Odnawianie materiału siewnego

Odnawianie materiału siewnego – ustawowe zobowiązanie nakładane na rolnika, w sprawie planowego odnawiania materiału siewnego, obejmujący określone gatunki zbóż oraz uprawy ziemniaków. Planowe odnowienie polegało na stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego, nabytego w określonych gospodarstwach reprodukcyjnych lub placówkach handlowych.

Wprowadzenie obowiązku odnawiania materiału siewnego

Na podstawie ustawy z 1961 r. o hodowli roślin i nasiennictwie wprowadzono obowiązek stosowania planowego odnawiania materiału siewnego we wszystkich gospodarstwach rolnych.

Decyzje w sprawie odnawiania materiału siewnego

Według rozporządzeń Ministra Rolnictwa z 1961, 1968, 1974 r. w sprawie objęcia upraw zboża i ziemniaków obowiązkiem planowego odnawiania materiału siewnego w gospodarstwach rolnych decyzje w sprawie odnawiania materiału siewnego wydaje corocznie, na podstawie zatwierdzonego pięcioletniego panu nasiennego:

• biura gromadzkich rad narodowych (urzędu gminy) - w stosunku do gospodarstw indywidualnych,
• właściwe do spraw rolnictwa organy powiatowych rad narodowych – w stosunku do gospodarstwa państwowych i spółdzielczych

Decyzja określała:

• gospodarstwa objęte w danym roku obowiązkiem odnawiana materiału siewnego,
• rodzaj ziemiopłodów objęty obowiązkiem odnawiana materiału siewnego określony gatunek zbóż, ziemniaki,
• gospodarstwo reprodukcyjne bądź uspołecznioną placówkę handlową, w której należy zaopatrywać się w materiał siewny,
• powierzchnia uprawy rośliny objętej obowiązkiem odnowienia, ustaloną na podstawie deklaracji gospodarstwa, oraz ilość materiału siewnego potrzebnego do obsiewu (obsadzenia) tej powierzchni, wyliczoną zgodnie z zalecanymi normami agrotechnicznymi,
• termin, w którym materiał siewny powinien być nabyty przez gospodarstwo.

Decyzje w sprawie objęcia obowiązkiem odnowienia w danym roku materiału siewnego doręczają zainteresowanym gospodarstwom.

Kontrola nad planowanym odnowieniem materiału siewnego

Naczelnik gminy podawał do powszechnej wiadomości w sposób przyjęty w danej miejscowości, w których wsiach posiadacze indywidualnych gospodarstw rolnych obowiązani są do odnowienia materiału siewnego w najbliższym sezonie siewnym oraz w której placówce handlowej należy materiał ten nabywać.

Kontrolę wykonania obowiązku planowego odnawiania materiału siewnego w gospodarstwach uspołecznionych sprawują naczelnicy powiatów, a w indywidualnych gospodarstwach rolnych - naczelnicy gmin.

W indywidualnych gospodarstwach rolnych o powierzchni nie przekraczającej 1 ha, posiadacze takich gospodarstw mogą zaopatrywać się w materiał siewny na warunkach przewidzianych dla gospodarstw objętych obowiązkiem planowego odnawiania materiału siewnego.

Plan odnowienia materiału siewnego

Plan odnowienia materiału siewnego dla gromady sporządzał agronom gromadzki, który przy jego sporządzaniu kierował się następującymi zasadami:

• zaopatrzenie gospodarstw rolnych w nasiona zbóż oraz sadzeniaków, dostarczane na planowe odnowienie w drodze dostaw handlowych, powinno obejmować cały areał uprawy danego gatunku objętego obowiązkiem odnowienia nasion zbóż i sadzeniaków w gospodarstwach rolnych,
• gromadzkim planem nie należy obejmować gospodarstw reprodukcyjnych prowadzących kontraktację konsumpcyjną jęczmienia browarnego dla państwowych zakładów zbożowych oraz kontraktację sadzeniaków i ziemniaków jadalnych na eksport,
• gospodarstwa mogą otrzymać nasiona zbóż w zasadzie tylko z jednej ze zrejonizowanych odmian oraz nie więcej niż trzy odmiany sadzeniaków zrejonizowanych w danym terenie.

Koszty kwalifikowanego materiału siewnego

Ceny nasion kwalifikowanego materiału siewnego i sadzeniakowego były wyższe od materiału pochodzącego z wymiany sąsiedzkiej. Kredyty na zakup materiału udzielały spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe.

Dostarczane rolników nasiona na planowe odnowienie w stopniu oryginału lub 1-go odsiewu oddział centrali nasiennej rozliczał po cenie sprzedaży liczonej za nasiona I klasy w wysokości 110% ceny obowiązującej w skupie rynkowym zboża konsumpcyjnego jakości podstawowej, a za nasiona II klasy -105% tej ceny.

Dostarczane rolnikom sadzeniaki na planowe odnowienie w stopniu kwalifikacji klasy A lub klasy B oddział centrali nasiennej rozliczał po cenie zakupu pomniejszonego o 10zł/q.