Rubel łotewski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: es:Rublo letón |
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ); zmiany kosmetyczne |
||
Linia 22:
== Okres 1918-1922 ==
Wkrótce po ogłoszeniu niepodległości przez [[Łotwa|Łotwę]] (18 listopada 1918) terytorium kraju znalazło się niemal całkowicie pod okupacją bolszewicką, a rząd łotewski schronił się na kontrolowanym przez Niemców południowo-zachodnim skrawku [[Kurlandia|Kurlandii]]. W kraju panował chaos na rynku walutowym wywołany sytuacją wojenną, rosnącą inflacją i wieloma innymi czynnikami. W tym okresie na terytorium Łotwy oficjalną walutą była tzw. ostmarka, czyli pieniądz wprowadzony przez Niemców dla terenów okupowanych na wschodzie (Ober-ost), obejmujących kraje bałtyckie i północno-wschodnie kresy późniejszej II RP. Oprócz marki okupacyjnej w obiegu krążyły również marki Rzeszy Niemieckiej, kilka rodzajów rubla (m. in. tzw. "kierenki") oraz pieniądz zastępczy emitowany przez szereg łotewskich miast, m. in. przez [[Ryga|Rygę]], [[Lipawa|Lipawę]], [[Jełgawa|Mitawę]], [[Windawa (miasto)|Windawę]]. Ponadto w północnej Łotwie w obiegu znajdowały się [[marka estońska|marki estońskie]], a w Mitawie swój pieniądz emitowała także [[Zachodnia Armia Ochotnicza|armia generała Bermondta-Awałowa]]. 7 kwietnia 1919 r. w opanowanej przez bolszewików Rydze wprowadzono do obiegu rubla łotewskiego emitowanego przez Ryską Radę Przedstawicieli Robotniczych. Stał się on prawnym środkiem płatniczym na terenach łotewskich opanowanych przez [[Bolszewicy|bolszewików]]. Do obiegu wprowadzono cztery banknoty o nominałach:
* 1 rubel (1919)
* 3 ruble (1919)
* 5 rubli (1919)
* 10 rubli (1919).
W obiegu były jedynie banknoty, monet nie wybijano. Ponadto władze bolszewickie w [[Kieś|Kiesi]] wprowadziły do obiegu własny pieniądz zastępczy.
W ciągu roku 1919 i 1920 nastąpiło stopniowe wyzwolenie ziem łotewskich spod obcej okupacji. Jednym z pierwszych zadań stojących przed rządem łotewskim była likwidacja chaosu walutowego i wprowadzenie własnego, narodowego pieniądza, który Łotwa pilnie potrzebowała. W dniu 11 grudnia 1918 r. łotewski minister finansów ustalił oficjalny kurs wymiany znajdujących się w obiegu walut obcych, uznając je tym samym za oficjalny środek płatniczy kraju. 22 marca 1919 r. rząd tymczasowy Republiki Łotewskiej upoważnił ministra finansów do wprowadzenia w obieg pierwszej serii banknotów łotewskich. Nowa waluta została nazwana rublem łotewskim równym 100 kopiejkom łotewskim. Od kwietnia do września 1919 r. do obiegu wprowadzono 11 banknotów o następujących nominałach (monet nie wybijano):
* 5 kopiejek łotewskich (1919)
* 10 kopiejek łotewskich (1919)
* 25 kopiejek łotewskich (1919)
* 50 kopiejek łotewskich (1919)
* 1 rubel łotewski (1919)
* 5 rubli łotewskich (1919)
* 10 rubli łotewskich (1919)
* 25 rubli łotewskich (1919)
* 50 rubli łotewskich (1919)
* 100 rubli łotewskich (1919)
* 500 rubli łotewskich (1919).
Autorami projektów byli artyści łotewscy: Jūlijs Madernieks, Burkards Dzenis, Vilhelms Krūmiņš, Hermanis Grīnbergs i Rihards Zariņš<ref name=autonazwa1>[http://www.bank.lv/eng/main/all/lvnaud/lnv/ The National Currency of Latvia | Bank of Latvia<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. Pomimo wprowadzenia rubla łotewskiego do obiegu, ciągle posługiwano się jeszcze [[Marka niemiecka|walutami Niemiec]] i [[Rosja|Rosji]]. Dopiero 18 marca 1920 rubel łotewski został ustanowiony jedynym środkiem płatniczym kraju i pozostał w obiegu do całkowitego wycofania w 1925 r. W 1922 r. rubel łotewski został zastąpiony [[Łat|łatem łotewskim]]. Banknoty rublowe zostały wycofane z obiegu, a banknot o nominale 500 rubli został przedrukowany na 10 łatów i początkowo używany jako prowizorium po zastąpieniu rubla łotewskiego przez łata.
==Okres po 1991 r.==
W 1987 r. utworzono Łotewski Republikański Bank będący filią Banku Państwowego [[ZSRR]]. Jednostka ta nie miała jednak prawa emisji waluty. 2 marca 1990 r. Rada Najwyższa [[Łotewska Socjalistyczna Republika Radziecka|Łotewskiej SRR]] przyjęła rezolucję o utworzeniu Banku Łotwy. Rezolucja powoływała do życia niezależny [[Bank Łotwy]] i przyznawała mu prawo emisji waluty narodowej. Rezolucja znalazła praktyczne wykorzystanie dopiero po ogłoszeniu niepodległości przez Łotwę i rozpadzie ZSRR w 1991 r. Prawem ogłoszonym przez Radę Najwyższą Republiki Łotewskiej w dniu 3 września 1991 r. restytuowano Bank Łotwy jako centralną instytucję finansową kraju z prawami do emisji środków płatniczych. Pierwszym zadaniem banku było wprowadzenie do obiegu waluty narodowej z uwagi na zmniejszającą się ilość banknotów sowieckich znajdujących się w obiegu (emitowane były w Rosji) oraz rosnącą inflację tej waluty. Utworzono Komitet Reformy Walutowej Republiki Łotewskiej, który w dniu 4 maja 1992 r. ogłosił rezolucję wprowadzającą do obiegu walutę przejściową, rubla łotewskiego. Do obiegu wprowadzono banknoty projektu artysty Kirilsa Šmeļkovsa o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50, 200 i 500 rubli łotewskich<ref
{| class="wikitable"
Linia 97:
== Bibliografia ==
* ''Latvijas vēstures atlants'', Ryga 2005, ISBN 9984-
* Ivar Leimus i inni: ''Money in Estonia, Latvia and Lithuania 1915-1940'', Lietuvos istorijos ir etnografijos muziejus, 1990
* Portal Banku Łotwy [http://www.bank.lv/eng/main/all/lvnaud/lnv/]
{{Commons|Category:Banknotes of Latvia|Banknoty}}
| |||