Klasa społeczna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Link do artykułu s. Kozyra-Kowalskiego |
→Ujęcie klasy społecznej przez Karola Marksa: niedrobne merytoryczne |
||
Linia 2:
=== Ujęcie klasy społecznej przez Karola Marksa ===
Pojęcie klasy społecznej rozwinięte zostało przez [[Karol Marks|Karola Marksa]] dla którego była ona nie tylko kategorią analityczną, lecz miała lub mogła mieć (w różnych jego pismach inaczej problem jest ujmowany) znamiona wspólnoty. W tym względzie Marks ujmował je w dwóch typach: ''[[klasa w sobie]]'' i ''[[klasa dla siebie]]''. W ujęciu marksowskim podział społeczeństwa ogranicza się do dwóch klas, [[proletariat]]u i [[burżuazja|burżuazji]], między którymi zachodzi immanentny konflikt, ponieważ tylko burżuazja jest klasą posiadającą [[środki produkcji]], natomiast proletariat jest klasą wyzyskiwaną (zob. [[walka klas]]). Dzięki postrzeganiu wzajemnym swojego położenia przez proletariuszy rodzi się świadomość klasowa, a wraz z nią antagonizm wobec burżuazji.▼
Karol Marks rozumie pojęcie klasy społecznej dwojako, co często prowadzi do nieporozumień i błędnej interpretacji.
Z jednej strony Marks rozważa klasę społeczną jako pojęcie historyczne: w tym wypadku struktura klasowo-warstwowa u Marksa jest rozbudowana, nigdy nie jest dualistyczna. Uogólniając można powiedzieć, że klasa społeczna w sensie historycznym przez Marksa jest rozumiana tak, jak obecnie rozumiemy [[grupa społeczna|grupę społeczną]] - posiada wszystkie jej [[definiens|definiensy]] (wyjaśnienie profesora Kłopota (Instytut Socjologii UWr)). W społeczeństwie kapitalistycznym klasy społeczne w rozumieniu historycznym to odpowiedniki stanów - mamy zatem strukturę klasowo-warstwową składającą się z wielkich właścicieli, właścicieli środków produkcji, drobnomieszczan, chłopów i robotników.
Warto wspomnieć także, że Marks akcentuje, że grupa społeczna może mieć różne cechy położenia klasowego.
Z drugiej strony Marks definiuje klasę społeczną jako pojęcie socjologiczno-ekonomiczne. W tym ujęciu mamy u marksa strukturę dualistyczną - dwie klasy antagonistyczne, których konflikt jest motorem dziejów. W społeczeństwie kapitalistycznym klasy te to właściciele środków produkcji - burżuazja oraz robotnicy - proletariat. Zgodnie z najpopularniejszą definicją Lenina klasy w ujęciu socjologiczno-ekonomicznym wyróżniają się:
* miejscem w historycznie ukształtowanym sposobie produkcji;
* określonym stosunkiem do środków produkcji (w kategoriach posiadają/nieposiadają);
* rolą i miejscem w społecznej organizacji sposobu produkcji;
* sposobem uczestnictwa w podziale dochodu.
▲
Marks uważał, że poprzez uświadomienie własnego położenia ekonomicznego członkowie klas społecznych podlegają procesowi grupotwórczemu, poprzez co z klasy w sobie wytwarza się klasa dla siebie. Według niego proces ten w wyniku eksploatacji robotników w systemie [[kapitalizm|kapitalistycznym]] miałby dotyczyć przede wszystkim proletariatu. Natomiast rozwój organizacji robotniczych, w tym [[Związek zawodowy|związków zawodowych]] oraz partii [[komunizm|komunistycznych]], miał doprowadzić do utworzenia społeczeństw [[socjalizm|socjalistycznych]], a w przyszłości [[komunizm|komunistycznych]], które byłyby społeczeństwami bezklasowymi.
| |||