Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Podatkowa księga przychodów i rozchodów – urządzenie księgowe służące do bieżącej ewidencji zaszłości (operacji gospodarczych) w uproszczonej formie, tzn. w systemie księgowości pojedynczej.

Zasady działania

edytuj

Księgę zakłada sam podatnik, według wzoru określonego w załączniku do rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia rozchodów i przychodów (Dz.U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 z późniejszymi zmianami.).

Prowadząc Księgę przychodów i rozchodów (KPiR) przedsiębiorca może wybrać metody rozliczania podatku dochodowego a zatem zasad dokonywania wpisu do KPiR. Rozróżnić można dwie metody: kasową (uproszczoną) i memoriałową. W metodzie kasowej przychody ujmowane są w KPiR według daty sprzedaży. Koszty księgowane są w KPiR w dacie ich poniesienia, niezależnie czy dotyczą bieżącego roku czy przyszłego. Metoda ta nie wymaga dzielenia kosztów na pośrednie i bezpośrednie oraz przyporządkowywania do konkretnych przychodów. Wyjątek stanowią m.in. koszty związane z:

  • wypłaconymi wynagrodzeniami,
  • zapłaconymi składkami ZUS,
  • zasiłkami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego wypłacanymi przez pracodawcę,
  • zaliczkami na podatek dochodowy.

Wyżej wymienione koszty księguje się zgodnie z faktyczną datą poniesienia.

W metodzie memoriałowej przychody ujmowane są w KPiR według daty sprzedaży. Koszty księgowane są w KPiR w okresie, które dotyczą. Koszty te mogą przekraczać okres roku podatkowego (np. polisa ubezpieczeniowa), dlatego też należy je proporcjonalnie przyporządkować do każdego okresu podatkowego. W metodzie memoriałowej koszty musimy dzielić na:

  • koszty bezpośrednie – to takie, które są związane w sposób bezpośredni z osiągniętymi przychodami np. koszty zakupu towarów, materiałów;
  • koszty pośrednie – to takie, które trudno w jednoznaczny sposób przyporządkować do osiągniętego przychodu, są pośrednio związane z osiągniętym przychodem np. koszty ubezpieczenia, najmu lokalu, reklamy.

Wyjątkiem od metody memoriałowej są m.in. koszty związane z:

  • wypłaceniem wynagrodzenia pracownikom po terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączące strony,
  • zapłacone składki ZUS,
  • zasiłkami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego wypłacanymi przez pracodawcę.

Wyżej wymienione koszty ujmuje się w KPiR zgodnie z faktyczną data poniesienia.

Wybór metody ewidencjonowania kosztów uzyskania przychodów w KPiR pozostaje w gestii podatnika, ale zasady obowiązujące w ramach wybranej metody należy stosować konsekwentnie przez cały rok podatkowy. W trakcie roku podatkowego nie można zmieniać metody ewidencji kosztów. Przyjmuje się natomiast, że zmiany metody ewidencji kosztów - z memoriałowej na uproszczoną lub odwrotnie - można dokonać z początkiem nowego roku podatkowego. Podatnik nie musi informować organu podatkowego o tym, według jakiej metody prowadzi podatkową księgę. Tym samym nie jest zobligowany do powiadomienia organu podatkowego, gdy zmieni metodę jej prowadzenia.[1]


Księga przychodów i rozchodów w formie elektronicznej

edytuj

Przedsiębiorcy mają do wyboru możliwość prowadzenia KPiR w formie elektronicznej. Niesie ona ze sobą wiele korzyści ze względu na to, że przedsiębiorcy mają możliwość znacznej redukcji kosztów. To coraz popularniejsza forma prowadzenia KPiR.

Prowadząc KPiR elektronicznie, należy:

  • posiadać pisemną instrukcję obsługi programu;
  • zapewnić bezzwłoczny wgląd w treść dokonywanych zapisów oraz wydrukowanie wszystkich danych w porządku chronologicznym, zgodnie ze wzorem księgi;
  • zapisywać dane na magnetycznych nośnikach informacji, do czasu wydruku w sposób, który będzie chronić przed zatarciem lub zniekształceniem tych danych albo naruszeniem ustalonych zasad ich przetwarzania.

Przypisy

edytuj
  1. Metoda memoriałowa i metoda kasowa [online], www.ksiegowoscspolki.pl [dostęp 2023-02-24].

Bibliografia

edytuj
  • Leksykon polityki gospodarczej pod redakcją Urszuli Kaliny-Prasznic, Kraków 2005, s. 172.