Bentos: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: id:Benthos |
ort., lit., int., polskie znaki, linki zewnętrzne, źródła/przypisy, merytoryczne, redakcyjne, techniczne |
||
Linia 1:
'''Bentos''' –
'''Bentos morski''' tworzą [[otwornice]], [[gąbki]], [[jamochłony]], [[wieloszczety]], [[szkarłupnie]], [[mięczaki]], [[skorupiaki]], także [[glony]] i [[bakterie]].
'''Bentos słodkowodny'''
W obrebie bentosu wyróżnia się liczne kategorie:
▲'''Bentos słodkowodny''' jest gatunkowo uboższy - [[skąposzczety]], [[pijawki]], mięczaki, gąbki, [[larwa|larwy]] [[owady|owadów]], glony, bakterie, a także różne gatunki [[roślina zielna|roślin zielnych]]. Niektóre z organizmów, prowadzące osiadły tryb życia, wykazują liczne przystosowania umożliwiające im przytwierdzanie się, drążenie podłoża i zdobywanie pokarmu.
* '''[[inbentos]] (herpobentos)''' - penetrujące osady denne, nazywany "właściwą [[fauna|fauną]] denną"
* '''[[epibentos]] ([[epifauna]])''' - związane z powierzchnią dna lub przedmiotów (kamienie, pale, dno łodzi itp.)
Linia 21 ⟶ 20:
* '''[[argillon]]''' - związany z podłożem gliniastym ([[argillobentos]])
Ze względu na głębokość występowania bentos dzielony jest na:
* [[litoral]]ny,
* [[sublitoral]]ny,
Linia 32 ⟶ 31:
Ze względu na wielkość organizmów można wyróżnić:
* '''[[mikrobentos]]''' - (<1mm) to najmniejsze stadia larwalne np. mięczaków, szkarłupni i skorupiaków, [[bakterie]], [[glony]] i [[pierwotniaki]],
* '''[[
* '''[[makrobentos]]''' - (od kilku mm do ponad 20 cm), duże [[małże]], [[
== Przystosowania organizmów do środowiska ==
Organizmy bentosowe wykształciły w swoim rozwoju mechanizmy zabezpieczające przed
▲Zwierzęta bentosowe związane są z dnem w różny sposób zależnie od charakteru podłoża. Miękkie podłoże utrudnia poruszanie się zwierzętom, umożliwia im jednak dość znaczne zagłębianie się w nim. Na dnie twardym organizmy denne poruszają się swobodnie. Niektóre organizmy denne kroczą i biegają po dnie [[skorupiaki]], larwy i dorosłe [[owady]], inne pełzają [[korzenionóżki]], jeszcze inne poruszają się za pomocą rzęsek [[glony]], [[pierwotniaki]], skrętów ciała [[pijawki]], lub na zasadzie odrzutu larwy [[ważki|ważek]]. Do przemieszczania się po dnie zwierzęta posługują się rzęskami, wyrostkami oraz różnego typu odnóżami.
tworzenie rurek z ziaren pisaku, szczątków roślin (''Trichoptera'', ''Chironomidae'') przebywanie na pewnej głębokości pod powierzchnią osadu, błyskawiczne krycie się pod powierzchnią osadu (przez skurcz ciała np. ''Tubificidae''), czy też tworzenie grubych i twardych skorup ([[mięczaki]], [[skorupiaki]]). Przedstawiciele fauny naroślinnej i
Różnorodność organizmów bentosowych
▲Organizmy bentosowe wykształciły w swoim rozwoju mechanizmy zabezpieczające przed wyżeraniem przez drapieżne [[bezkręgowce]] jak np.
Wraz ze wzrostem głębokości można zaobserwować
▲tworzenie rurek z ziaren pisaku, szczątków roślin (''Trichoptera'', ''Chironomidae'') przebywanie na pewnej głębokości pod powierzchnią osadu, błyskawiczne krycie się pod powierzchnią osadu (przez skurcz ciała np. ''Tubificidae''), czy też tworzenie grubych i twardych skorup ([[mięczaki]], [[skorupiaki]]) i osiąganie znacznych rozmiarów ciała.
