Bitwa o Glorieta Pass: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne |
||
Linia 1:
{{wojna infobox
|epoka = nowożytność
|nazwa = Bitwa o Glorieta Pass
|konflikt = [[Wojna secesyjna]]
|grafika = Schlacht von Glorieta Pass.JPG
|opis = Bój na przełęczy
|data = 26-28 marca [[1862]]
|miejsce = Hrabstwa Santa Fe i San Miguel, [[Nowy Meksyk]]
|wynik = zwycięstwo wojsk Unii
|przyczyna = chęć wiązania znacznych sił Unii
|terytorium =
|strona1 = [[Grafika:CSA FLAG 4.3.1861-21.5.1861.svg|20px]] [[Skonfederowane Stany Ameryki|CSA]]
|strona2 = [[Grafika:US flag 13 stars – Betsy Ross.svg|20px]] [[USA]]
|dowódca1 = mjr [[Charles L. Pyron]]<br>ppłk [[William R. Scurry]]
|dowódca2 = mjr [[John C. Chivington]]<br> płk [[John P. Slough]]
|siły1 = 1100
|siły2 = 1300
|straty1 = 189
|straty2 = 142
}}
'''Bitwa o Glorieta Pass''' rozegrała się w dniach 26-28 marca [[1862]] roku i zadecydowała o losach [[Wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] na Zachodzie dlatego często nazywana jest "[[Bitwa pod Gettysburgiem|Gettysburgiem]] Zachodu". W bitwie tej oddział ochotników z [[Kolorado]] walczył z jedną z [[Skonfederowane Stany Ameryki|konfederackich]] kolumn generała Sibleya. Mimo że konfederaci byli przekonani, że bitwę wygrali i zadali spore straty oddziałom [[Unia (Stany Zjednoczone)|unionistów]], to w rzeczywistości niewielki oddział (450 ludzi) pod dowództwem majora Chivingtona obszedł pozycje południowców i zniszczył ich [[tabor wojskowy|tabory]], co w rezultacie zmusiło ich do odwrotu.
==Kampania gen. Sibley'ego w Nowym Meksyku==
Przełęcz Glorieta ([[język angielski|ang.]] ''Glorieta Pass'') posiadała w czasie [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] znaczenie strategiczne, bowiem była usytuowana na południowym krańcu gór [[Sangre de Cristo]], na południowy wschód od [[Santa Fe]], na ważnej drodze [[Santa Fe Trail]].
Konfederacja w roku 1862 utworzyła tzw. "Terytorium Arizony" na obszarach południowej Arizony i Nowego Meksyku. Celem strategicznym było utrzymanie lądowego połączenia z sympatykami Konfederacji w [[Kalifornia|Kalifornii]], w związku z powyższym należało zniszczyć wojska Unii w Nowym Meksyku, by zapobiec przerwaniu tego istotnego szlaku transportowego. Terytorium to miało swą stolicę w Mesilli, koło dzisiejszego [[Las Cruces, New Mexico|Las Cruces]].
Dowodzić działaniami w Nowym Meksyku miał konfederacki [[generał brygady|brig.gen.]] [[Henry Hopkins Sibley]], wspierany przez swego wypróbowanego towarzysza Phillipa Richbourg. Jego przeciwnikiem był płk. Edward Canby. Sibley, który miał za zadanie zdobyć [[Fort Craig]], wymanewrował Canby'ego w lutym w bitwie pod [[Bitwa pod Valverde|Valverde]], zmusił go do wycofania się do fotu i pomaszerował wzdłuż [[Rio Grande]], by zająć [[Santa Fe]] 10 marca. Fort Craig pozostał niezdobyty zagrażając liniom zaopatrzeniowym Sibley'a z Teksasu. Sibley założył swoją główną kwaterę w opuszczonych przez unionistów magazynach w [[Albuquerque (Nowy Meksyk)|Albuquerque]].
==Bitwa==
W marcu 1862 liczące około 200-300 [[Teksas|teksańczyków]] siły konfederackie pod dowództwem mjr. Charlesa L. Pyrona rozbiły się obozem pod zabudowaniami ''Johnson’s Ranch'' na północnym krańcu przełęczy. Mjr John M. Chivington, któty miał ponad 400 żołnierzy Unii, wkroczył rankiem 26 marca na przełęcz i zaatakował siły konfederatów. Krótko po południu ludzie Chivingtona wzięli do niewoli kilku konfederatów i dopiero wtedy zorientowali się, że za nimi są większe siły nieprzyjaciela. Chivington poszedł za ciosem, ale artyleria konfederatów zmusiła go do odwrotu. Przegrupował w związku z czym swe siły, podzielił na dwa oddziały, które rozmieścił po obu stronach przełęczy, wziął konfederatów w krzyżowy ogień i zmusił do odwrotu.
Pyron wycofał się ponad dwa kilometry w tył, aż do zwężenia się przełęczy i tam przygotował obronę. Tymczasem unioniści powtórzyli poprzedni manewr, obsadzili wzgórza i otworzyli zmasowany ogień karabinowy na ludzi Pyrona stłoczonych w wąwozie. Konfederaci zaczęli uciekać, a kawaleria Unii podczas szarży wzięła do niewoli żołnierzy ich straży tylnej. Chivington zaprzestał pościgu i zatrzymał się przy zabudowaniach ''Kozlowski’s Ranch''.
==Drugi i trzeci dzień==
Drugiego dnia nie toczono walk, natomiast obie strony otrzymały wsparcie. Oddział ppłk. Williama R. Scurry’ego wzmocnił konfederatów tak, że ich siły wzrosły do około 1100 żołnierzy. Równocześnie wzmocnieniu uległy wojska unionistów, do których dołączył płk John P. Slough na czele 900 ludzi.
Zarówno Slough jak i Scurry zdecydowali się na atak, który podjęli wcześnie rano 28 marca. Gdy Scurry ruszył poprzez kanion, dostrzegł siły unionistów nadciągające z przeciwnej strony, więc zatrzymał się, przygotował się do odparcia uderzenia, ustawiając w linii swą spieszoną kawalerię. Slough uderzył przed godziną 11.00. Konfederaci utrzymali się na pozycjach, po czym ataki i kontrataki trwały przez całe popołudnie, przy czym konfederaci zdobywali - metr za metrem - przewagę. Bitwa zakończyła się gdy Slough wycofał się najpierw do ''Pigeon’s Ranch'', a następnie do ''Kozlowski’s Ranch''. Scurry, który uznał, że bitwę wygrał, wycofał się wkrótce również. Tymczasem ludzie Chivingtona dostrzegli niemal nie bronione tabory Scurry’ego w pobliżu ''Johnson’s Ranch'' i zniszczyli je, zmuszając konfederatów do odwrotu do Santa Fe.
==Rezultat==
Santa Fe było pierwszym etapem cofania się konfederatów do [[San Antonio]] w Teksasie. Unioniści wygrali odbierając konfederatom inicjatywę. Bitwa o Glorieta Pass była punktem zwrotnym w zmaganiach o posiadanie terytorium Nowego Meksyku.
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.nps.gov/history/hps/abpp/battles/nm002.htm CWACS Battle Summaries: Glorieta Pass] [[National Park Service]] {{lang|en}}
{{DEFAULTSORT:Glorieta Pass, Bitwa pod}}
| |||