Zima wulkaniczna: Różnice pomiędzy wersjami

Pojęcie [[zima wulkaniczna|zimy wulkanicznej]] jako klimatycznego skutku wielkiej [[erupcja wulkanu|erupcji wulkanicznej]] jest kalką pojęcia [[zima nuklearna|zimy nuklearnej]].

Po publikacji Crutzena i Birksa w „Ambio” w 1982 roku pojawiła się na temat [[zima nuklearna|zimy nuklearnej]] seria publikacji, w tym w czasopiśmie „Science”, zajmującym wysokie miejsce na liście rankingowej „Thomson Scientific”, znanej w Polsce pod dawniejszą nazwą „listy filadelfijskiej” (na przykład: Turco i inni, 1983; Ehrlich i inni, 1983, Turco i inni, 1990). Wkrótce wprowadzono pojęcie [[zima wulkaniczna|zimy wulkanicznej]] jako skutku katastrofalnych [[erupcja wulkanu|erupcji wulkanicznych]] (Rampino i inni, 1988, Rampino 2002). Rozbudowana koncepcja [[zima wulkaniczna|zimy wulkanicznej]], opiera się na koncepcji, literaturze i modelach dotyczących [[zima nuklearna|zimy nuklearnej]]. Obok bezpośrednich odwołań (na przykład: Rampino i inni, 1988, Rampino & Self 1992) wskazuje na to koincydencja w czasie rozkwitu publikacji na oba tematy, cytowanie przez autorów opisujących “zimę wulkaniczną” publikacji dotyczących [[zima nuklearna|zimy nuklearnej]], w tym publikacji Crutzena i Birksa, Turco i innych (1983) i innych publikacji oraz przyjęcie identycznego mechanizmu postulowanych zjawisk (patrz np. Rampino i inni 1988). Wspólne jest także opieranie się na modelowaniu zjawisk i opisach jego rezultatów.

Zarówno hipoteza [[zima nuklearna|zimy nuklearnej]] jak i [[zima wulkaniczna|zimy wulkanicznej]] nie zostały dotychczas odrzucone przez środowisko naukowe (patrz [[zima nuklearna]]). Istnieje bogata literatura i wciąż powstają nowe publikacje dotyczące [[zima nuklearna|zimy nuklearnej]] (na przykład Turco i inni, 1990; Toon i inni, 2007, Robock i inni, 2007) lub niektórych jej aspektów (np. Mills i inni, 2008), sięgające wciąż do publikacji Crutzena i Birksa (na przykład: Robock i inni, 2007). W dalszym ciągu funkcjonuje też postulat związku wielkich [[erupcja wulkanu|erupcji wulkanicznych]] z katastrofalnymi zmianami w środowisku naturalnym ([[zima wulkaniczna]]) i związanymi z nimi “wielkimi wymieraniami” (patrz np. Rampino 2002) pomimo stwierdzenia, że efekt wpływu erupcji wulkanicznych na klimat zapewne jest tak mały, że maskują go inne naturalne zjawiska (Rampino i inni 1988).

Jako jeden z dowodów na możliwość istnienia [[zima wulkaniczna|zimy wulkanicznej]] wprowadzono do literatury [[dezinformacja|dezinformację]] dotyczącą koincydencji globalnych spadków średniej temperatury z wyjątkowo silnymi erupcjami wulkanicznymi (Rampino et al. 1988; Gathorne-Hardy & Harcourt-Smith, 2003) pomimo że dowodów na taką koincydencję brak (porównaj Rampino i inni, 1988; z: Hansen i inni, 2001). Ponadto dane wyjściowe (średnie temperatury powietrza) pochodzące z Ameryki Północnej i Europy i wykazują istotne dla wyciąganych wniosków wzajemne odchylenia w zależności od położenia geograficznego stacji meteorologicznych usytuowanych w Europie i Ameryce Północnej (patrz Angell & Korshover, 1985), z czego wynika że dostępne dane archiwalne nie mogą być odzwierciedleniem średnich zmian klimatu całej Ziemi. Argumenty wspierające możliwość zaistnienia [[zima wulkaniczna|zimy wulkanicznej]] opierają się też na niejasnych z oczywistych względów zapisach historycznych od starożytności poczynając (patrz Rampino i inni, 1988), innych artykułach naukowych (w tym cytowanych tutaj), oraz na artykułach z lokalnej prasy i spostrzeżeniach osób przypadkowych (patrz hasło [[rok bez lata]]). Inne istotne informacje pochodzą z bliżej nieokreślonych “''personal communications''” (na przykład: Rind z: Rampino & Self 1992 s. 51) których nie sposób zweryfikować. Wnioski dotyczące spadków temperatur globalnych wynikające z przyjętej liniowej zależności od również szacowanej ilości pyłów w atmosferze (na przykład Rampino i Self 1992) są słabo uzasadnione, podobnie jak ocena ilościowa aerozoli które przedostały się do stratosfery w wyniku dużych [[erupcja wulkanu|erupcji]] w przeszłości geologicznej (zwłaszcza "supererupcja" Toba).

Hipoteza dotycząca istnienia globalnych katastrof w historii naszej planety – [[zima wulkaniczna|zim wulkanicznych]] jako przyczyn wielkich wymierań spowodowanych [[erupcja wulkanu|erupcjami wulkanicznymi]] – ma obecnie licznych zwolenników. Jest też od dawna spopularyzowana przez media. Nie ma jednak nie budzących wątpliwości dowodów że jest to prawda, pomimo powszechnej (także w środowiskach naukowych) akceptacji.

* Gathorne-Hardy F. J., Harcourt-Smith W. E. H. 2003. The super-eruption of Toba, did it cause a human bottleneck?. Journal of Human Evolution 45: 227-230.

* Rampino M. R., Self S., Stothers R.B. 1988. Volcanic winters. Annual Reviews Earth. Planet. Sci. 16: 73-99.

* Robock A., Oman L., Stenchikov G. L. 2007. Nuclear winter revisited with a modern climate model and current nuclear arsenals: Still catastrophic consequences. Journal of Geophysical Research, 112, D13107, doi:10.1029/2006JD008235. 14 pp. [http://www.agu.org/pubs/crossref/2007/2006JD008235.shtml]