Popychadło
Popychadło – komedia Jana Szutkiewicza w czterech aktach. Prapremiera odbyła się 27 lutego 1896 w Lublinie[1].
Treść edytuj
Akcja utworu osadzona jest w środowisku ubogich mieszczan (proletariat brukowy), co stanowiło zabieg nowatorski w polskim teatrze. Główną bohaterką jest Mańka (Maria), córka stróża Jana, który po śmierci pierwszej żony żeni się powtórnie, a wówczas życie Mańki zmienia się diametralnie. Dziewczyna nie może już chodzić do szkoły ludowej, a jest poniewierana przez macochę (Małgorzatę) i zmuszana do najcięższych robót. Hołubiona jest natomiast córka macochy z pierwszego małżeństwa (Klementyna). Bratnią duszą Mańki jest mieszkający po sąsiedzku student, Stanisław Żarowski, który udziela jej ukradkiem lekcji. Gdy macocha zastaje Mańkę w jego pokoju, wpada w gniew i wypędza dziewczynę z domu. Mańka z pomocą Stanisława znajduje schronienie na poddaszu w innej dzielnicy, uczy się krawiectwa i pracuje w magazynach. Pojawiają się kolejne trudności, jednak finalnie Mańka może zawrzeć związek małżeński ze Stanisławem[1][2].
Inscenizacje (wybór) edytuj
- Teatr Miejski we Lwowie (1901)[3]
- Teatr Polski "Komedia" w Wilnie (1915)[4]
- Teatr Narodowy w Poznaniu (1922, reż. Kajetan Kopczyński)[3]
- Teatr Popularny w Ogrodzie Patzera w Bydgoszczy (1925)[5]
- Stołeczny Teatr Powszechny w Warszawie (1935)[3]
- Teatr amatorski w Malborku (1948)[6]
- Teatr Dramatyczny Miejskiego Domu Kultury w Kole (2017, reż. Aneta Piorun)[7]
Przypisy edytuj
- ↑ a b Panna Przybyłko w warszawskim cyrku (fragment większej całości) [online], E-teatr, 27 grudnia 2021 [dostęp 2023-12-14].
- ↑ Henryk Markiewicz, Pozytywizm, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, s. 334, ISBN 83-01-01011-8.
- ↑ a b c Popychadło, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2023-12-14].
- ↑ Teatr Polski "Komedja", „Kurier Litewski” (nr 161), Lietuvos Mokslų Akademijos Vrublevskių Biblioteka, 25 czerwca 1915, s. 1 [dostęp 2023-12-14].
- ↑ Teatr Popularny..., „Dziennik Bydgoski” (nr 236), Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, 13 października 1925, s. 5 [dostęp 2023-12-14].
- ↑ Afisz] : [Inc.:] Teatr amatorski w Malborku urządza przedstawienie p.t. "Popychadło" komedia w 5 aktach [...]., Polona, 1948 [dostęp 2023-12-14].
- ↑ Anna Kułakowska, Brawa i podziękowania! Premiera „Popychadła” w wypełnionej po brzegi sali kolskiego MDK-u! [online], Okrągłe Miasto, 10 listopada 2017 [dostęp 2023-12-14].
Linki zewnętrzne edytuj
- Popychadło, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2023-12-14].
- Popychadło (egzemplarz teatralny) [w:] Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej [online] [dostęp 2023-12-14]
- Popychadło (afisz teatralny, 1898) [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2023-12-14]
- Popychadło (afisz teatralny, 1948) [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2023-12-14]
- Ludwik Solski w roli stróża Jana (fotografia) [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2023-12-14]
- Konstancja Bednarzewska w roli Marii w sztuce "Popychadło" Jana Szutkiewicza (fotografia)[w:] Muzeum Krakowa [online] [dostęp 2023-12-14]