Filip III Dobry: Różnice pomiędzy wersjami

| król = Filip III Dobry

| tytulatura = Książę Burgundii, Brabancji, Limburga, Lothier i Luksemburga, margrabia Namur, hrabia Artois, Flandrii, Hainaut, Holandii i Zelandii, hrabia palatyn Burgundii

| tytuł = [[Władcy Burgundii|Książę Burgundii]]

| od = [[10 września]] [[1419]]

| następca = [[Karol Zuchwały]]

| dynastia = [[Walezjusze]]

| ojciec = [[Jan bez Trwogi]]

| matka = [[Małgorzata Bawarska]]

| dzieci = [[Karol Zuchwały]]

}}

'''Filip III Dobry''' (ur. [[31 lipca]] [[1396]] w [[Dijon]], zm. [[15 czerwca]] [[1467]] w [[Brugia|Brugii]]), od [[1419]] (od zamordowania jego ojca) książę [[Burgundia|Burgundii]], hrabia [[Flandria|Flandrii]], [[Artois]] i [[Franche-Comté]]. Syn [[Jan bez Trwogi|Jana bez Trwogi]] i Małgorzaty Bawarskiej.

 

Urodził się w [[Dijon]], stolicy Burgundii. Jego ojciec został w [[1404]] r. księciem Burgundii. Filip otrzymał w [[1410]] r. tytuł hrabiego [[Charolais]]. W [[1405]] r. został zaręczony z [[Michalina de Valois|Michaliną]] ([[11 stycznia]] [[1395]] - [[8 lipca]] [[1422]]), córką [[Karol VI Szalony|Karola VI Szalonego]], [[Władcy Francji|króla Francji]], i [[Izabela Bawarska|Izabeli]], córki [[Stefan III Bawarski|Stefana III]], [[Władcy Bawarii|księcia Bawarii-Ingolstadt]]. Ich ślub nastąpił w czerwcu [[1409]] r. Małżonkowie nie mieli razem dzieci.

 

*Andrzej Bastard de Bourgogne (zm. po [[1467]])

 

Filip został księciem Burgundii w [[1419]] r., po zamordowaniu swego ojca podczas rozmów pokojowych z [[Delfin (tytuł)|delfinem]] [[Karol VII Walezjusz|Karolem]] na moście w [[Montreau]]. Filip oskarżył Karola o zaplanowanie morderstwa ojca i zerwał negocjacje. Wojna między popierającym Karola stronnictwem armaniaków i Burgundczykami rozgorzała na nowo. Filip znalazł wówczas sojusznika w [[Władcy brytyjscy|królu Anglii]] [[Henryk V Lancaster|Henryku V]], który podjął próbę podboju [[Francja|Francji]]. Po podpisaniu [[Traktat w Troyes|traktatu w Troyes]] w [[1420]] r., w którym [[Francuskie królowe|królowa]] Izabela Bawarska wydziedziczała swojego syna, delfina, a następcą tronu mianowała Henryka V, doszło do oficjalnego porozumienia Anglii i Burgundii.

 

Filip starał się wywierać wpływ na wewnętrzną politykę Francji. Mimo uznania Karola VII dążył do osłabienia jego pozycji, popierając coraz to nowe rewolty francuskich feudałów. W [[1440]] r. poparł [[Prageria|Pragerię]]. W następnych latach popierał działania francuskiego następcy tronu, delfina [[Ludwik XI Walezjusz|Ludwika]], przeciwko ojcu. W [[1456]] r. udzielił mu schronienia na swoim dworze, po tym jak Ludwik musiał uciekać z Francji. Karol VII powiedział wówczas: ''Mój burgundzki kuzyn daje schronienie lisowi, który kiedyś pożre jego kury''.

