Altruizm krewniaczy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 5:
 
W świetle indywidualnego doboru naturalnego (a więc doboru rozumianego jako selekcja najlepiej dostosowanych osobników, której miarą jest liczba wydawanego na świat potomstwa) [[altruizm|altruizm]] (w myśl podejścia ewolucyjnego) wydaje się nie mieć sensu. Osobnik przejawiający zachowania altruistyczne zmniejsza swoje szanse na przeżycie i reprodukcję (a tym samym na przekazanie cechy altruizmu potomstwu). Z kolei osobniki, którym pomógł, mogą jego kosztem przekazać swoje cechy potomstwu, tak że liczba egoistów w każdym pokoleniu zwiększałaby się kosztem altruistów, aż do zupełnego wymarcia tych ostatnich.
 
Rozwiązanie powyższego paradoksu zaproponował w roku 1964 brytyjski teoretyk [[ewolucja|ewolucji]] [[William Donald Hamilton|William D. Hamilton]]. W koncepcji Hamiltona kluczowe znaczenie ma [[neodarwnizm|neodarwinowska]] zasada utożsamiająca podmiot [[ewolucja|ewolucji]] z [[genotyp|genotypem]], a nie z [[osobnik|osobnikiem]] (który jest tylko danego [[genotyp|genotypu]] nośnikiem). Tak więc, dostosowanie pojedynczego [[osobnik|osobnika]] (jego ewolucyjne dobro – rozumiane jako liczba potomstwa) nie tłumaczy całego dostosowania osobniczego genotypu. Dopiero gdy do dostosowania indywidualnego dołączymy w odpowiednim stopniu (zależnym od stopnia podobieństwa genetycznego) dostosowanie jego krewnych w linii bocznej (dostosowanie pośrednie według Browna), uzyskamy prawdziwe dostosowanie [[genotyp|genotypu]] – łączne dostosowanie neodarwinowskie. [[William Donald Hamilton|Hamilton]] tego typu dostosowanie nazwał [[dostosowanie łączne|dostosowaniem łącznym]] (inclusive fitness).
<BR>Dostosowanie łączne, jako suma własnego dostosowania osobnika oraz odpowiednich (odpowiadających wspólnym częściom genotypu) częściowych dostosowań jego krewnych, może być więc osiągane poprzez działania niekorzystne dla dostosowania danego organizmu, lecz korzystne z punktu widzenia jego [[genotyp|genotypu]]. Działaniem takim może być zwiększenie dostosowania krewnych kosztem zmniejszenia dostosowania indywidualnego. [[William Donald Hamilton|Hamilton]] założył więc istnienie ewolucyjnego mechanizmu odpowiedzialnego za dobór tych cech organizmu, które mają korzystny wpływ na przeżywalność osobników spokrewnionych. Brytyjski biolog ewolucyjny [[John Maynard Smith|John Maynard Smith]] taki hipotetyczny mechanizm nazwał [[dobór krewniaczy|doborem krewniaczym]] (kin selection).
<BR>[[William Donald Hamilton|Hamilton]] założył, że reguła [[dobór krewniaczy|doboru krewniaczego]] zwana [[Reguła Hamiltona|Regułą Hamiltona]], odpowiadająca za altruizm krewniaczy (czyli ukierunkowany na krewnych), ma następującą postać:
<BR>
 
<BR>Dostosowanie łączne, jako suma własnego dostosowania osobnika oraz odpowiednich (odpowiadających wspólnym częściom genotypu) częściowych dostosowań jego krewnych, może być więc osiągane poprzez działania niekorzystne dla dostosowania danego organizmu, lecz korzystne z punktu widzenia jego [[genotyp|genotypu]]. Działaniem takim może być zwiększenie dostosowania krewnych kosztem zmniejszenia dostosowania indywidualnego. [[William Donald Hamilton|Hamilton]] założył więc istnienie ewolucyjnego mechanizmu odpowiedzialnego za dobór tych cech organizmu, które mają korzystny wpływ na przeżywalność osobników spokrewnionych. Brytyjski biolog ewolucyjny [[John Maynard Smith|John Maynard Smith]] taki hipotetyczny mechanizm nazwał [[dobór krewniaczy|doborem krewniaczym]] (kin selection).
'''rB > C'''
<BR>[[William Donald Hamilton|Hamilton]] założył, że reguła [[dobór krewniaczy|doboru krewniaczego]] zwana [[Reguła Hamiltona|Regułą Hamiltona]], odpowiadająca za altruizm krewniaczy (czyli ukierunkowany na krewnych), ma następującą postać:
 
