Able Archer 83: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ChuispastonBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (robot dodaje it:Able Archer 83
ToBot (dyskusja | edycje)
m Wspomagane przez bota ujednoznacznienie (tyle do zrobienia): RFN; zmiany kosmetyczne
Linia 2:
'''Able Archer 83''' to kryptonim obejmujących [[Europa|Europę]] [[NATO]]-wskich [[ćwiczenia wojskowe|ćwiczeń]] trwających od [[2 listopada]] [[1983]] przez dziesięć dni i mających symulować zmasowany atak [[broń jądrowa|jądrowy]]<ref>B. Fischer, "A Cold War Conundrum"</ref>. Uwzględniono w nich użycie nowego formatu szyfrowanej komunikacji, zarządzano [[cisza radiowa|ciszę radiową]] i symulowany alarm [[Defense Condition|DEFCON 1]]. Aktywny udział wzięły głowy europejskich państw.
 
Realizm tych ćwiczeń w połączeniu z pogarszającymi się wówczas stosunkami pomiędzy [[Stany Zjednoczone|USA]] a [[ZSRR]] i spodziewaną instalacją w Europie pocisków balistycznych [[MGM-31 Pershing|Pershing II]], sprawił, iż niektórzy w Związku Radzieckim uwierzyli, że Able Archer 83 to prawdziwy atak jądrowy<ref>C. Andrew i O. Gordijewski, ''Comrade Kryuchkov's Instructions'', 85-87; B. Fischer, ''Reagan Reversal'', 123,131; P. Pry, ''War Scare'', 37-39; B. Fischer, "A Cold War Conundrum"</ref>. W odpowiedzi Sowieci postawili w stan gotowości własne siły jądrowe, a także jednostki lotnicze w [[NRD]] i [[Polska|Polsce]]<ref>D. Oberdorfer, ''A New Era'', 66; ''SNIE 11-10-84'' “Implications of Recent Soviet Military-Political Activities” Central Intelligence Agency, 18 May, 1984</ref>. Istnieją historycy, którzy uważają, iż poprzez ten incydent świat znalazł się najbliżej III wojny światowej od czasu [[Kryzys kubański|kryzysu kubańskiego]] w [[1962]] roku<ref>{{cytuj stronę |autor=John Lewis Gaddis i John Hashimoto |tytuł=COLD WAR Chat: Professor John Lewis Gaddis, Historian |url=http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/guides/debate/chats/gaddis |data dostępu=2005-12-29}}</ref>. Kryzys zakończył się jednak wraz z końcem ćwiczeń w dniu [[11 listopada]]
<ref>C. Andrew i O. Gordijewski, ''Comrade Kryuchkov’s Instructions'', 87-88; P. Pry, ''War Scare'', 43-44</ref>.
 
Linia 28:
 
[[Plik:Pershing II.jpg|thumb|170px|right|Amerykańska rakieta balistyczna Pershing II]]
Pomimo protestów radzieckich w sprawie programu "Gwiezdnych Wojen", największe zagrożenie podczas Able Archera 83 spowodowało zatwierdzenie przez NATO w [[1979]] zainstalowania w Europie Zachodniej rakiet balistycznych średniego zasięgu [[Pershing II]], co miało być odpowiedzią na sowieckie rakiety [[SS-20]], również średniego zasięgu i rozmieszczone wzdłuż zachodnich granic ZSRR. Pershingi stanowiły poważne zagrożenie dla Sowietów, gdyż były w stanie niszczyć "twarde cele", takie jak podziemne silosy rakiet balistycznych czy bunkry dowodzenia. Co więcej, odpalane z [[Niemcy Zachodnie|RFN]], mogły osiągnąć swoje cele w zaledwie cztery do sześciu minut. To doprowadziło radzieckich dowódców do przekonania, iż jedynym sposobem na przetrwanie uderzenia Pershingów jest uprzedzenie go. Ta obawa, zdaniem Benjamina B. Fischera, jasno łączyła się z operacją RJAN<ref>Andrew i Gordijewski, ''Comrade Kryuchkov’s Instructions'', 74-76; Fischer, "A Cold War Conundrum": [https://www.cia.gov/csi/monograph/coldwar/source.htm#HEADING1-08 RYAN, Phase II: A New Sense of Urgency]; {{cytuj książkę |imię= Andrew |nazwisko= White |tytuł= Symbols of War: Pershing II and Cruise Missiles in Europe |miejscce= Londyn |wydawca= Merlin Press |rok= 1983 |strony= 25-29}}</ref>.
 
== Ćwiczenia Able Archer 83 ==
Linia 73:
== Bibliografia ==
{{bibliografia start}}
* {{cytuj książkę |autor=Christopher Andrew i Oleg Gordijewski |tytuł=KGB: The Inside Story of Its Foreign Operations from Lenin to Gorbachev |wydawca=Harpercollins |rok=1992}}
* {{cytuj książkę |autor=Christopher Andrew i Oleg Gordijewski, eds. |tytuł=Comrade Kryuchkov's Instructions: Top Secret Files on KGB Foreign Operations, 1975-1985 |wydawca=Stanford UP |rok=1993}}
* {{cytuj stronę |imię=Benjamin B. |nazwisko=Fischer |tytuł=A Cold War Conundrum |wydawca=History Staff Center for the Study of Intelligence |rok=1997 |url=https://www.cia.gov/sci/monograph/coldwar/source.htm |data=29.12.2005}}
* {{cytuj książkę |imię=Beth A. |nazwisko=Fischer |tytuł=The Reagan Reversal Foreign Policy and the End of the Cold War |wydawca=University of Missouri Press |rok=2000}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Gates |imię=Robert M. |tytuł=From the Shadows: The Ultimate Insider’s Story of Five Presidents and How They Won the Cold War |wydawca=Simon & Schuster |miejsce=Nowy Jork |rok=1996}}
* Zeznanie Olega Gordijewskiego przed Kongresem, [[United States House Committee on Armed Services|House Committee on Armed Services]], Subcommittee of Military Research and Development, ''Hearing on Russian Threat Perceptions and Plans for U.S. Sabotage'', 106. Kongres, 1. sesja, 26.10.1999.
* {{cytuj książkę |imię=Peter Vincent |nazwisko=Pry |tytuł=War Scare: Russia and America on the Nuclear Brink |miejsce=[[Westport]], [[Connecticut]] |wydawca=Praeger |rok=1999}}
* {{cytuj książkę |imię=Don |nazwisko=Oberdorfer |tytuł=From the Cold War to a New Era: The United States and the Soviet Union, 1983-1991 |miejsce=Baltimore |wydawca=Johns Hopkins UP |rok=1998}}
* {{cytuj książkę |imię=Ronald |nazwisko=Reagan |tytuł=An American Life |wydawca=Simon and Schuster |miejsce=Nowy Jork |rok=1990}}
{{bibliografia stop}}