Organy w Štítniku
Organy w Štítniku – 6-głosowe wczesnorenesansowe organy piszczałkowe z mechaniczną trakturą w kościele ewangelickim w miejscowości Štítnik w Słowacji. Najstarsze w Słowacji i jedne z najstarszych w Europie organy wyposażone w trakturę mechaniczną[1][2][3]. Zbudowane w 1639 przez nieznanego organmistrza[4]. Zrekonstruowane w 1956 przez Pavela Žura i Josefa Turnwalda[5].
Charakterystyka
edytujW kościele w Štítniku znajduje się dwoje organów. Obydwa instrumenty umieszczone są na wewnętrznej stronie ściany szczytowej, nad wejściem do budynku: starsze – wysoko, na kamiennym balkonie podpartym wczesnorenesansowymi konsolami, młodsze – niżej, na drewnianej emporze. Młodsze organy zbudowane zostały w 1763 przez organmistrza Jána Mandela; do dziś zachowała się z nich tylko oprawa prospektu. W 1914 zostały odbudowane w barokowej dyspozycji przez firmę Rieger Orgelbau. Starsze organy, na podstawie analizy dendrochronoloficznej mogą pochodzić z lat 1505–1510, ale napis na szafie organowej głosi Erectum est Anno 1639[6][4]; z oryginalnego instrumentu do dziś zachowały się: szafa organowa, wiatrownica, część traktury i dwa miechy klinowe; wszystkie piszczałki są zrekonstruowane[5].
Dyspozycja
edytujDyspozycja pozytywu[5]:
Manuał F-a2 |
---|
Flauta major 8′ |
Dyspozycja organów barokowych[5]:
Manuał I C-f3 |
Manuał II C-f3 |
Pedał C-d1 |
---|---|---|
Bourdon 16′ |
Hegedü Principal 8′ |
Violonbass 16′ |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Zdenko Dzurjanin , Pavol Demeš , Kostoly Slovenska Rekordy a zaujímavosti [online], Denník Postoj [dostęp 2022-10-09] (słow.).
- ↑ Kostoly na Gemeri a Malohonte získali ako prvé na Slovensku značku Európske dedičstvo [online], Europske Noviny, 15 sierpnia 2022 [dostęp 2023-10-08] (słow.).
- ↑ Štítnik - Our Lady Church [online], Ancient and medieval architecture [dostęp 2023-10-08] (ang.).
- ↑ a b Otmar Gergelyi, Karol Wurm: Historické organy na Slovensku. Bratysława: Opus, 1989, s. 69. ISBN 80-7093-005-5.
- ↑ a b c d Štítnik – kostol ev. a. v. [online], Hudobné centrum [dostęp 2023-10-08] (słow.).
- ↑ Jakub Buzinkay , Organ v Štítniku patrí k najstarším v Európe [online], Korzár Gemer, 23 stycznia 2012 [dostęp 2023-10-08] (słow.).