:<math>\quad rB > C </math>
 
przy:
 
<BR>'''C''' - oznaczającym [[adaptacja (biologia)|adaptacyjny]] koszt pomocy (pogorszenie dostosowania indywidualnego udzielającego pomocy),
:<BRmath>\quad C </math>'''B''' - oznaczającym [[adaptacja (biologia)|adaptacyjnąadaptacyjny]] korzyść odbiorcykoszt pomocy(zwiększenie jego(pogorszenie dostosowania) indywidualnego udzielającego pomocy)
 
<BR>'''r''' - oznaczającym stopień pokrewieństwa dawcy i odbiorcy pomocy
:<math>\quad B </math> - oznaczającym [[adaptacja (biologia)|adaptacyjną]] korzyść odbiorcy pomocy(zwiększenie jego dostosowania)
 
:<BRmath>'''\quad r''' </math> - oznaczającym stopień pokrewieństwa dawcy i odbiorcy pomocy
 
Altruizm będzie w sensie ewolucyjnym opłacalny, jeśli '''B''' (adaptacyjny zysk obdarowanego, czyli polepszenie jego dostosowania) pomnożone przez r (współczynnik pokrewieństwa) przewyższy '''C''' (koszt ofiarodawcy, czyli pogorszenie jego dostosowania). Spełniony warunek w regule [[William Donald Hamilton|Hamiltona]] – czyli dodatnia zmiana poziomu [[dostosowania łącznego]] '''(rB – C)''' oznacza, że altruizm krewniaczy jest uzasadniony ewolucyjnie.
Linia 24 ⟶ 28:
Wymogiem altruizmu krewniaczego jest dysponowanie przez osobniki wrodzonymi (przekazywanymi genetycznie) mechanizmami rozpoznawania pokrewieństwa - aktywującymi zachowania altruistyczne. [[William Donald Hamilton|Hamilton]] zaproponował kilka takich wrodzonych mechenizmów mających służyć altruizmowi krewniaczemu:
 
<br>*'''Mechanizm bliskości''' - czyli wrodzona skłonności do zachowań altruistycznych aktywowaną przez bliskość „Jeśli jest blisko, pomóż mu”,. Tak więc zakładając że„blisko” oznacza krewnego mechanizm bliskości pozwala na realizację altruizmu krewniaczego. Mechanizm powyższy może występować u zwierząt zarówno na poziomie stada jak i grupy rodzinnej.
 
<br>*'''Mechanizm znajomości''' - czyli wrodzona skłonność do zachowań altruistycznych aktywowaną zgodną z zasadą: „Jeśli go znasz, pomóż mu” (w tym wypadku „znany” oznacza krewnego). Działa on albo dzięki wdrukowaniu (imprinting) – zjawisku po raz pierwszy zaobserwowanemu przez [[Konrad Lorenz| Konrada Lorenza]], albo też dzięki wpływowi bardziej złożonych interakcji społecznych (szczególnie w okresie dzieciństwa – wspólnego wychowywanie się).
 
<br>*'''Mechanizm podobieństwa (dopasowania [[fenotyp|fenotypów]])''' - czyli wrodzona skłonności do zachowań altruistycznych aktywowaną przez podobieństwo na zasadzie: „Jeśli jest podobny, pomóż mu” („podobny” oznacza krewnego)
 
== Bibliografia ==
Linia 36 ⟶ 40:
{{Bibliografia stop}}
 
== LinkiZobacz zewnętrzneteż ==
* [[altruizm|altruizm]]
*
* [[ewolucja|ewolucja]]
* [[genotyp|genotyp]]
 
{{Ewolucja biologiczna}}