Komisje Kongresu Stanów Zjednoczonych: Różnice pomiędzy wersjami

{{Polityka USA}}

'''Komisje Kongresu Stanów Zjednoczonych''' ([[język angielski|ang]]. ''United States Congressional committee'') są [[Komisja|komisjami]] [[Kongres Stanów Zjednoczonych|amerykańskiego Parlamentu]]. Są one niezwykle istotnym elementem tworzenia [[Stany Zjednoczone|amerykańskiego]] [[prawo|prawa]] i [[polityka|polityki]] państwa.

 

We współczesnym Kongresie funkcjonują różnorakie komisje: stałe, specjalne, wspólne i uzgodnień. Występują one w różnych formach: ''komisje upoważniające'' (Rolnictwa, Sił Zbrojnych, czy Bankowe) są ośrodkami tworzenia polityki na [[Kapitol Stanów Zjednoczonych|Kapitolu]] (jako ważne komisje, proponują one rozwiązania problemów publicznych i zalecają ustalone przez siebie poziomy wydatków na programy znajdujące się pod ich jurysdykcją); innym rodzajem komisji stałych są ''komisje przydzielające'' (jak na przykład komisje Kredytów Budżetowych), które określają kwoty, jakie mają otrzymać poszczególne instytucje i programy celowe. Ponieważ zachodzi między tymi dwoma rodzajami komisji sprzeczność interesów, często dochodzi do konfliktów, zwłaszcza w dziedzinach, w których występuje niedobór środków.

 

Komisje stałe (ang. ''standing committee'') oznaczają stałe ciało, które powstało na mocy prawa publicznego lub poprawek do regulaminów [[Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych|Izby Reprezentantów]] i [[Senat Stanów Zjednoczonych|Senatu]]. Komisje stałe przechodzą z jednej kadencji Kongresu do drugiej i wyjątkowo rzadko jest ich rozwiązywanie i tworzenie nowych.

 

W gestii komisji stałych leżą większość codziennych i rocznych prac Kongresu. W przeważającej większości ustawy rozpatrywane podczas posiedzeń obu izb Kongresu, są uprzednio zatwierdzane przez właściwe dla danej sprawy komisje. Negatywna opinia członków komisji sprawia, że dany projekt upada i w ogóle nie jest debetowany na posiedzeniu plenarnym.

 

Ustawa o Reorganizacji Legislatywy z [[1946]] określiła liczbę członków komisji stałych i ich kompetencje. Od tamtej pory obie izby Kongresu zwiększały liczbę członków, a w [[1975]] Izba Reprezentantów w ogóle wykreśliła z regulaminu izby wzmianki o członków komisji (ich liczbie i partyjnych proporcjach). Obecnie liczbę członków komisji i partyjnej proporcji w Izbie Reprezentantów określają liderzy partii większościowej, a w Senacie liderzy większości i mniejszości w drodze negocjacji. Zresztą Senat, który charakteryzuje się swoistą kurtuazją wzajemnych stosunkach, dopuszcza wyjątkowo liberalne prawo w obowiązkach pracach w komisjach. Na przykład dopuszcza się zniesienie limitu pracy w maksymalnie dwóch ważniejszych komisjach: czterech [[Partia Demokratyczna (USA)|demokratów]] [[Max Baucus]], [[Howell Heflin]], [[John Kerry]] i [[Jay Rockefeller|John Rockefeller IV]] mogli pracować w czterech ważniejszych komisjach w 101. Kongresie ([[1989]]-[[1991|91]]), co miało zwiększyć ich szanse w reelekcji w [[1990]].

 

W przypadku Izby Reprezentantów, w której o obsadzie osobowych komisji decyduje partia większościowa, zdarzają się takie sytuacje, że partia większościowa umniejsza rolę mniejszości także poprzez przydzielenie im znacznie mniejszej ilości personelu etatowego. Na przykład regulamin Klubu Demokratów w Izbie stanowił, iż "należy tak ustanowić proporcje w komisjach, aby tworzyć silne robocze większości w każdej komisji. Określając proporcje w komisjach stałych, [[Spiker Izby Reprezentantów USA|Spiker Izby]] powinien zapewnić relacje co najmniej trzech demokratów na każdych dwóch [[Partia Republikańska (USA)|republikanów]]".

 

Regulamin Izby Reprezentantów stanowi, iż każda komisja stała, licząca ponad 20 członkówposiadała co najmniej cztery podkomisje (z wyjątkiem Budżetowej, gdzie występują ''zespoły zadaniowe'', pełniące niejako funkcję podkomisji). Podobnie jak komisje stałe, podkomisje posiadają różnorodne regulaminy i procedury, ustalenia personelu etatowego w stosunkach wewnętrznych, z innymi podkomisjami czy z komisją nadrzędną. Ich dużą ilość tłumaczy się skomplikowanymi problemami wymagającymi specjalizacji, żądaniami grup interesów oraz dążeniem członków Komisji do przewodniczenia podkomisjom.

