Simplon - historyczny, parowy bocznokołowiec, pływający po wodach Jeziora Genewskiego w Szwajcarii i we Francji. Wybudowany w latach 1915-1920, wchodzi do dziś (2024 r.) w skład floty „Belle Époque” szwajcarskiego armatora Compagnie générale de navigation sur le Lac Léman (CGN).

”Simplon” na redzie w Genewie (2022)
Fragment układu napędowego statku „Simplon”

Historia

edytuj

CGN rozpoczęła swą działalność w 1873 r. Okresem największego rozkwitu tego armatora były lata tzw. „Belle Époque”, czyli przedział 1894-1914. W tym czasie Kompania bez mała co dwa lata zamawiała w zakładach Braci Sulzer w Winterthur kolejny statek. Ostatnim wielkim parowym bocznokołowcem zamówionym tuż przed wybuchem I wojny światowej był „Simplon”. Jego budowę zaczęto w roku 1915, a po długiej wojennej przerwie ukończono w 1920[1].

Na pokładzie statku doszło 18 sierpnia 2003 r. na redzie w Genewie do wybuchu kotła parowego. Naprawa trwała blisko 2 lata, a jednostka wróciła uroczyście do służby 2 lipca 2005 r. Został uznany, podobnie jak jednostki „Savoie”, „Rhône” i „La Suisse”, jako szwajcarskie dobro kulturowe o znaczeniu krajowym[2]. Po częściowym remoncie, przeprowadzonym w 2011 r., pracowała ciągle, oczekując w kolejce na planową, generalną renowację, która musi mieć miejsce przed 2030 r.[3]

Charakterystyka

edytuj

Ten wielki bocznokołowiec o napędzie parowym jest największą (obok flagowej „La Suisse”) jednostką floty CGN. Imponuje siłą i szybkością reakcji maszyny. Był też pierwszym parowcem CGN, w którym kocioł usytuowano z tyłu, a maszynę parową z przodu, co zmienia sylwetkę jednostki ze względu na położenie komina. Długość statku wynosi 78,5 m, maksymalna szerokość 15,9 m[3]. Wyporność konstrukcyjna wynosi 483 tony przy zanurzeniu 1,51 m. Zespół napędowy Sulzer-Compound. Maszyna parowa podwójnego rozprężania o średnicach cylindrów 850/1325 mm i skoku 1500 mm[4]. Moc maszyny wynosi 1400 CV / 1030 kW – jest ona uznawana za maszynę parową o największej obecnie mocy w Europie[3].

Jednostka może zabierać 850 pasażerów (w przeszłości limity wynosiły 1000 a nawet 1200 pasażerów). Dysponuje restauracją-salonem na 330 osób z gustownym umeblowaniem z drewna klonowego w stylu neoklasycystycznym[3].

Katastrofa w marcu 2024

edytuj

28 marca 2024 r., podczas krótkiego rejsu próbnego po przeglądzie przed rozpoczęciem sezonu letniego, statek uległ drobnej awarii maszyny na wysokości miejscowości Lutry. Natychmiastowe odstawienie statku do stoczni w Ouchy nie było możliwe ze względu na silny wiatr południowo-zachodni, powodujący wręcz sytuacje kolizyjne z próbującą go holować jednostką „Ville-de-Genève”. W tej sytuacji oceniono, że najbezpieczniej będzie zacumować jednostkę tymczasowo w Cully. Ze względu na niekorzystne warunki pogodowe statku nie udało się przeholować również 29 marca. W nocy z 29 na 30 marca rejon nawiedziła gwałtowna wichura powodowana wiatrem zwanym tu la vaudaire, związanym z wystąpieniem wyjątkowo silnych wiatrów fenowych[5]. Wzburzyła ona wody jeziora, a wywołane nią fale wielokrotnie zepchnęły Simplon na falochron i betonowe nabrzeże. Spowodowało to uszkodzenie steru i znaczne uszkodzenia przedniej części prawej burty (tuż przed obudową koła łopatkowego), w wyniku czego nastąpiła konieczność wypompowywania wody dostającej się do wnętrza jednostki[6]. Jak podawali przedstawiciele CGN, nie było osób poszkodowanych w wypadku, nie stwierdzono również wycieków żadnych płynów technicznych z jednostki[5].

W sobotę, 30 marca, po 2,5 godzinnej akcji, statek udało się przeholować z Cully do stoczni remontowej CGN w Lozannie Ouchy[6].

Przypisy

edytuj
  1. Mirosław J. Barański. Dwie rocznice (2) 150 lat Compagnie Générale de Navigation sur le Léman. „Na Szlaku. Magazyn turystyczno-krajoznawczy”. R. XXXVII (e-206 (402)), s. 42-46, grudzień 2023. Oddział Wrocławski PTTK. 
  2. KGS-InventarAusgabe 2021. Bundesamt für Bevölkerungsschutz BABS, Fachbereich Kulturgüterschutz KGS, Bern, 2022. s. 356. [dostęp 2024-08-22].
  3. a b c d "Simplon" na stronie "Flotte Belle Époque" CGN. [dostęp 2024-06-28]. (fr. • niem. • ang.).
  4. Wg tablicy informacyjnej na statku "Simplon"
  5. a b Luc Debraine: Un bateau de la CGN endommagé a été remorqué de Cully à Lausanne après le passage du «foehn de la décennie». [w:] Le Temps [on-line]. 31 marca 2024. [dostęp 2024-06-28]. (fr.).
  6. a b Laurent Siebenmann: Cully: martyrisé par les éléments, le Simplon a bien failli couler cette nuit. [w:] Le Matin [on-line]. 30 marca 2024. [dostęp 2024-06-28].