Spacer kosmiczny: Różnice pomiędzy wersjami

'''Spacer kosmiczny''' (ang.'''E'''xtra-'''v'''ehicular '''a'''ctivity (EVA) - aktywność pozapojazdowa) - działania wykonywane przez [[astronauta|astronautów]] na zewnątrz [[statek kosmiczny|statku kosmicznego]] w specjalnym skafandrze dysponującym własnym zasilaniem. Terminem EVA najczęściej określa się wyjścia poza statek obiegający Ziemię (spacer kosmiczny – [[język angielski|ang.]] ''spacewalk''), choć odnosi się on również do pobytów na powierzchni [[Księżyc]]a (ang. ''moonwalk'')

 

Wskutek pewnych różnic w konstrukcji wczesnych statków kosmicznych, [[Stany Zjednoczone|Amerykanie]] i [[Rosja]]nie definiują spacer kosmiczny w nieco odmienny sposób. Rosyjskie, a wcześniej [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckie]] pojazdy zawsze miały zamontowaną [[śluza powietrzna|śluzę powietrzną]], dlatego według astronautów z tego kraju spacer ma miejsce od razu, gdy kosmonauta znajdzie się w [[próżnia|próżni]]. Natomiast statki amerykańskie początkowo nie były wyposażone w śluzę i podczas lotu następowała dekompresja całego pojazdu. Astronauci amerykańscy określają zatem jako EVA dopiero wystawienie przynajmniej części ciała poza statek. W ten sposób narodził się termin SEVA (ang. ''standing EVA'') – niepełne wyjście.

 

 

[[Grafika:Sts114 033.jpg|thumb|Steve Robinson z misji [[STS-114]] zakotwiczony za nogi do ramienia robota [[Międzynarodowa Stacja Kosmiczna|Międzynarodowej Stacji Kosmicznej]]]]

Pierwszą osobą, która odbyła spacer w kosmosie [[18 marca]] [[1965]] roku był radziecki kosmonauta [[Aleksiej Leonow]] ze statku [[Woschod 2]]. Przebywał w otwartej przestrzeni kosmicznej przez 10 minut, przywiązany do statku liną. Pierwszą spacerowiczką była kosmonautka [[Swietłana Sawickaja]], która [[25 lipca]] [[1984]] r. opuściła pokład stacji kosmicznej [[Salut 7]].

Rekordzistą w ilości odbytych spacerów kosmicznych jest [[Anatolij Sołowjow]], który w przestrzeni kosmicznej przebywał 16 razy, spędzając tam w sumie 77 godzin i 41 minut.

 

Z przebywaniem w otwartej przestrzeni kosmicznej zawsze wiąże się pewne ryzyko. Najpoważniejszym zagrożeniem jest możliwość zderzenia z niewielkim [[meteoroid]]em lub fragmentem złomu (elementy rakiet, satelitów, narzędzia), jakiego tysiące ton człowiek pozostawił w kosmosie. Prędkość orbitalna 300 km nad Ziemią (typowa wysokość dla misji amerykańskich wahadłowców) wynosi 7,7 km/s, czyli ok. 10 razy więcej niż szybkość zwykłego [[pocisk]]u. Tak więc [[energia kinetyczna]] małej drobiny (np. odprysku farby, czy ziarenka piasku) jest równa energii pocisku o 100-krotnie większej [[masa (fizyka)|masie]]. Każda misja kosmiczna zwiększa ilość kosmicznych odpadów, zatem problem ten będzie z czasem przybierał na sile.

 

Naukowcy pracują nad zdalnie sterowanymi [[robot]]ami, które mogłyby zastąpić człowieka podczas większości zadań wymagających pracy na zewnątrz statku kosmicznego.

 

{{commonscat|Extra-vehicular Activity}}

*[[Międzynarodowa Stacja Kosmiczna]]

 

 

[[bg:Излизане в открития космос]]

[[cs:Výstup do vesmíru]]

[[da:Rumvandring]]

[[en:Extra-vehicular activity]]

[[es:Actividad extravehicular]]