 

Komisje nadzwyczajne (ang. ''select committees'') i komisje specjalne (ang. ''special committees'') to najczęściej tymczasowymi ciałami działającymi zwykle do końca dwuletniej kadencji Kongresu. Niekiedy jednak komisje nadzwyczajne przyjmują cechy komisji stałych: na przykład Izba Reprezentantów ma Stałą Specjalną Komisję do Spraw Ludzi Starych i Stałą Specjalną Komisję do Spraw Wywiadu. Komisje nadzwyczajne nie mają charakteru "władzy ustawodawczej" (prawa do opiniowania czy proponowania aktów prawnych), a jedynie badać, prowadzić dochodzenia i przedstawiać zalecenia. Na przykład obie izby powołały w [[1987]] komisje do zbadania potajemnej sprzedaży broni amerykańskiej [[Iran]]owi w zamian za zakładników amerykańskich, a następnie przekazanie funduszy z tych transakcji partyzantom contrans w [[Nikaragua|Nikaragui]].

 

#Komisje nadzwyczajne można powołać w celu koordynacji konkretnego procesu, którymi zajmuje się kilka komisji stałych. W ten sposób rozwiązuje się nieunikniony spór o uprawnienia w procesie ustawodawczym.

 

W skład komisji wspólnych (ang. ''Joint congressional committees'') wchodzą członkowie obu izb. Komisje wspólne powoływano już w za czasów 1. Kongresu w [[1789]] do badania, prowadzenia dochodzeń, nadzorowania i prac rutynowych. Członkowie są mianowani przez [[Spiker Izby Reprezentantów USA|Spikera]] w przypadku [[Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych|Izby Reprezentantów]] i [[Przewodniczący Senatu Stanów Zjednoczonych|wiceprezydenta USA]] w przypadku [[Senat Stanów Zjednoczonych|Senatu]]. Przewodniczenie komisji wspólnych zmienia się rotacyjnie między przedstawicielem Izby i Senatu w każdej nowej kadencji Kongresu lub kolejnej sesji.

 

*'''Wspólna Komisja do Spraw Ekonomicznych''' - prowadzi przesłuchania w bardzo szerokim zakresie problemów ekonomicznych, krajowych i międzynarodowych.

 

Zanim ustawa zostanie przedstawiona [[Prezydent Stanów Zjednoczonych|prezydentowi USA]] do podpisu musi zostać uchwalona jednomyślnie przez obie izby [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu]]. Komisje uzgodnień (ang. ''Conference committee'') godzą różnice między podobnymi aktami uchwalonymi przez obie izby. Z tej przyczyny, komisje uzgodnień stają jednym z najważniejszych ciał Kongresu i nie bez przyczyny, komisje uzgodnień są często nazywane "trzecią izbą Kongresu".

 

:''Kiedy wszedłem do Kongresu, nie miałem pojęcia o znaczeniu komisji uzgodnień, które w rzeczywistości piszą ustawy. Wszyscy wiedzieliśmy, że są w nich formułowane ważne prawa, ale nie sądzę, aby choć jednak osoba na milion potrafiła docenić ich znaczenie i procedurę, według której działają. Częściowy wyjaśnieniem może być oczywiście to, że nigdy nie powstaje żadnej drukowany zapis tego, co się odbywa podczas uzgodnień''<ref>Charles L. Clapp, ''The Congressman: His Job As He Sees It'', [[:en:Brookings Institution|Brookings Institution]], Waszyngton D.C., 1963, s. 245.</ref>

 

Kongresmani dostrzegają szansę w pracy w "odpowiednich" komisjach. Nowo wybrani reprezentanci i senatorowie szybko powiadamiają swoich liderów partyjnych o swoich "zainteresowaniach". Członkowie [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu]], którzy służą kolejną kadencję przy okazji nowej kadencji podejmują próby przeniesienia siebie do bardziej prestiżowej komisji.

 

Wśród stałych komisji i najbardziej pożądanymi są Komisja Środków i Zasobów w [[Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych|Izbie Reprezentantów]] i Komisja Finansowa w [[Senat Stanów Zjednoczonych|Senacie]], które ustalają [[podatek|podatki]] oraz Komisje Kredytów Budżetowych w obu izbach, które "trzymają sznurki federalnej sakiewki".

 

Z biegiem lat, prestiż zasiadania w danej komisji może się zmieniać. Na przykład Komisja Sprawiedliwości w Izbie była niezwykle popularna w czasie próby postawienia w [[Impeachment|stan oskarżenia]] [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydenta]] [[Richard Nixon|Richarda Nixona]]. W kolejnych latach traciła wiele ze swej atrakcyjności, głównie za kontrowersyjną tematykę jaką się zajmuje (m.in. [[aborcja]], modlitwa szkolna, kontrola posiadania [[Broń|broni]] czy [[kara śmierci]]). Z kolei senacka Komisja do Spraw Wywiadu była "niegdyś cichym zaułkiem, którego unikała większość członków, ponieważ przeważnie zajmowała się sprawami tajnymi i nie przynosiła żadnego wpływu w rodzimym stanie", natomiast w [[Lata 80. XX wieku|latach 80. XX wieku]] przyciągnęła dziesiątki zgłoszeń z racji swojego rosnącego wpływ na sprawy zagraniczne<ref>[[The Washington Times]] z 10 stycznia 1985</ref>.