▲Różnorodność organizmów bentosowych kształtuje się w zależności od głębokości. Ze względu na dużą rozmaitość i korzystne dla życia warunki (dostępność tlenu), największa liczba grup i gatunków bentosu występuje w środowiskach płytkich. W strefie przejściowej między wodą i lądem żyje wiele zwierząt, oddychających powietrzem atmosferycznym ([[ślimaki]], [[owady]]) a także występują obfite płaty roślinności wodnej. W [[sublitoral]]u różnorodność bentosu jest mniejsza niż w [[litoral]]u - nie występują zwykle tu [[glony]], [[makrofity]], [[ślimaki płucodyszne]], stadia imaginalne[[chrząszcze|chrząszczy]], [[pluskwiaki|pluskwiaków]] itp.. W ciemnej strefie [[profundal]]u liczba gatunków jest jeszcze mniejsza, jednak w dobrych warunkach tlenowych występują tu [[wodopójki]], [[jętki]], niektóre [[mięczaki]] a także szereg [[gatunki reliktowe|gatunków reliktowych]] (''Mysis, Pantoporea'') . Strefę [[profundal]]u zasiedlają wyłącznie konsumenci, wykorzystujący materię organiczną nanoszoną z [[litoral]]u lub opadającą z [[epilimnion]]u. Zróżnicowanie bentosu profundalnego jest często wykorzystywane jako wskaźnik [[trofia|trofii]]. Wskaźnikiem dla [[eutrofia|eutrofii]] jest ''Chaoborus, Chironomus'', w [[oligotrofia|oligotrofii]]- ''Pantoporea, Chironomidae'',natomiast w [[mezotrofia|mezotrofii]]- ''Strictochironomus, Sergentia''.
▲Wraz ze wzrostem głębokości można zaobserwować róznice w rozmieszczeniu [[glony|glonów]], co związane jest ze zmianą warunków świetlnych oraz z typem podłoża. W celu pozyskania światła jako źródła energii, zmieniają się barwy plech [[glony|glonów]], jako przystosowanie się do panującego środowiska na danej głębokości.
▲Bentos podlega okresowym migracjom. Niektóre zwierzęta stref przybrzeżnych, na zimę opadają w głąb zbiornika, gdzie panują lepsze warunki do przezimowania (larwy [[owady|owadów]], [[skąposzczety]], [[mięczaki]], inne często w nocy wypływają do toni wodnej, przenoszone są z prądem wody na znaczne odległości, by nad ranem osiedlić się na dnie zbiornika. Zdarzają sie również migracje o charakterze sezonowym, w czasie stagnacji letniej gdy panują warunki stresowe tj. deficyty tlenu, znaczne stężenie siarkowodoru, wówczas fauna denna ubożeje ( [[skąposzczety]], larwy ''Chironomidae'').
== Rola w ekosystemie ==
Bentos odgrywa ważną rolę w [[ekosystem]]ie. [[Sinice]], [[glony]] eukariotyczne oraz [[makrofity]] i [[ramienice]] , jako producenci, dostarczają substancji organicznych. W znacznym stopniu wpływają więc na stężenie tlenu, dwutlenku węgla, substancji mineralnych, a także innych substancji wydzielanych do środowiska. Wyprodukowana biomasa [[makrofity|makrofitów]] jest przekazywana głównie jesienią i wiosną, do [[litoral]]u oraz poza [[litoral]] w czasie silnego falowania. Bardzo duże znaczenie w zależnościach w obrębie jeziora ma bentos litoralny, zwłaszcza fauna naroślinna. W jej skład wchodzi wielu bezkręgowych glonożerców i [[drapieżnik|drapieżców]] a wiele występujących tu organizmów, podobnie jak bentos denny stanowi podstawę diety [[ryby|ryb]].
Makrofity odgrywają ważną rolę w tworzeniu
▲Makrofity odgrywają ważną rolę w tworzeniu ogromnej różnorodności środowiska. [[Makrofity]] stanowią również podłoże dla [[peryfion|peryfitonu]] rozwijającego się na ich powierzchni. Są miejscem składania ikry [[ryby|ryb]] i [[płazy|płazów]] oraz stanowią kryjówkę dla ryb i innych zwierząt litoralnych. [[Fitobentos]] i [[zoobentos]] jest bazą pokarmową dla ryb i innych organizmów.
Szczególną rolę w bentosie odgrywają [[bakterie]], jako ogniowo w [[łańcuch pokarmowy|łańcuchu pokarmowym]] [[detrytożercy|detrytożerców]]. [[Bakteriobentos]] rozkłada martwe substancje organiczne, na skutek czego powstają związki bogate energetycznie. Zmineralizowany [[detrytus]] jest dostępny zarówno dla roślin jak i dla zwierząt.
Linia 65 ⟶ 61:
* Barbara Kawecka, Pertti Vesa Eloranta ''Zarys ekologii glonów wód słodkich i środowisk lądowych''. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994.
* [[Zbigniew Podbielkowski]], Henryk Tomaszewicz ''Zarys Hydrobotaniki''.Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1996.
* [[Andrzej Kołodziejczyk]], [[Paweł Koperski]] ''Bezkręgowce słodkowodne Polski. Klucz do oznaczania oraz podstawy biologii i ekologii makrofauny'' Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2000. ISBN 83-235-0192-0.
* [[Joann Pijanowska]] (Red) ''Zwierzę wobec drapieżcy - ekologia drapieżnictwa w środowisku wodnym '' [[Kosmos]], 1999, 48.
[[Kategoria:Biologia morza]]
|