Harry Blackmun: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.7.1) (Robot dodał sr:Хари Блекман |
→Kara śmierci: rozszerzenie biografii |
||
Linia 61:
=== Kara śmierci ===
W zdaniu odrębnym w sprawie Furman v. Georgia (1972) Blackmun wyraził swój „wstręt” i „odrazę” wobec kary śmierci, deklarując że gdyby był prawodawcą, głosowałby przeciwko jej stosowaniu. Jednocześnie jednak nie uważał, aby istniały względy historyczne, prawne czy konstytucyjne, które upoważniałyby sędziów do wydania orzeczenia o niedopuszczalności kary śmierci. Pomimo sprzeciwu Blackmuna, Sąd Najwyższy zdecydował wówczas, że skazywanie ludzi na śmierć w sposób arbitralny, bez jasnych i odnoszących się jednakowo do wszystkich osób przesłanek jej stosowania, jest niezgodne z ósmą poprawką do konstytucji. W konsekwencji, doszło do trwającego kilka lat moratorium na wykonywanie w USA najwyższego wymiaru kary.
Kiedy problem kary śmierci znów stanął przez Sądem Najwyższym w 1976 r. Blackmun ponownie głosował za uznaniem jej za konstytucyjnie dopuszczalną. Tym razem, w sprawie Gregg v. Georgia, większość sędziów była zdania, że część zaskarżonych przepisów w sprawie kary śmierci, uchwalonych już po wyroku w sprawie Furmana, jest zgodna z konstytucją. Oznaczało to równocześnie, że Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, iż kara śmierci sama w sobie nie jest sprzeczna z zakazem okrutnego i niestandardowego karania, wyrażonym w ósmej poprawce do konstytucji.
W sprawie Coker v. Georgia (1977), dotyczącej problemu konstytucyjności kary śmierci wymierzonej za zgwałcenie kobiety, Blackmun przyłączył się do większości sędziów, uznających że:
:"gwałt bez wątpliwości zasługuje na poważną karę; jednak pod względem moralnego zdeprawowania i krzywdy wyrządzonej innej osobie i społeczeństwu, nie można go porównać z zabójstwem, które polega na nieusprawiedliwionym odebraniu ludzkiego życia. Aczkolwiek może mu towarzyszyć inne przestępstwo, gwałt z definicji nie obejmuje śmierci bądź nawet poważnych obrażeń zadanych innemu człowiekowi. Zabójca zabija; gwałciciel, o ile nie dochodzi do innych czynów, nie. Dla ofiary zabójcy życie dobiega końca; dla ofiary gwałtu, życie może nie być tak szczęśliwe jak wcześniej, jednak nie dobiega ono końca i zazwyczaj można je naprawić. Mamy niezłomne przeświadczenie, że kara śmierci, która jest unikalna w swojej surowości i nieodwracalności, stanowi nadmierną karę dla gwałciciela, który, jako taki, nie odbiera ludzkiego życia."
Pogląd Blackmuna na karę śmierci ewoluował z upływem lat. Istotne znaczenie należy tutaj przypisać sprawie Herrera v. Collins (1993), w której Sąd Najwyższy rozstrzygnął, stosunkiem głosów 6-3, że osobie skazanej za popełnienie przestępstwa (Herrera został skazany na śmierć za zabójstwo), która podnosi swoją niewinność na podstawie nowo odkrytych dowodów, nie przysługuje prawo do ponownego procesu. Blackmun zgłosił zdanie odrębne do tego wyroku, w którym napisał, że „nic nie może być bardziej sprzeczne ze współczesnymi standardami przyzwoitości bądź bardziej szokujące dla sumienia niż wykonanie egzekucji na człowieku, który jest faktycznie niewinny”. W jego ocenie, „egzekucja osoby, która może wykazać swoją niewinność, niebezpiecznie ociera się o proste morderstwo”.
Po sprawie Herrery, latem 1993 r. Blackmun zdecydował, że nadszedł czas, aby jednoznacznie wypowiedzieć się przeciwko karze śmierci. Polecił wówczas swoim asystentom przygotowanie projektu zdania odrębnego, które można będzie zgłosić przy odpowiedniej okazji. Równolegle do pisania teksu trwały zatem poszukiwania sprawy, dającej najlepszą możliwość publicznego ogłoszenia sprzeciwu wobec kary śmierci. Kiedy na początku 1994 r. do Sądu Najwyższego trafiła rutynowa sprawa osoby skazanej na śmierć, Callins v. Collins, w Izbie Blackmuna uznano, że nadszedł właściwy moment. Gdy większość sędziów odmówiła rozpatrzenia sprawy, Blackmun zgłosił zdanie odrębne, stwierdzając że „od tej pory nie będzie dłużej majstrował przy machinie śmierci”. Wyraził przy tym nadzieję, że:
:"być może pewnego dnia ten Sąd wypracuje reguły proceduralne lub werbalne sformułowania, które zapewnią konsekwencję, sprawiedliwość i niezawodność mechanizmu skazywania na najwyższy wymiar kary. Nie jestem optymistą, że taki dzień nadejdzie. Jestem jednak większym optymistą, że w końcu ten Sąd dojdzie do wniosku, iż wysiłek wkładany w wyeliminowanie arbitralności przy jednoczesnym utrzymaniu sprawiedliwości w zadawaniu śmierci, jest w tak oczywisty sposób skazany na niepowodzenie, że musi on – tak jak i kara śmierci – zostać całkowicie zaniechany. Może nie dożyję tego dnia, ale wierzę, że w końcu nastanie."
Po zdaniu odrębnym w sprawie Callinsa, Blackmun składał zdanie odrębne za każdym razem, gdy Sąd Najwyższy odmawiał rozpatrzenia spraw dotyczących kary śmierci.
=== Inne sprawy ===
| |||