Wikipedia

Ortler: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne uzupełnienia merytoryczne
Linia 1:
{{''Uwaga: Proszę Edytora Wikipedii o umieszczenie fotografii Ortleru pochodzącej z anglojęzycznej wesji tego hasła. Zdjęcie zamieszczone w wersji polskiej jest nienajlepszej jakości, nie oddaje ogromu szczytu, a ponadto pokazuje głównie wierzchołek Gran Zebrú, a dopiero w tle Ortler.''}}
 
 
{{Góra infobox
|Góra=Ortler
Linia 13 ⟶ 16:
|stopniS=|minutS=|sekundS=
|Mapa góry=
|zdjęcie= L'Ortler.jpg| Caption=The Ortler seen from the North ridge showing the normal route of ascent
|zdjęcie=Koenigspitze HQ.jpg
|Opis zdjęcia=
Linia 19 ⟶ 23:
'''Ortler''' ([[język włoski|wł.]] ''Ortles'') - położony w [[Alpy Retyckie|Alpach Retyckich]] najwyższy szczyt [[Południowy Tyrol|Tyrolu]], a zarazem jeden z najwyższych w [[Alpy Wschodnie|Alpach Wschodnich]]. Wysokość 3905 m [[n.p.m.]], na starszych mapach podawane jest 3899 m [[n.p.m.]].
 
=== Topografia ===
''Ortler'' stanowi najwyższy wierzchołek rozległego [[Masywu Ortleru]] (niem. ''Ortler Gruppe''), wchodzącego w skład [[Alpy Retyckie|Alp Retyckich]]. ''Ortler'' wypietrza się ponadz górą 2000 m ponad otaczającymi go dolinami: leżącą od wschodu [[Suldental]] i połżoną na zachodzie - [[Val di Zebrú]]. U podnóża szczytu, po jego wchodniej stronie niewielka miejscowość [[Innersulden]], rozbudowujaca się obecnie w ważny ośrodek [[turystyka|turystyki]] i [[sporty zimowe|sportów zimowych]]. Do miejscowości tej dojechać można prowadzącą serpentynami szosą stanowiącą odgałęzienie szosy wysokogórskiej biegnącej z Południowego Tyrolu przez przełęcz [[Stelvio]] do włoskiego misteczka [[Bormio]].
 
''Ortler'' stanowi wybitny szczyt, wyróżniający się w całym regionie, zwłaszcza od strony północnej i północno-zachodniej. Przy dobrej pogodzie jest widoczny z większości wybitnych szczytów Alp Wschodnich.
 
 
=== Geologia ===
Podobnie jak cały Masyw Ortlerlu ''Ortler'' zbudowny jest ze skał osadowych przechodzących miejscami w skały metamorficzne. Podstawę szczytu stanowią [[łupki krystaliczne]] należace do rdzenia [[Wschodnie Alpy Centralne|Wschodnich Alp Centralnych]]. Zalegają na nich skały osadowe wieku mezozoicznego, wśród których przeważają szare dolomity, zwane niekiedy ''Dolomitami Ortleru''. Występują także także szare [[łupki]] i margle o niewielkim lub znikomym stopniu metamorfizacji. Procesy metamorfizacyjne przebiegały jednak niejednorodnie i lokalnie skały osadowe przechodzą w łupki krystaliczne.
 
 
=== Turystyka =i alpinizm ==
[[Grafika:Ortler-obelisk.jpg|thumb|left|150px|obelisk upamiętniający pierwsze wejście na szczyt w 1804]]
Pierwszego wejścia na szczyt dokonano ponad dwieście lat temu ([[Josef Pichler]], [[Johann Leitner]], [[Johann Klausner]], [[27 września|27 IX]] [[1804]]).
Linia 37 ⟶ 43:
Przez ścianę północno-zachodnią, o wysokości ponad 1000 m, pokrytą częściowo lodem, prowadzą wielkie drogi mikstowe o dużych trudnościach, stanowiące poważne wyprawy alpinistyczne.
 
Inną poważną, dwudniową wyprawą alpinistyczną jest trawersowanie trzech sąsiadujących ze sobą szczytów: [[Gran Zebrú]], [[Mont Zebrú]] i Ortleru. Graniowe przejście na dużej wysokości ułatwia możliwość biwaku w niewielkim, niezagospodarowanym schronie umieszczonym na przełeczy [[Hochjoch]] położonej między Mont Zebrú i Ortlerem.
Natomiast normalna droga wejściowa stanowiąca stosunkowo łatwą, lodowo-skalną drogę alpinistyczną (trudności PD+, miejsca II - III, nachylenie śniegu do 35 stopni) wiedzie od północy granią [[Tabarettagrat]] z obejściem jej ostrza po prawej stronie ostrza. Punktem wyjścia jest schronisko [[Payer Hütte]] (ok. 3000 m [[n.p.m.]]) lub nieco niżej położone schronisko [[Tabaretta Hütte]]. Wejście na szczyt ze schroniska Payer Hütte zajmuje w dobrych warunkach około 4 godziny. Nie jest to jednak droga przeznaczona dla zwykłych turystów górskich - wymaga umiejętności wspinaczki w skale, przechodzenia stromych płatów lodowych, a ponadto narażona jest na spadające lawiny. Zanotowano na niej wiele wypadków. Drogą tą, schodząc z wierzchołka ''Ortleru'' zginął kilka lat temu ambasador Japonii, mimo iż prowadzony był przez zawodowego przewodnika z Innersulden. Wypadek nastąpił w pobliżu miejsca zwanego ▼
 
''Niedźwiedzią Jamą'', a jego przyczyną była lawina śnieżna. Zarówno ambasador jak i przewodnik ponieśli wówczas śmierć, porwani i zasypani przez masy śniegu.
▲Natomiast normalna droga wejściowa stanowiąca stosunkowo łatwąnietrudną, lodowo-skalną drogę alpinistyczną (trudności PD+, miejsca II - III, nachylenie śniegu do 35 stopni) wiedzie od północy granią [[Tabarettagrat]] z obejściem jej ostrza po prawej stronie ostrza. Punktem wyjścia jest schronisko [[Payer Hütte]] (ok. 3000 m [[n.p.m.]]) lub nieco niżej położone schronisko [[Tabaretta Hütte]]. Wejście na szczyt ze schroniska Payer Hütte zajmuje w dobrych warunkach około 4 godziny, zejście - ok. 3 godzin. Nie jest to jednak droga przeznaczona dla zwykłych turystów górskich - wymaga umiejętności wspinaczki oraz asekuracji zarówno w skale jak i w lodzie, przechodzenia stromych płatów lodowych, a ponadto narażona jest na spadające lawiny. Zanotowano na niej wiele wypadków. Drogą tą, schodząc z wierzchołka ''Ortleru'' zginął kilka lat temu ambasador Japonii, mimo iż prowadzony był przez zawodowego przewodnika z Innersulden. Wypadek nastąpił w pobliżu miejsca zwanego ''Niedźwiedzią Jamą'', a jego przyczyną była lawina śnieżna. Zarówno ambasador jak i przewodnik ponieśli wówczas śmierć, porwani i zasypani przez masy śniegu.
 
[[Kategoria:Szczyty Alp]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Ortler”