Przywódca charyzmatyczny

Przywódca charyzmatyczny, przywódca transformacyjnyprzywódca grupowy, który obdarzony jest charyzmą. W oparciu o nią może stworzyć typ panowania zwany panowaniem charyzmatycznym. Badania nad ludźmi charyzmatycznymi pozwoliły ustalić, że posiadają oni wiele wspólnych cech, umiejętności i właściwości psychologicznych.

Ogólna charakterystyka

edytuj

Osoby charyzmatyczne:

  • Głoszą dalekosiężną wizję, tworzą myśl, która przyciąga zwolenników, realizują cele z nią związane, co wywołuje wiele emocji u członków grupy i obserwatorów,
  • Budzą nadzieję na zmiany, w związku z czym ludzie obdarzają ich dużym zaufaniem, utrzymują swoje poparcie realizując głoszone cele,
  • Mają przyciągający uwagę styl bycia,
  • Traktują innych ludzi indywidualnie,

Przykłady przywódców charyzmatycznych: Mahatma Gandhi, Benito Mussolini, Jan Paweł II, Josip Broz Tito, Fidel Castro, Czang Kaj-szek, Adolf Hitler, np. Napoleon i Juliusz Cezar znali imiona tysięcy swoich żołnierzy.

Z charyzmą koreluje:

Wydaje się, że przywództwo charyzmatyczne związane jest przede wszystkim z indywidualnymi rysami przywódcy, którego członkowie grupy chcą słuchać, ufają mu i wierzą w jego nieprzeciętne zdolności. Niektóre ujęcia jednak podnoszą rolę wpływu sytuacji na przywództwo charyzmatyczne. Grupa społeczna wytwarza „zapotrzebowanie” na pewne zmiany i w związku z tym poszukuje osoby, która to zapotrzebowanie zaspokoi. Staje się nią osoba obdarzona charyzmą. Jednak po osiągnięciu celu grupy lider traci władzę. W tym sensie Martin Luther King lub Maksymilian Robespierre nie staliby się przywódcami, gdyby nie żyli w miejscu i czasie, w którym powstało odpowiednie zapotrzebowanie społeczne. Taki pogląd oznacza także, że traktowanie charyzmy jako cechy osobowości jest uproszczeniem, a osoby, które pełnią rolę liderów charyzmatycznych, mogą swoją popularność utracić. Za tymi poglądami przemawia np. historia popularności Lecha Wałęsy.

Według Maxa Webera panowanie charyzmatyczne jest bardzo niestabilne i z czasem ulega spowszednieniu (rutynizacji), i przekształceniu w panowanie tradycyjne lub legalne tzn. panowanie sprawowane za pomocą aparatu biurokratycznego[1].

Przywódca transformacyjny

edytuj

Dlatego niekiedy używa się terminu „lider transformacyjny” zamiast „lider charyzmatyczny”, aby podkreślić rolę, jaką odgrywa model przywództwa w organizacji. Przywództwo transformacyjne polega na stawianiu podwładnym wyzwań, inspirowaniu, wytyczaniu nowych celów i angażowaniu ludzi w ich realizację. Zapotrzebowanie na taki styl przewodzenia pojawia się zwłaszcza w okresie przemian (państwa, ustroju, instytucji, gospodarki). Badania psychologów pracy pokazują, że liderzy transformacyjni są w stanie zwiększać efektywność podwładnych, są też bardziej lubiani i przeważnie mają dobre relacje z przełożonymi.

Charyzmę można traktować jako cechę osobowości lub jako odpowiedź jednostki na zapotrzebowanie.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Max Weber: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: PWN, 2002, s. 185–192. ISBN 83-01-13216-7.

Bibliografia

edytuj
  • Psychologia. Podręcznik akademicki. podstawy psychologii, Jan Strelau, wyd. 2, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2007, ISBN 978-83-7489-320-6, OCLC 749888113.
  • Paweł Rogaliński, Jak politycy nami manipulują?, Łódź 2012, ISBN 978-83-272-3732-3.