Pintadera
Pintadera (l.mn. pintaderas[1] lub pintadery[2][3]) - rodzaj stempli[4] do odbijania wzorów, przeważnie wykonanych z wypalanej gliny, używanych przez ludność autochtoniczną Wysp Kanaryjskich. Tą samą nazwą określa się w archeologii stemple kultur prehistorycznych.
_(18167021651).jpg)
Pintadery kanaryjskie były narzędziami zazwyczaj ceramicznymi, choć zdarzały się także drewniane, na powierzchni tłocznej posiadające wyryty wzór. Mogły mieć formę płaskiego stempla z drewnianą rączką albo cylindra[5]. Funkcja tych narzędzi jest wciąż dyskutowana przez naukowców, rozpatruje się tezy, że służy one jako matryca/stempel pieczetny do wytłaczania lub nanoszenia zdobień na miękkie materiały (w tym skórę), mogły być stosowane jako pieczęcie identyfikujące właściciela[6].
Pintadery odkrywa się także podczas badań archeologicznych w różnych krajach europejskich[7]. Są one ceramiczne[8][9], ale zdarzają się także kościane[10]. Mają kształty koła czteroszprychowego[11] lub koła albo formy o zarysie zbliżonym do trójkąta z kilkoma otworami[12].
Pintaderom archeologicznym przypisuje się różne funkcje: mogły służyć jako stemple nanoszące wzory na naczynia gliniane, do wykonywania form odlewniczych (takie znaleziono np. w warsztacie odlewniczym na stanowisku archeologicznym Grzybiany), a niektóre jako przedmioty o funkcji magiczno-symbolicznej. Spotyka się je również w wyposażeniu grobowym[13]. Należą do rzadkich znalezisk[14][15].
Przypisy edytuj
- ↑ Alcina Franch 1956
- ↑ Stolarczyk 2023, strona 8
- ↑ Gediga i in. 2020, strona 50
- ↑ Stolarczyk 2023, strona 8
- ↑ Alcina Franch 1956, s. 80, 81
- ↑ Zörnig P., Melka T.S., 2014: Ethnographic Study of the pintaderas of Gran Canaria: A Measure Theoretic Approach for Quantifying Symmetry. Glottometrics, 29, strona 31
- ↑ Gediga i in. 2020, strona 50
- ↑ Gediga i in. 2020, strona 50
- ↑ Stolarczyk 2023, strona 8
- ↑ Łęczycki S., 1980: Kietrz, woj. opolskie. Stanowisko D. Informator Archeologiczny: badania 14, strona 35.
- ↑ Gediga i in. 2020, strona 50
- ↑ Stolarczyk 2023, strona 8
- ↑ Gediga i in. 2020, strona 50
- ↑ Stolarczyk 2023, strona 8
- ↑ Gediga i in. 2020, strona 50
Bibliografia edytuj
- Alcina Franch, J. 1956: Las "pintaderas" canarias y sus posibles relaciones. Anuario de Estudios Atlánticos (Las Palmas de Gran Canaria: Patronato de la Casa de Colón), 2, s. 77-107. ISSN 0570-4065
- Gediga i in., 2020: Cmentarzysko wczesnej epoki żelaza w Domasławiu 10/11/12, powiat wrocławski. Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza, Wrocław. ISBN: 978-83-66463-22-6. DOI: 10.23858/Wr/k/005
- Stolarczyk T., 2023: Nad jeziorami. Przełom epoki brązu i żelaza na Pojezierzu Legnickim. Archeologia Żywa, 4, str. 4-8.