 

[[Richard F. Fenno Jr]] - profesor [[Politologia|nauk politycznych]] - prowadził badania nad komisjami w Izbie Reprezentantów. W swojej analizie ustalił, że na pożądanie przez członków przydziały do komisji wypływają trzy podstawowe cele kongresmanów oraz wskazał komisje, do których najchętniej by należeli:

*'''powtórny wybór:''' Komisje Spraw Wewnętrznych oraz Poczt i Administracji

*'''wpływy:''' Komisje Kredytów Budżetowych oraz Środków i Zasobów

*'''prowadzenie dobrej polityki publicznej:''' Komisje Oświaty i Pracy oraz Spraw Zagranicznych.

 

Każda partia w obu izbach posiada swój komitet, którzy przegląda i analizuje zgłoszenia swoich członków o przydziały do komisji:

{| class=wikitable

 

Demokraci w Senacie od [[1953]] stosują tzw. "regułę [[Lyndon B. Johnson|Johnsona]]": każdy senator najpierw wybiera sobie jedną ważniejszą komisję; gdy senatorowie dokonają pierwszego wyboru, mogą wybrać sobie kolejną komisje itd. Republikanie w Senacie również zastosowali tę regułę.

'''Kryteria nieformalne.''' Oprócz formalnych regulaminów obowiązujących w obu partiach, komitety przydzielają członków swojej partii także na ich życzenie i zainteresowania. [[Gerald Ford]], niegdyś lider mniejszości w Izbie Reprezentantów powiedział: "Lubimy dawać ludziom przydziały do komisji, ponieważ tego chcą i ponieważ poszerza to ich atrakcyjność polityczną"<ref>''Committee Organization in the Hause'', Hause Doc. 94-187, 94. Kongres, sesja pierwsza, 1975, s. 32.</ref>.

 

W 99. Kongresie ([[1985]]-[[1987]]) przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych został republikanin [[Richard Lugar]], pomimo iż dłuższym stażem w komisji był [[Jesse Helms]] (ten jednak w kampanii w [[1984]] obiecał to swoim wyborcom). W 100. Kongresie większość objęli demokraci i Lugar został głosami komisji wybranym Liderem Mniejszości w Komisji (ang. ''Ranking Member'', właśc. Funkcyjny Członek). Helms powołując się na zwyczaj partyjny domagał się jednak tej funkcji. Decyzję Komisji musiał - zgodnie z regulaminem Konferencji Republikanów w Senacie - zatwierdzić klub. W tajnym głosowaniu Helms wygrał stosunkiem 24:17.

 

Komisjom [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu]] kierują ich przewodniczący (ang. ''Chairman'') oraz funkcyjny członek mniejszości (ang. ''Ranking Minority Member''), czyli najwyższy rangą (odpowiednik lidera mniejszości) członek partii mniejszościowej.

 

Przewodniczący jest najważniejszą osobą w komisji. Zwołuje zebrania, ustala porządek obrad, zatrudnia i zwalnia personel etatowy większości, organizuje przesłuchania, rekomenduje przedstawicieli większości do komisji uzgodnień, przydzielają komisjon fundusze i pomieszczenia, opracowują strategie legislacyjne, przewodniczą obradom i zebraniom redakcyjnym oraz regulują wewnętrzne sprawy i organizację komisji.

 

Jednakże szefowie komisji nie mogą traktować swoich komisji niczym swojego lenna. Zwłaszcza w Izbie Reprezentantów zmiany w regulaminie Izby, ograniczyły władzę przewodniczących komisji stałych w wewnętrznych sprawach na rzecz funkcyjnego członka mniejszości.

 

Funkcyjny członek mniejszości (odpowiednik lidera mniejszości w izbach Kongresu) także jest (obok przewodniczącego z partii większościowej) wpływową postacią w komisjach. Ma to prawo do m.in. mianowania przedstawicieli mniejszości do komisji uzgodnień, zatrudniać i zwalniać pracowników etatowych dla mniejszości, zasiadać z urzędu we wszystkich podkomisjach, udziału w ustalaniu porządku obrad komisji oraz wprowadzania projektów ustaw na sesje plenarne.

 

{{Przypisy}}

 

*Rober H. Davidson i Walter J. Oleszczek, ''Kongres i Kongresmani'', Warszawa 1994

 

*[http://www.senate.gov/pagelayout/committees/d_three_sections_with_teasers/committees_home.htm komisje Senatu]

*[http://www.house.gov/house/CommitteeWWW.shtml komisje Izby Reprezentantów]

 

[[de:Kongressausschuss]]

[[fa:کمیته‌های کنگره ایالات متحده آمریکا]]