Oprawa tłoczona ślepo
Oprawa tłoczona ślepo – typ oprawy gotyckiej, powstałej poprzez ściśnięcie użytku (okładki) z matrycą (tłokiem). W Europie technika znana od IX wieku, była kontynuacją opraw karolińskich i romańskich. Sposób zdobienia oprawy książki uzyskiwany poprzez tłoczenie trójwymiarowego wzoru[1]. Proces tłoczenia na ślepo daje czysty, subtelny obraz. Dekoracje wykonane tłokami przedstawiającymi postacie ludzkie lub zwierzęce, twory fantastyczne, wypełniają pasy bordiur lub pole zwierciadła. Wyjątek stanowią późnogotyckie oprawy krakowskie z XV/XVI w., na których wytłoczono złote figurki świętych, ustawione pod baldachimami arkadowymi, a rozety ujęto w kształt obramowania[2].
Motywy roślinne i napisy na elementach mogły wskazywać miejsce powstania oprawy oraz monogram lub pełne nazwisko introligatora[2]. Mechanizacja wytwarzania oprawy książki to przełom XIX i XX wieku. Przemiany te spowodowały, iż ślepe tłoczenie wykonywane maszynowo było najtańszą metodą dekorowania opraw płóciennych[3].
Przypisy edytuj
- ↑ introligatorstwo, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2024-01-01].
- ↑ a b Barbara Bieńkowska, Elżbieta Maruszak, Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa: Wydawnictwo Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej, 2005, s. 303–304, ISBN 978-83-88581-212 [dostęp 2023-12-27].
- ↑ Tłoczenie – Leksykon oprawoznawczy [online], leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl [dostęp 2023-12-30].
Bibliografia edytuj
- Birkenmajer, Aleksander et al.: Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971, s. 1686–1698.
- Bieńkowska, Barbara, and Elżbieta Maruszak: Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa: Wydawnictwo Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej, 2005, s. 303–304.