Neue Sorge (Królewiec)
Neue Sorge – do 1809 jedna z wolnizn zamkowych, w późniejszych latach część śródmieścia Królewca. Założona 1662 przez Wielkiego Elektora. Od 1811 zwana ul. Królewską (Königsstrasse), od znajdującego się tu pałacu Fryderyka Wilhelma I z 1731, później mieszczącego zbiory Biblioteki Królewskiej i Uniwersyteckiej. Stała się jedną z głównych ulic miasta. 16 czerwca 1812 tędy uroczyście wkroczył do miasta cesarz Napoleon Bonaparte.
Tu mieściła się Akademia Sztuk Pięknych założona w 1842 staraniem prezydenta von Schöna. Naprzeciw Akademii wznosił się francuski kościół reformowany służący potomkom emigrantów hugonockich. Barokową budowlę z lat 1733–1736 zaprojektował Joachim Ludwig Schultheiß von Unfried na wzór świątyni w Caen. Był budowlą centralną, o rzucie wydłużonego dziesięcioboku. Z projektowanej wieży wzniesiono jedynie dolną kondygnację. Obok kościoła leżał stary cmentarz ewangelicko-reformowany, założony w 1629 i otoczony krużgankiem, na którego miejscu pod koniec XIX w. planowano wzniesienie budynku muzeum.
Obecnie jest to ul. Frunzego (ros. ul. Frunze – ул. Фрунзе). Po zniszczeniach dokonanych w latach 1944–1945 ruiny usunięto, a ulicę znacznie poszerzono prawie na całej długości. Z dawnej zabudowy przetrwało kilka kamienic. Ulicę nadal zamyka neogotycka Brama Królewska z połowy XIX w., relikt obwarowań twierdzy.
Bibliografia edytuj
- Adolf Boetticher: Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, H. 7, Königsberg, Königsberg, Teichert, 1897
- Georg Dehio: Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall Deutschordensland Preußen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
- Anatolij Bachtin; Gerhard Doliesen: Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreußen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2
- Baldur Köster: Königsberg. Architektur aus deutscher Zeit, Husum, Husum, 2000, ISBN 3-88042-923-5
- Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu (=Ostpreußen – Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg), oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0