Karol IV Teodor: Różnice pomiędzy wersjami

'''Karol Filip Teodor Wittelsbach''' (ur. [[12 grudnia]] [[1724]], [[Drogenbos]] - zm. [[16 lutego]] [[1799]], [[Monachium]]) [[hrabia]] [[Palatyn (tytuł)|palatyn]] i książę Palatynatu Neuburg i Sulzbach, książę [[Księstwo Jülich|Jülich]] i [[Księstwo Bergu|Berg]], od 1742 roku [[Elektorzy Rzeszy|elektor]] [[Palatynat|Palatynatu Reńskiego]] jako ''Karol III Teodor'', od 1777 roku elektor [[Bawaria|Bawarii]] jako ''Karol III''.

 

{{sekcja stub}}

Syn [[Jan Christian Wittelsbach (Pfalz-Sulzbach)|Jana Christiana]], księcia Palatynatu-Sulzbach i Marii Anny de Turenne (1708-1728). W [[1729]] zmarł jego wuj [[Józef Karol Wittelsbach (Pfalz-Sulzbach)|Józef Karol]], którego synowie zgodnie z rodową umową mieli dziedziczyć elektorat reński. Józef Karol pozostawił po sobie jedynie dwie córki. Wychowywany przez jezuitów na następcę elektora Palatynatu [[Karol III Filip Wittelsbach|Karola III Filipa]]. Był miłośnikiem sztuki, wspierał artystów.

 

[[17 stycznia]] [[1742]] roku poślubił swoją kuzynkę [[Elżbieta Wittelsbach (Pfalz-Sulzbach)|Elżbietę]], córkę wuja Józefa Karola i [[Elżbieta Augusta Wittelsbach|Elżbiety Augusty]] (córki elektora Palatynatu [[Karol III Filip Wittelsbach|Karola II Filipa]]). [[31 grudnia]] tego roku zmarł dziadek panny młodej i elektor Palatynatu Karol II Filip. Karol Teodor został jego następcą.

{{sekcja stub}}

Karol Teodor i elektor Bawarii [[Maksymilian III Józef Wittelsbach|Maksymilian III Józef]] podpisali [[22 września]] [[1766]] roku porozumienie, na mocy którego po śmierci Maksymiliana, Karol Teodor odziedziczy Bawarię. Miało to być pierwsze od roku [[1253]] połączenie w rękach jednej osoby terenów Bawarii i Palatynatu Reńskiego (ostatnim władcą będącym jednocześnie księciem Bawarii i Palatynatu był żyjący w XIII wieku [[Otton II Bawarski|Otton II]]). Maksymilian III zmarł [[30 grudnia]] [[1777]] roku.

Choć Karol nie był do końca swojego życia lubiany przez poddanych w Bawarii, przyczynił się do rozwoju stolicy. W Monachium stworzył [[Englischer Garten]].

 

Zlikwidował założony przez [[Adam Weishaupt|Adama Weishaupta]] [[zakon iluminatów]]. W 1784 roku [[Adam Weishaupt|Weishaupt]] wydał podwładnym rozkaz wywołania rewolucji we Francji, jednak kurier o nazwisku Lanze, wiozący [[Robespierre|Robespierrowi]] odpowiednie instrukcje został w drodze z Frankfurtu do Paryża zabity uderzeniem pioruna. Przy zwłokach kuriera policja bawarska znalazła instrukcje od [[Adam Weishaupt|Weishaupta]] <ref>R.Gładkowski - "Myślącym pod rozwagę" - Toronto 1984., s.5.</ref>, po ich przestudiowaniu władze bawarskie zarządziły dokonanie rewizji w domach czołowych Iluminatów, włącznie z domem samego Weishaupta. Wszystko co udało się wykryć w wyniku przeprowadzonych przeszukań jednoznacznie wskazywało na poważne zagrożeniach dla państwa bawarskiego [[zakon iluminatów|ze strony Zakonu Iluminatów]]. Policja ujawniła plany organizacji dotyczące wywoływania wojen, rewolucji, siania zamętu w celu opanowania świata. Wynikiem działania funkcjonariuszy elektora, iluminaccy spiskowcy zostali ujawnieni, a Karol Teodor edyktem z 22 czerwca 1784 roku wydał zakaz działalności wszystkich tajnych związków, zaś w edyktach z 2 marca i 15 sierpnia 1785 wymienił wprost nazwy Iluminatów i masonów <ref> J.S.Pelczar - "Masoneria" - Lwów 1914.s. 99</ref>. Na rozkaz elektora wydrukowano w Monachium w latach 1786, 1787, 1794 znalezione pisma i dokumenty odnoszące się do Iluminatów, co pozwoliło ujawnić społeczeństwu ich prawdziwe cele i metody działania.

{{sekcja stub}}

Dopiero dziewiętnaście lat po ślubie z Elżbietą,[[28 czerwca]] [[1761]] roku przyszedł na świat długo oczekiwany następca tronu, Franciszek Józef Ludwik; mały książę umarł jednak dzień później. Małżonkowie oddalili się od siebie. Elektor otoczył się licznymi kochankami, z którymi miał szóstkę nieślubnych dzieci.

[[Kategoria:Zmarli w 1799]]

 

[[ca:Carles II Teodor de Baviera]]

[[cs:Karel Teodor Falcký]]