Mury miejskie w Rijadzie
Mury miejskie w Rijadzie (arab. سور مدينة الرياض) – ciąg murów miejskich wraz z budowlami o charakterze obronnym (m.in. bramami i basztami), które otaczały miasto Rijad od XVIII wieku do ich rozbiórki w 1950 roku. Fortyfikacje miały na celu chronienie miasta przed najazdami i stanowiły ważny element jego obrony do czasów, gdy Rijad zaczął rozrastać się w drugiej połowie XX wieku[1][2].
Mury miejskie w 1937 roku | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Ukończenie budowy |
lata 40. XVII w. |
Zniszczono |
1950 |
Opis
edytujMury obronne Rijadu były zbudowane z gliny i początkowo miały charakter tymczasowych fortyfikacji, które następnie były kilkakrotnie niszczone, odbudowywane, przebudowywane i remontowane na przestrzeni wieków. Ostatnia renowacja miała miejsce na początku XX wieku, gdy Ibn Su’ud zdobył miasto po bitwie o Rijad w 1902 roku[3]. Fortyfikacje były wyposażone w dziewięć bram, zwanych darawiz (arab. الدراويز), co jest arabizowaną formą perskiego słowa „darwazah”, oznaczającego „bramę”. Dookoła murów rozmieszczono około 20 wież strażniczych[4].
Fortyfikacje miały kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa miasta, zwłaszcza w czasie konfliktów regionalnych. Wewnątrz murów znajdowały się ważne dzielnice i zabytki, takie jak cytadela Masmak, Pałac Qasr al-Hukm oraz Wielki Meczet. Fortyfikacje, otaczające starą część miasta, zostały rozebrane w 1950 roku, kiedy również na Bliskim Wschodzie wprowadzono broń, wobec której istniejące budowle utraciły walory obronne[1].
Historia
edytujBudowa pierwszych murów wokół Rijadu nastąpiła w latach 40. XVIII wieku, z inicjatywy Dahama bin Dawasa al-Shaalana, władcy miasta[5]. Fortyfikacje były kilkakrotnie niszczone i odbudowywane w trakcie konfliktów. Po wypędzeniu wojsk egipskich z Nadżdu w 1824 roku, imam Turki al-Saud nakazał odbudowę murów[6]. Po klęsce domu Saudów w bitwie pod Mulayda w 1891 roku, nowy władca regionu, Ibn Raszid, zniszczył większość fortyfikacji[7].
W 1902 roku, po Bitwie o Rijad, Ibn Saud odzyskał kontrolę nad miastem i rozpoczął prace nad odbudową murów, które miały chronić miasto przed atakami z zewnątrz[3]. W 1932 roku Ibn Saud ogłosił utworzenie Królestwa Arabii Saudyjskiej, a Rijad ustanowił stolicą nowego państwa. Choć mury wciąż istniały, funkcje administracyjne stopniowo przenoszono poza ich obszar, do Pałacu Murabba, który stał się oficjalną siedzibą króla w 1944 roku[8]. Fortyfikacje przetrwały do połowy XX wieku, kiedy to rozwój miasta wymusił ich rozbiórkę. W 1950 roku mury zostały zburzone, aby umożliwić rozbudowę Rijadu, który stawał się centrum administracyjnym i politycznym[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Tarik K. Firro: Wahhabism and the Rise of the House of Saud. Liverpool University Press, 2018, s. 144. ISBN 978-1-78284-578-2.
- ↑ a b المعالم الأثرية في بلدة الرياض. Al-jazirah. [dostęp 2024-10-02]. (arab.).
- ↑ a b عبدالله بن محمد بن سليمان: تراث الرياض العمراني المفقود.. وما يمكن إنقاذه ! (1-2). Al-Jazirah, 2019. [dostęp 2024-10-02]. (arab.).
- ↑ من_ذاكرة_السعودية.. بوابات الرياض القديمة: أسوار من. [dostęp 2024-10-02]. (arab.).
- ↑ منصور بن مروي الشاطري: أمير الرياض دهام بن دواس 1151 - 1187 هـ - 1738 - 1773 م. Al Manhal, 2013, s. 99. ISBN 9796500163949.
- ↑ رويشد، عبدالرحمن بن سليمان: قصر الحكم في الرياض: أصالة الماضي و روعة الحاضر. 1992, s. 312.
- ↑ إحياء سور وبوابات مدينة الرياض=. [dostęp 2024-10-02]. (arab.).
- ↑ Jamʻīyah al-Jughrāfīyah al-Miṣrīyah: Bulletin de la Société de Géographie d'Égypte. 1965, s. 42.