Mosuo
Mosuo (chiń. 摩梭; pinyin Mósuō) – grupa etniczna w Chinach, zamieszkująca w prowincjach Junnan i Syczuan. Mosuo nie są uznawani przez władze ChRL za odrębną mniejszość narodową i pomimo istotnych różnic kulturowych są zaliczani do Naxi. Posługują się dialektem na, blisko spokrewnionym z językiem naxi, nie mają jednak własnego pisma. Kultura ta jest znana od ok. IV w n.e. Liczba ludności Mosuo wynosi około 40 tys., z czego 30 tys. żyje w prowincji Junnan w miejscach takich jak okolice jeziora Lugu Hu, Yongning, Labo, Yanokuba i Xinyingpan, pozostałe 10 tys. mieszka w prowincji Syczuan[1].
.jpg)
_-_Flickr_-_Rod_Waddington.jpg)
Zwyczaje
edytujW odróżnieniu od Naxi, większość społeczeństwa Mosuo charakteryzuje matrylinearny system pokrewieństwa i dziedziczenia. 60% Mosuo żyje w matrylinearnych gospodarstwach domowych yidu, pozostałe 40% żyje w społecznościach mieszanych, matrylinearno-patrylinearnych lub całkowicie patrylinearnych[2].
Klan
edytujGospodarstwa domowe yidu wywodzą się z już nieistniejących, ale wciąż pamiętanych, podklanów zwanych siri (te z kolei wywodzą się z klanów er). Rodziny pamiętają swoje siri, co ma znaczenie w obchodach świąt — rodziny z tego samego siri razem obchodzą święta poświęcone przodkom, mają też wspólny cmentarz[3].
Na czele matrylinearnego gospodarstwa domowego — yidu, stoi dabu — matka lub inna kobieta z rodziny, wybrana ze względu na wykształcenie i zdolności. Dabu jest odpowiedzialna za zapewnienie rodzinie wyżywienia i innych zasobów oraz za podejmowanie decyzji w ważnych sprawach rodzinnych.
Każde gospodarstwo domowe ma od około 8 do 20-30 członków. Wszyscy mieszkają razem, w jednym, dużym domu. Oprócz matki — dabu dom zamieszkują: jej rodzeństwo (zarówno bracia, jak i siostry), jej córki i synowie oraz dzieci córek, jak również babcia — łącznie 3 do 4 pokoleń. Członkowie rodziny nigdy, poza trzema rzadkimi wyjątkami, nie wyprowadzają się z domu rodzinnego. Te wyjątki to: założenie przez córkę nowego domu, gdy rodzina jest zbyt duża; wyprowadzenie się córki do rodziny, w której brakło kobiet; wyprowadzenie się syna do rodziny, w której brakło mężczyzn[2].
Podział ról
edytujW matrylinarnej społeczności Mosuo panuje ścisły podział ról na kobiece i męskie. Kobiety odpowiedzialne są prowadzenie domu (dabu) oraz wszelkie prace domowe. Mężczyźni wykonują cięższe prace i pracują zarobkowo oraz są odpowiedzialni za wszystkie sprawy związane z pogrzebami. Bracia matki odpowiedzialni za życie religijne i obchody świąt.
Wszystkie siostry pełnią rolę matek dzieci swoich i swoich sióstr. Kobieta zapytana, ile ma dzieci zawsze odpowie liczbą odpowiadającą liczbie dzieci swoich i wszystkich jej sióstr[3].
Niepełnosprawni są uważani za wysłanników boga i mają swoje specjalne miejsce w społeczności Mosuo.
Wszystkie dobra materialne, w tym pieniądze zarobione przez mężczyzn, są własnością całego klanu. Każdy z jego członków wnosi wkład pracy stosownie do swoich umiejętności i korzysta z dóbr odpowiednio do swoich potrzeb. W ten sposób również osoby chore czy za stare, by pracować, mają zapewnioną opiekę i wyżywienie.
Obyczaje pogrzebowe
edytujKażda rodzina ma miejsce na cmentarzu swojego siri. Mosuo palą swoich zmarłych, po czym umieszczają prochy w woreczkach z konopi i zakopują odzwierciedlając miejsce siedzenia zmarłej lub zmarłego w sercu domu, kiedy jeszcze żyli. Starsi członkowie klanu są umieszczani w górnej części, młodsza generacja w dolnej, przy czym kobiety umieszcza się po prawej a mężczyzn po lewej.
Małżeństwo
edytujNajbardziej niezwykłym aspektem kultury Mosuo jest praktyka tzw. „chodzonego małżeństwa“ (chiń. 走婚 zou hun), który jest dominującym systemem małżeńskim wśród Mosuo żyjących w okolicach jeziora Lugu Hu a także w Syczuanie w okolicy Zuosuo i Yonging. Związek ten polega na tym, że zarówno mężczyzna, jak i kobieta na stałe mieszkają w swoich domach rodzinnych, a mężczyzna zaakceptowany przez kobietę odwiedza ją po kolacji i zostaje u niej na noc, po czym wraca do swojego domu rano. Dzieci powstałe z takiego związku są dziećmi kobiety i są wychowywane przez jej rodzinę, a więc przez jej siostry, braci i innych mieszkańców domu, rozstanie się kochanków nie ma więc wpływu na ich sytuację. Para nie jest złączona żadnymi więzami ekonomicznymi. „Chodzone małżeństwo” oparte jest wyłącznie na miłości i wzajemnej atrakcyjności[4].
Religia
edytujObecnie wielu Mosuo praktykuje buddyzm tybetański, lecz istnieje również tradycyjna religia Daba[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Danshilacuo, Hengde/ He Mei. „Mosuo Family Structures.” Societies of Peace. Matriarchies Past, Present and Future. Ed. Goettner-Abendroth, Heidi. Toronto, Kanada: Inanna, 2009. 248-255.
- ↑ a b Danshilacuo, Hengde/ He Mei. „Mosuo Family Structures.” Societies of Peace. Matriarchies Past, Present and Future. Ed. Goettner-Abendroth, Heidi. Toronto, Kanada: Inanna, 2009. 248-255.
- ↑ a b Ruxian, Yuan. „The Kinship System of the Mosuo in China.” Societies of Peace. Matriarchies Past, Present and Future. Ed. Goettner-Abendroth, Heidi. Toronto, Kanada: Inanna, 2009. 230-239.
- ↑ Gatusa, Lamu. „Matriarchal Marriage Patterns of the Mosuo People of China.” Societies of Peace. Matriarchies Past, Present and Future. Ed. Goettner-Abendroth, Heidi. Toronto, Kanada: Inanna, 2009. 240-247.
- ↑ Gatusa, Lamu. „Matriarchal Marriage Patterns of the Mosuo People of China.” Societies of Peace. Matriarchies Past, Present and Future. Ed. Goettner-Abendroth, Heidi. Toronto, Kanada: Inanna, 2009. 240-247.
Bibliografia
edytuj- Heide Göttner-Abendroth: Societies of peace: Matriarchies past present and future. Toronto: Inanna Publications, s. 230-255. ISBN 0-9782233-5-7.
Linki zewnętrzne
edytuj
- Mosuo Project
- System małżeństwa u Mosuo. time.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-11-07)].
- Zdjęcia. 21cep.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-03-06)].
- Martyna Wojciechowska: Kobieta na krańcu świata: Sezon 6 - Królestwo kobiet.
- Jarosław Pietrzak: NA: SPOŁECZEŃSTWO BEZ MĘŻÓW I OJCÓW.
- Tomasz Wiśniewski: Rodzina w Królestwie Kobiet.