Parki narodowe w Argentynie
Parki narodowe w Argentynie – obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych.
W Argentynie znajduje się 38 parków narodowych, które obejmują 48 obszarów chronionych o łącznej powierzchni 14 778 417 ha (stan na 1 lipca 2022 roku). Wszystkie parki zarządzane są przez Administración de Parques Nacionales[1].
Historia edytuj
Historia parków narodowych w Argentynie sięga 1903 roku, kiedy to argentyński badacz przyrody Francisco Moreno (1852–1919) podarował 75 km² ziemi u stóp Andów na zachód od jeziora Nahuel Huapí w celu utworzenia tu parku narodowego[2]. Obszar ten stał się zalążkiem większego obszaru chronionego wokół San Carlos de Bariloche – 17 stycznia 1907 roku oryginalny teren został rozszerzony do 43 tys. h na mocy dekretu prezydenta Argentyny José Figueroy Alcorty (1860–1931)[2]. Pierwszy park narodowy – Parque Nacional del Sud (pol. „Park Narodowy Południa”) – został utworzony 8 kwietnia 1922 roku dekretem prezydenta Hipólito Yrigoyena (1852–1933)[2].
30 września 1934 roku uchwalono ustawę nr 12.103, która dała podstawę prawną do tworzenia krajowych obszarów chronionych[2]. Na mocy ustawy powstała Generalna Administracja Parków Narodowych i Turystyki[2]. Parque Nacional del Sud został przekształcony w dwa parki narodowe: Park Narodowy Iguazú i Park Narodowy Nahuel Huapi[2]. Argentyna była trzecim krajem w Ameryce, po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, który ustanowił parki narodowe[2].
We wrześniu 1936 roku rząd sporządził projekt kolejnych siedmiu parków narodowych, które utworzono przed 1945 rokiem[2]. W tym samym roku powstał również Park Narodowy Laguna Blanca[2]. Do 1970 roku ustanowiono kolejne sześć parków[2]. W latach 70. XX w. utworzono kolejne pięć parków[2].
W grudniu 1980 roku uchwalono ustawę 22.531, obowiązującą do dzisiaj (stan na styczeń 2019), która znowelizowała prawo o ochronie parków narodowych[2]. Według ustawy, parki narodowe to obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych[3].
W latach 80. XX w. nie utworzono żadnego nowego parku narodowego; natomiast dwa zostały wpisane listę światowego dziedzictwa UNESCO – Park Narodowy Los Glaciares (1981) i Park Narodowy Iguazú (1985)[2].
W latach 90. XX w. powstało sześć parków narodowych[2]. Kolejne osiem utworzono w latach 2000–2010[2]. W roku 2000 na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisano Park Narodowy Talampaya, a w 2017 roku także Park Narodowy Los Alerces[4][5].
Parki narodowe edytuj
Poniższa tabela przedstawia argentyńskie parki narodowe:
- Nazwa parku narodowego – polska nazwa wraz z nazwą w języku hiszpańskim;
- Rok utworzenia – rok utworzenia parku;
- Powierzchnia – powierzchnia parku w km²;
- Położenie – prowincja;
- Uwagi – informacje na temat statusu rezerwatu biosfery UNESCO, posiadanych certyfikatów, przyznanych nagród i wyróżnień międzynarodowych itp.
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Historia [online], Argentina.gob.ar, 2 września 2019 [dostęp 2022-07-30] (hiszp.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Historia Institucional. [w:] Parques Nacionales de Argentina [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-04)]. (hiszp.).
- ↑ Administración de Parques Nacionales: Ley 22.351. [w:] www.parquesnacionales.gob.ar [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. (hiszp.).
- ↑ a b UNESCO: Los Glaciares National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Ischigualasto / Talampaya Natural Parks. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Bañados del Río Dulce y Laguna de Mar Chiquita | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-07-30].
- ↑ Parque Nacional Calilegua. BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-25]. (hiszp.).
- ↑ Parque Nacional Copo. BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-26]. (hiszp.).
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Parque Nacional El Palmar. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Palmar Yatay. [w:] Ramsar Sites Information Service [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Iguazu National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Los Alerces National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Nahuel Huapi National Park and Reserve. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Quebrada del Condorito National Park and Reserva Hidrica Provincial Pampa de Achala. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Parque Nacional Río Pilcomayo | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-06-26].
- ↑ BirdLife Data Zone [online], datazone.birdlife.org [dostęp 2022-06-26].
- ↑ UNESCO: San Guillermo. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Lagunas de Guanacache, Desaguadero y del Bebedero | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-05-28].
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 623. ISBN 978-83-254-1988-2. [dostęp 2019-01-04].