Rafael Upiñalo (ur. 1928[1] w Bacie, zm. 23 marca 1978 w Malabo) – nauczyciel, aktywista polityczny i związkowiec z Gwinei Równikowej.

Rafael Upiñalo
Data i miejsce urodzenia

1928
Bata

Data i miejsce śmierci

23 marca 1978
Malabo

Zawód, zajęcie

nauczyciel, aktywista polityczny i związkowiec

Życiorys edytuj

Należał do grupy etnicznej Ndowé[1]. Urodził się w Bacie[1], w kontynentalnej części ówczesnej Gwinei Hiszpańskiej. Jego ojczym, mechanik pracujący dla administracji kolonialnej, miał znaczny wpływ na jego edukację. Przyjęty do Escuela Superior Indígena w Santa Isabel (dzisiejsze Malabo), ukończył ją w 1948[1] z dyplomem z zakresu szkolnictwa wyższego. W 1949 zatrudniony w administracji kolonialnej[1], pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej. Wcześnie zaangażował się w działalność związków zawodowych, stając się jednym z pionierów ruchu związkowego w Gwinei. Jego aktywność spotkała się z ostrą reakcją władz, kosztowała go choćby przymusowe przeniesienie do pracy w jednym z odległych dystryktów szkolnych na wyspie Fernando Poo. Tam też utworzył Movimiento, ruch polityczny opowiadający się dążeniem do niepodległości Gwinei.

Na fali częściowej odwilży politycznej z lat 60. Upiñalo powrócił do kontynentalnej części Gwinei. Podjął pracę w Grupo Escolar Generalísimo Franco w Bacie. Na krótko wszakże. Już w 1962 przeniósł się do Santa Isabel, również pracując jako nauczyciel[1].

W 1969, zatem już w niepodległej Gwinei Równikowej, mianowany dyrektorem stołecznej Escuela Superior Martin Luther King (ESMLK)[1]. Wkrótce potem padł ofiarą pogarszającej się sytuacji politycznej w kraju. Prezydent Francisco Macías Nguema rozpoczął czystki etniczne skierowane przeciwko Bubim oraz Ndowé. Upiñalo stał się jednym z liderów pokojowych protestów przeciwko polityce rządu. Macías Nguema odebrał mu w konsekwencji wynagrodzenie, zobowiązując jednocześnie do dalszej pracy. Przez pewien czas Upiñalo zarabiał na życie jako rybak[1].

Uznawany za jedną z najważniejszych postaci opozycji wobec rządów Macíasa Nguemy, Upiñalo został ostatecznie aresztowany w 1976[1]. Osadzony w stołecznym więzieniu Playa Negra[1], został zamordowany[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k Los gigantes ilustres Ndowe de Guinea Ecuatorial: Don Rafael Mambo-Matala Upiñalo. Política y enseñanza. „Sàngo à Mboka Noticiaro de la comunidad global Ndowe de Guinea Ecuatorial”. 2 (44), s. 7-9, Abril 2012. [dostęp 2021-02-16].