Pax Britannica: Różnice pomiędzy wersjami

Jednakże szybko owa pax britannica uległa zachwianiu gdy zbuntowały się kolonie w Ameryce Północnej (1774) i powstały [[Stany Zjednoczone|USA]] a następnie na pocz. XIX wieku wyzwanie brytyjskiej potędze rzuciła napoleońska [[Francja]]. Dopiero pokonanie Napoleona w [[1815]] oznaczało zaistnienie na nowo brytyjskiej hegemonii, tym razem na dłuższy juz okres. Wielka Brytania po 1815 bywa określana jako "pierwsze supermocarstwo"<ref> zob: ''The world's first superpower : the rise of the British Empire from 1497 to 1901''</ref><ref>''"Wielka Brytania wyłoniła się jako światowe supermocarstwo po ostatecznym pokonaniu Napoleona 18 VI 1815 pod Waterloo"''zob: http://www.international-issues.org/wp/?p=214</ref>.Mimo to potencjalnym przeciwnikiem nadal pozostawała Francja (rywalizacja w Afryce) a także Rosja (wielka gra w Azji Centralnej). Jednakże [[Epoka wiktoriańska]] stanowiła szczyt brytyjskiej potęgi w historii -w porównaniu do innych mocarstw świata - co uwidaczniało się szczególnie w dominacji floty. U jej schyłku - pocz. XX w. , pojawili się nowi rywale - przede wszystkim [[Niemcy]] i [[USA]] na polu militarnym i gospodarczym. Za koniec brytyjskiej hegemonii uznaje się najczęściej wybuch [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w [[1914]].

Po I wojnie światowej kiedy główny rywal wielkiej Brytanii - Niemcy zostały pokonane, USA - potencjalny następca W.Brytanii w roli hegemona - powóciły do polityki izolacjonistycznej, Rosja była osłabiona na skutek rewolucji a Francja choć zwycięska - bardzo osłabiona wojną przyjęła strategię defensywną, [[Imperium Brytyjskie]] nadal mogło odgrywać rolę "wiodącego mocarstwa światowego"<ref>Steven E. Lobell: ''The Challenge of Hegemony: Grand Strategy, Trade, and Domestic Politics'', s.85</ref><ref>''Szczyt swojej potęgi politycznej Wielka Brytania uzyskała po I wojnie światowej.'' Moczulski: ''Geopolityka'', s. 349</ref>. Jednakże na przeszkodzie temu stanęły nowe wydarzenia: zrównanie brytyjskiej potęgi morskiej - podstawy dominacji w świecie - z amerykańską w [[Traktat waszyngtoński (1922)|Traktacie waszyngtońskim]] w [[1922]]; osłabienie wewnętrznej spójności Imperium na skutek uznania niepodległości dominiów - przyznanej przez [[Statut Westminsterski (1931)]], buntów w Indiach i Palestynie; imperialistyczne dążenia Niemiec i Japonii które doprowadziły do [[II wojna światowa|II wojny światowej]]; oraz pojawienie się w roli nowych supermocarstw - USA i ZSRR ostatecznie zakończyło okres brytyjskiej dominacji. W [[1945]] to [[USA]] i [[ZSRR]] były globalnymi potęgami a Imperium Brytyjskie było w przededniu rozpadu.

 

{{Przypisy}}