Ruth Lieblich
Ruth Lieblich (ur. 6 grudnia 1926 w Andrychowie, zm. po sierpniu 1943 w Auschwitz-Birkenau) – polska pisarka, poetka żydowskiego pochodzenia[1].
| Data i miejsce urodzenia |
6 grudnia 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
po sierpniu 1943 |
| Zawód, zajęcie |
poetka, pisarka |
Życiorys
edytujUrodziła się w bogatej rodzinie żydowskiej. Jej rodzice, Zina i Emmaluel Lieblich, trudnili się hotelarstwem i gastronomią. Rodzina zamieszkiwała we własnej kamienicy przy ul. Krakowskiej w Andrychowie. Ukończeniu szkoły powszechnej przeszkodził wybuch II wojny światowej. Naukę kontynuowała na organizowanych przez młodzież nielegalnych kółkach samoedukacyjnych. Uczestniczyła również w prywatnych lekcjach u Mai Weisberg (inne wersje zapisu tego nazwiska: Weksberg, Wexberg)[2]. Ruth dużo czytała, z czasem pojawia się u niej potrzeba pisania. W pozostawionym dzienniku pojawiają się tytuły niezachowanych utworów: Leśniczówka, Szczęście, Więdnący kwiat, Wielki Żyd – Teodor Herzl, Rola kobiety oraz wiersze[2].
Rodzina Lieblich została przesiedlona ze swojego domu do utworzonego przez Niemców w 1941 roku getta w Andrychowie. Od tego momentu diametralnie zmieniły się warunki życia rodziny. Ruth, oprócz braku możliwości dalszego kształcenia i pogarszających się warunków bytowych, zmuszona była do ciężkiej pracy przy regulowaniu rzeki czy wyrębie drzew. Ruth cały czas prowadziła swój dziennik, w którym opisywała bieżące wydarzenia, lecz również marzenia[2].
W sierpniu 1943 Ruth Lieblich została wywieziona z getta w Andrychowie do niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. Tam najprawdopodobniej została zamordowana wraz z rodzicami[1].
Pamiętnik Ruth Lieblich jest jednym z największych z zachowanych części jej twórczości. W pamiętniku zawarła m.in. tragiczne losy andrychowskich Żydów. Została nazwana „andrychowską Anną Frank”[3].
Pamiętnik został przekazany przez Ruth nieznajomej osobie tuż przed wywózką do obozu. Dziennik powstał w Andrychowie, pisany jest głównie po polsku, ale też po hebrajsku i angielsku. Składa się z trzech zeszytów i obejmuje notatki z 28 miesięcy okupacji. Pierwszy zapis datowany jest na 13 sierpnia 1940, a ostatni na 28 grudnia 1942. Przez 20 lat po zakończeniu wojny nikt nie wiedział o jego istnieniu[1].
Dziennik przetłumaczono na język hebrajski i angielski. Wydano go w Izraelu oraz Stanach Zjednoczonych. Nie został wydany w języku polskim, a wydań zagranicznych nie posiadają polskie biblioteki, w tym Biblioteka Narodowa[1].
Ruth Lieblich została upamiętniona na pomniku ofiar Holocaustu w Holandii[4].
Publikacje
edytuj- Ruthka Lieblich (1926 — c. 1943?) Ruthka: a Diary of War[5]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-09-26].
- ↑ a b c Jagiellonian University Repository [online], uj.edu.pl [dostęp 2024-05-04] (ang.).
- ↑ Biel-Pająkowa M., Andrychowska Anna Frank, „Nowiny Andrychowskie” (7–8), 1998.
- ↑ Ruth Lieblich [online], Joods Monument [dostęp 2021-09-26] (niderl.).
- ↑ Ruthka: A Diary of War [online], Goodreads [dostęp 2021-09-26].