|
'''Paleolit dolny''' - jest to okres odpowiadający wczesnym formom homoidalnym i początkom rodzaju [[Homo]] (przez gatunek [[Homo habilis]] do [[Homo ergaster|Homo ergaster/erectus]] - któremu przypisuje się wyjście z Afryki). Charakteryzuje się rozwojem społeczności ludzkiej oraz powstaniem pierwszych kultur pradziejowych.
Początki dolnego paleolitu wiążezwiązane sięsą z zjawiskiempojawieniem powstawaniasię pierwszych narzędzi kamiennych, przypadających naco latanastąpiło 2,6/ - 2,4 mln lat temu. KoniecWyznaczenie trwaniadaty końcowej dolnego paleolitu nastręcza badaczom wielu problemuproblemów i jest uzależnionyuzależnione od kryteriów geograficznych. Dla Afryki oraz zachodniej części Eurazji cenzusem chronologicznymcezurą jest przedział międzyokres 350-300 tys. lat temu.
Dolny paleolity został podzielony na dwie fazy. Każda z faz związana jest z zasadniczymi zamianamizmianami jakościowymi w technologii obróbki narzędzi kamiennych. Pierwsza faza zasadniczo związania jest z kontynentem afrykańskim i została podzielona na dwa podokresy
: '''a)''' 2,4-1,9 mln lat temu - okres ten charakteryzuje się pojawieniem pierwszych narzędzi kamiennych tzw. [[Narzędzia otoczakowe|narzędzi otoczakowych]].
: '''b)''' 1,9-1,5 mln lat temu - jest to okres posługiwania się udoskonalonymi narzędziami otoczakowymi, oraz pojawieniem się tzw. [[protopięściaki|protopięściaków]]. Dolną cezurę tego okresu wyznacza data ok. 1,5 mln lat temu kiedy na terenie Afryki mamy do czynienia z innowacją technologiczną, polegająca na zastosowaniu techniki bifacjalnego retuszu.
Druga faza rozpoczyna się ok. 1,5 mln lat temu. ówOkres okresów charakteryzuje się pojawieniem tzw. narzędzi pięściakowatych. KoniecWyznaczenie tegodaty okresukońcowej tej fazy nastręcza badaczom wielu problemuproblemów i nadal jest dyskutowanynadal dyskutowane, jednak uznaje się, że dla terenuobszaru Afryki konieczwiązana tegojest etapu związany jestona z początkami Środkowej Epoki Kamienia, zaś na w Eurazji cenzuscezurą wyznaczajest początek środkowego paleolitu.
W dolnym paleolicie pod względem technologiitechnologia obróbki kamienia dochodziprzechodzi dostopniową stopniowej ewolucjiewolucję, poczynając od najprostszych form tzw. narzędzi otoczkowych reprezentowanych przez tzw. choppery - z obróbką jednostronną, chopping-tool's - z obróbką dwustronną oraz narzędzi steroidów - z obróbką wielokierunkową. Narzędzia otoczkowe były zawsze wykonywane z zastosowaniem ciężkiego tłuka kamiennego, którym uderzano bezpośrednio w powierzchnię [[Narzędzia otoczakowe|otoczaka]]. DalszaDalszy etap ewolucji narzędzi kamiennych związany jest z zastosowaniem bifacjalnej techniki retuszyretuszu oraz użyciaużyciem miękkiego tłuka wykonywanego z miękkich skał oraz kości i rogu. udokumentowaneUdokumentowane jest także używanie przez społeczności dolnopaleolityczne pośredników wykonywanych z elementów kości i rogu. ZPostęp produkcja narzędzi kamiennychtechnologiczny w dolnym paleolicie wiąże się także z coraz bardziej świadomym doborem materiału przeznaczonego do produkcji narzędzi, a także skał które mogły służyć jako tłuczki-retuszery.
Dobór odpowiedniego surowca rzutowałmiał następniewpływ na ewentualnychmożliwość naprawachnaprawy narzędzi kamiennych np zaostrzanieostrzenie stępionej krawędzi tnącej. Sposób pozyskiwania surowców kamiennych przeznaczonych do produkcji narzędzi można podzielić na dwa okresy
: '''a)''' wcześniejszy trwający do ok. 1,6 mln temu, w którym praludzie korzystali głównie z surowca lokalnego, znajdującego się najdalej w odległości do 4 km. zZ tego surowca wykonywano niemal 99,9 wszystkich narzędzi kamiennych. Surowce przynoszone z dalszej odległości, ok. 7-11 km, stanowią jedynie 0,1%.
: '''b)''' późniejszy 1,6-1,2 mln lat temu, kiedy to nadal przeważa surowiec lokalny, jednak wzdłuża się odległościodległość, jaką byli gotowygotowi przebyć praludzie w celu uzyskania innego materiału, wzrasta do 10-15 km.
W dolnym paleolicie zaobserwować możemy stopniową specjalizację obozowisk, które dzieliły się na:
: '''a)''' miejsca dzielenia zdobyczy
: '''b)''' miejscem końcowej obróbki pożywienia
: '''c)''' miejsca, w których dokonywano obróbki materiału kamiennego.
Na stanowisku oznaczanym FxJj 20E (,znajdującym się w rejonie [[Koobi Fora]]), odkryto sięgające ponad 1,4 mln lat temu najstarsze ślady ognia.
Na stanowisku Gran Dolina, znajdującegoznajdującym się na terenie dzisiejszej Hiszpanii, natrafiono na szczątki należące do rodzaju ''Homo''. Na szczątkach tych natrafiono na ślady cięcia i rozbijania, co jest jednym z pierwszych udokumentowanych przypadków uprawiania kanibalizmu przez ten gatunek.
W okresie trwania dolnego paleolitu badacze wydzielająwyróżniają [[kultura olduwajska|przemysły oldowajskie]] i [[kultura aszelska|kulturąkulturę aszelską]] oraz stanowiska z narzędziami mikroodłupkowymi.
=== Paleolit dolny na ziemiach polskich ===
Ślady najstarszego obozowiska ludzkiego, na ziemiach polskich, datowanego na 500 tys. lat, odkryto w [[Trzebnica|Trzebnicy]] pod Wrocławiem<ref>[http://www.trzebnica.pl/cms/php/strona.php3?cms=cms_trze2&lad=a&id_dzi=5&id_dok=11&id_men=11&powrot=1&slowo_szuk=&gdzie_szuk=&id_men_szuk=0 Trzebnica - Urząd Miejski - oficjalny serwis internetowy<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref><ref>Burdukiewicz J.M., 1993: Osadnictwo dolnopaleolityczne w Trzebnicy, Studia Archeologiczne, 24: 5-32.
</ref><ref>Burdukiewicz J.M., Śnieszko Z., Winnicki J., 1994: A Lower Palaeolithic settlement at Trzebnica (S.W. Poland), Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift, 34: 27-40.
</ref>
| 