Czittamatra: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa pisowni skrótu r. (p.)n.e. |
m poprawa błędu ort. |
||
Linia 1:
[[Plik:Maitreya Statue.jpg|thumb|240px|Posąg przestawiający bodhisattwę [[Majtreja|Majtreję]] nauczającego traktatów o naturze buddy.]]
'''Czittamatra''' – doktryna "tylko umysłu" w [[buddyzm]]ie wywodząca się od przekazu nauk o [[natura Buddy|naturze buddy]] [[Maitreja|
== Historia ==
Czittamatra powstała na bazie nauk o [[natura Buddy|naturze buddy]]. Za początek przekazu o naturze buddy zainicjowanego przed Buddę [[Siakjamuni]]ego w tzw. [[Madhjamaka|Trzecim Obrocie Kołem Dharmy]], uważa się ukazanie traktatów spisanych przez Asangę wyróżniających się od dotychczasowych dzieł myśli buddyjskiej. Wśród owych traktatów w łącznej liczbie 5 siastr, dwie siastry ''Rozróżniając Zjawiska i Czystą Istotę'' oraz ''Uttara-tantra-shastra'' zaginęły by wiele wieków potem być odkryte przez [[Maitripa|Majtripę]]. Vasubandhu spopularyzował przekaz wkomponowując go pomiędzy najbardziej uznawane ówcześnie dzieła [[madhjamaka|madhjamaki]]. Włączając okres Vasubandhu, pojawiły się trzy główne nurty w rozwoju przekazu:
# oryginalny przekaz nauk o naturze buddy autorstwa
# późniejsza interpretacja przekazu nauczana m.in. przez Dharmapalę (530-561 r. n.e.), Sthiramati, Gunamati, jako czittamatra – doktryna "tylko umysłu",
# rozwój przekazu jako [[Epistemologia|epistemologii]] na bazie działalności uczonych [[Dignaga]] (480 – 540 r. n.e.) i [[Dharmakirti]] (VII w.n.e.), która została przyjęta powszechnie w buddyzmie.
Linia 35:
== Przekaz nauk o naturze buddy a czittamatra ==
Podstawą nauk o [[natura Buddy|naturze buddy]], na których później oparto czittamatrę, są następujące główne traktaty [[Asanga|Asangi]] pod wpływem nauk [[Maitreya-natha|
* ''Ozdoba dla Sutr Wielkiej Drogi'' ([[Sanskryt|skt.]] Mahāyāna-sūtrālamkāra-kārikā, [[język tybetański|tyb.]] theg pa chen po'i mdo sde'i rgyan)
* ''Rozróżniając Zjawiska i Czystą Istotę'' ([[Sanskryt|skt.]] Dharma-dharmatā-vibhāga, [[język tybetański|tyb.]] chos dang chos nyid rnam par 'byed pa)
Linia 41:
* ''Ozdoba dla Czystej Realizacji'' ([[Sanskryt|skt.]] Abhisamaya-alamkāra, [[język tybetański|tyb.]] mngon par rtogs pa'i rgyan)
* ''Wspaniała Kontynuacja Wielkiej Drogi'' ([[Sanskryt|skt.]] Ratna-gotra-vibhāga, znana także jako ''Uttara-tantra-shastra'', [[język tybetański|tyb.]] theg pa chen po rgyud bla ma'i bstan)
Przekaz nauk o naturze buddy, szczególnie jeśli rozpatrzy się "pięć siastr", jest kompleksowym systemem zawierającym cały zakres nauk buddy. System ten rozwijał się po tym jak ugruntowano w Indiach system "Środkowej Ścieżki" od Mandziuśriego i Nagardżuny jako dopełnienie rozwoju buddyzmu. W odpowiedzi na ówczesne trendy negowania wszelkich "skrajności" odchodzenia ze "środkowej ścieżki" zrozumienia [[siunjata|siunjaty]], system podkreślał potrzebę opisów na temat siunjaty jako natury buddy, która dzięki praktyce jogi (stąd nazwa '''jogaczara''', tłum. praktyka jogi) rozwija wszelkie właściwości oświecenia. W odróżnieniu od tego znaczenie czittamatry, szkoły "tylko umysłu" na bazie tego przekazu Asangi można wykazać, że jest tylko swoistą interpretacją. Jak dowodzą cytaty dzieł Asangi i Vasubhandu, istnienie ostatecznie "tylko umysłu" jest negowane. Siastra
::: (Dzięki) umysłowi jest świadomość, że nie ma niczego innego od umysłu.
::: Wtedy realizuje się, że umysł takowoż również nie istnieje.
| |||