 

Panowanie Filipa charakteryzowało się znacznym wzrostem terytorium Burgundii. Wraz ze śmiercią ojca w [[1419]] r. Filip został księciem Burgundii (jako '''Filip III'''), hrabią Artois (jako '''Filip V'''), hrabią Flandrii (jako '''Filip III''') i hrabią palatynem Burgundii (jako '''Filip V'''). W [[1421]] r. odkupił od [[Jan III z Namur|Jana III]] margrabstwo [[Prowincja Namur|Namur]]. Margrabią Namur (jako '''Filip IV''') został po śmierci Jana [[1 marca]] [[1429]] r. [[4 sierpnia]] [[1430]] r., po śmierci swojego kuzyna, [[Filip I Brabancki|Filipa Brabanckiego]], został księciem Brabancji (jako '''Filip II'''), Lothier (jako '''Filip II''') i Limburga (jako '''Filip II''').

 

Za panowania Filipa wybuchły rebelie mieszczan w Brugii (w [[1437]] r.) i w [[Gandawa|Gandawie]] (w latach [[1450]]-[[1453]]). Obie rebelie zostały stłumione.

 

Panowanie Filipa III to okres niesamowitego rozwoju kulturalnego Burgundii. Okres ten stanowił unikalne połączenie jeszcze średniowiecznych tradycji z nowy prądami nadchodzącego [[Renesans|renesansu]]. Tradycje średniowieczne znajdowały swój wyraz choćby w pielęgnowaniu tradycji rycerskich. W [[1422]] r. Filip odrzucił przyznany mu przez Anglików [[Order Podwiązki]], gdyż uznał to za zdradę wobec swojego suwerena, króla Karola VI. [[10 stycznia]] [[1430]] r. założył w [[Brugia|Brugii]] swój własny order, [[Order Złotego Runa (Austria)|Order Złotego Runa]], ''na chwałę Domu Burgundii, na cześć NMP i św. Andrzeja, w celu obrony i rozpowszechniania wiary katolickiej, ku krzewieniu cnót i dobrego wychowania''. Początkowo jego kawalerów było 24, od [[1433]] r. - 30. Był on wzorowany na angielskim Orderze Podwiązki oraz inspirowany legendami o [[Rycerze Okrągłego Stołu|Rycerzach Okrągłego Stołu]]. Kawalerowie orderu spotykali się w różnych miastach (gł. w [[Bruksela|Brukseli]], Brugii lub [[Lille]]), gdzie często uczestniczyli w turniejach.

 

Filip był również wybitnym mecenasem artystów. Na jego dworze pracowali rzeźbiarze [[Jean de la Huerta]] i [[Antoine le Moiturier]], malarze [[Henri Bellechose]], [[Jan van Eyck]] (od [[1425]] r. nadworny malarz Filipa), [[Rogier van der Weyden]], [[Hans Memling]], [[Hue de Boulogne]] i [[Jean Coustain]], oraz kompozytorzy tzw. "Szkoły Burgundzkiej" (m.in. [[Guillaume Dufay]], [[Johannes Tapissier]], [[Hugo de Lantins]], [[Arnold de Lantins]], [[Reginaldus Libert]], [[Gilles Binchois]], [[Johannes Brassart]], [[Hayne van Ghizeghem]], [[Pierre Fontaine]], [[Nicolas Grenon]], [[Gilles Joye]], [[Robert Morton]], [[Antoine Busnois]], [[Adrien Basin]] i [[Jacobus Vide]]). W [[1421]] r. ufundował uniwersytet w [[Dole]].

 

Filip zmarł w Brugii [[15 czerwca]] [[1467]] r. o godzinie 9.00, po krótkiej chorobie (prawdopodobnie na [[zapalenie płuc]]). Jego pogrzeb odbył się z wielką pompą [[21 czerwca]] w Dijon [http://etext.lib.virginia.edu/journals/EH/EH33/tabri33.html]. Jego następcą został jego jedyny żyjący syn z małżeńskiego łoża, Karol Zuchwały.

 

[[Kategoria:Władcy Charolais]]

[[Kategoria:Kawalerowie Orderu Podwiązki]]

[[Kategoria:Urodzeni w 1396]]

[[Kategoria:Zmarli w 1467]]