Luksemburgowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.4.6) (robot dodaje: zh:盧森堡王朝 |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 4:
Linia cesarsko-królewska wymarła na córce [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta Luksemburskiego]] (cesarz zmarł w [[1437]]) - [[Elżbieta Luksemburska (1409-1442)|Elżbiecie]], żonie [[Albrecht II Habsburg|Albrechta II Habsburga]]. Przez to małżeństwo schedę po Luksemburgach objęli [[Habsburgowie]].
Dynastia panująca w Luksemburgu, od 1308 roku w Niemczech, od 1310 roku do 1437 roku w Czechach, w latach 1373-1415 w Brandenburgii, w latach 1387-1437 na Węgrzech. Nazwa pochodzi od rodowych posiadłości na pograniczu niemiecko-francuskim w Lotaryngii. Już na początku XI wieku przodkowie Luksemburgów podnieśli bunt przeciw swemu szwagrowi, cesarzowi Henrykowi II, chcąc zawładnąć biskupstwami w Metzu i Trewirze. W latach 1042-1047 Henryk z Luksemburga z nadania Henryka III władał księstwem bawarskim. Od 1083 roku Zygmunt nosił tytuł comes de Luccelemburc. Nabytki terytorialne i wzrost znaczenia przyszły jednak dopiero w XII wieku Henryk (I), zmarły w 1196 roku, posiadał Luksemburg, Namur, Durbuy i La Roche, po nim odziedziczyła je córka Ermesinda, która dzięki zapobiegliwości (m.in. poprzez małżeństwa) potrafiła skonsolidować dziedzictwo Luksemburgów, przekazując je synowi Henrykowi (II). Już jednak w następnym pokoleniu doszło do katastrofy, gdy Henryk (III) i jego trzej bracia padli w bitwie z Janem I z Brabancji pod Worringen w 1288 roku. Syn pokonanego, przyszły cesarz Henryk VII, ożeniony został w 1292 roku z córką zwycięzcy, Małgorzatą Brabancką. Przełom XIII i XIV wieku w żaden sposób nie zapowiadał przyszłej kariery rodu. Luksemburgowie pozostawali w tym czasie pod politycznym wpływem dworu francuskiego, a językiem francuskim posługiwali się w życiu codziennym (Henryk VII, syn Beatrycze z Avesnes, wychowany na dworze francuskim, jeśli znał język niemiecki, to z pewnością bardzo słabo). Francuskiemu poparciu, w najgorszym zaś razie bardzo przychylnej neutralności, Luksemburgowie zawdzięczali koronę niemiecką. Po zamordowaniu Albrechta I Habsburga w 1308 roku na opustoszały tron w Rzeszy Filip IV Piękny, król Francji, zamierzał wprowadzić Karola de Valois, ten jednak był nie do przyjęcia dla elektorów, obawiających się wzrostu znaczenia Kapetyngów. W tej sytuacji wysunięto kandydaturę Henryka Luksemburskiego, którą forsował jego brat, bardzo wpływowy arcybiskup trewirski Baldwin. Elektorzy dokonali jego wyboru w listopadzie 1308 roku; zdaje się, że z elekcji zadowolony był także Filip IV Piękny. Obu bowiem stronom wydawało się, że dokonując elekcji mało znaczącego feudała lotaryńskiego, wprowadzają w życie stary, welficki plan osłabienia władzy królewskiej w Rzeszy. Luksemburgowie zaś z pogranicznego zaścianka stawali się najważniejszą dynastią Europy. Wkrótce miało się okazać, że ich plany są daleko bardziej ambitne niż honorowe przywództwo w Rzeszy. Henryk VII przestrzegał wprawdzie zaprzysiężonych II układów, zawartych z książętami Rzeszy jeszcze przed swą elekcją, ale skierował swe zainteresowanie ku Wiochom, próbując wskrzesić dawne plany gibelinów. Wyprawa włoska, rozpoczęta w 1310 roku, zakończyła się fiaskiem (Henryk znalazł rywala w królu neapolitańskim Robercie i niespodziewanie zmarł w 1313 roku w czasie przygotowań do zdobycia Neapolu), ale przyniosła mu koronę lombardzką w 1310 roku i rzymską koronację w 1312 roku. Plany włoskie podejmowali potem także Jan Luksemburski i Karol IV. Królami rzymskimi po Hemyku VII byli również inni przedstawiciele Luksemburgów: Karol IV w latach 1346-1378, Wacław IV w latach 1376-1400, Jobst w latach 1410-1411 i Zygmunt w latach 1410-1437. Koronę cesarską przywdziewali Karol IV w 1355 roku i Zygmunt w 1433 roku. Jednakże nie władza w Rzeszy, czysto przecież honorowa, była największym osiągnięciem dynastii. Było nim opanowanie tronów czeskiego i węgierskiego, bowiem świadczyły o realnej sile i prestiżu domu luksemburskiego.
== Drzewo genealogiczne ==
| |||