Byt: Różnice pomiędzy wersjami

'''Byt''' ([[język grecki|gr.]] το ον ''to on'' lub ουσια ''ousia''; [[łacina|łac.]] ''ens'') – podstawowe pojęcie [[metafizyka klasyczna|metafizyki klasycznej]], którą współcześnie nazywa się też metafizyką ogólną albo [[ontologia|ontologią]]. Rozumienie pojęcia bytu różni się w zależności od tradycji filozoficznej, ale ogólnie można powiedzieć, że wyróżnia się [[byt w sensie dystrybutywnym]] (czyli każde coś, co istnieje w jakikolwiek sposób – por. [[przedmiot]]) i [[byt w sensie kolektywnym]] (czyli zbiór wszystkiego, co jest).

 

Jeżeli uznamy tożsamość między wyrażeniem "byt" a wyrażeniem "to, co istnieje w jakikolwiek sposób", wtedy możemy wyróżnić dwa aspekty bytu:

 

Specyfika rozumienia pojęcia bytu zależy od tego, jak pojmujemy poszczególne fragmenty pojecia, czyli cząstki znaczeniowe "to", "co" i "istnieje". Jeśli podzielimy rozumienie pojęcia bytu ze względu na to, co znaczy cząstka "to", czyli na zakres pojęcia bytu, wtedy wyróżnia się:

 

{{Dopracować|Oczywiście, historia pojęcia nie zakończyła się na Tomaszu z Akwinu}}

Trzecim rozumieniem posługiwał się [[Parmenides]], twórca pierwszej [[definicja|definicji]] pojęcia bytu. Mówi ona, że byt jest, a [[niebyt]]u nie ma. Na pytanie "co istnieje?" Parmenides odpowiadał więc "wszystko".

 

[[Arystoteles]] wyznaczył dziedzinę dla metafizyki/[[Ontologia|ontologii]], jako nauki zajmującej się [[byt jako byt|bytem jako bytem]], czyli bytem w oderwaniu od jego cech szczególnych. Wprowadził też termin [[substancja (filozofia)|substancji]] – tego, co istnieje w pierwszym znaczeniu słowa "istnieć", a w opozycji do niej, termin [[byt przypadłościowy|przypadłości]] (por. [[byt konieczny]], [[byt przygodny]]). Dokonał też charakterystyki pojęcia bytu, która stworzyła podwaliny dla [[Metafizyka klasyczna|metafizyki klasycznej]]:

 

U [[Awicenna|Awicenny]] pojawiła się idea, że za warunek konieczny i wystarczający bycia bytem można uznać możliwość jego zaistnienia. Szczytowym osiągnięciem metafizyki klasycznej była teoria bytu [[Tomasz z Akwinu|św. Tomasza]] (por. [[transcendentalia|transcendentaliów]]).

 

[[Władysław Stróżewski]] wymienił cztery sposoby dojścia do pojęcie bytu:

Wychodzimy w niej od konkretnego przedmiotu i drogą abstrakcji odejmujemy jego cechy szczegółowe do momentu, gdy zostaną najbardziej ogólne. Pierwszym stopniem jest abstrakcja fizyczna, która pomija cechy jednostkowe i określa gatunek. Drugim abstrakcja matematyczna, która zostawia tylko aspekt ilościowy. Ostatnim stopniem jest abstrakcja metafizyczna, która zostawia już samo "to, co".

Punktem wyjścia również jest konkretny przedmiot. Za pomocą negacji jego nazwy otrzymujemy gatunek, w wyniku negacji gatunku – rodzaj, itd., aż do najogólniejszego pojęcia bytu.

Wypowiadając [[sąd egzystencjalny]], czyli stwierdzając istnienie, wskazujemy na różnicę między istniejącym i tym, co istnieje. Tak otrzymujemy pojęcie bytu.

Poprzez wczuwanie się w naturę przedmiotu.

 

 

 

* [http://ptta.pl/pef/pdf/b/byt.pdf Obszerny artykuł z Powszechnej Encyklopedii Filozofii]

 

[[tl:Pagiging]]

[[tr:Varlık (kavram)]]