Izotopy promieniotwórcze: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Pochodzenie: literówka: "chyba, ze" -> "chyba, że"
Xqbot (dyskusja | edycje)
m r2.7.3) (Robot dodał th:นิวไคลด์รังสี; zmiany kosmetyczne
Linia 24:
Stosowane są w wielu dziedzinach badań technicznych. Przy ich pomocy można z zewnątrz śledzić przemieszczanie się płynów w układzie. Implementując izotopy w elementy konstrukcyjne, np. silnika można badać stopień zużycia poszczególnych elementów poprzez rejestrowanie zmiany aktywności tego izotopu w [[olej silnikowy|oleju silnikowym]]. W przemyśle zastosowanie znalazły izotopowe czujniki poziomu oraz wagi izotopowe. Badaniach dyfuzji oraz badaniach struktury materiałów z użyciem izotopów są na porządku dziennym.
 
W oparciu o właściwości promieniotwórcze powstała [[defektoskopia]] zajmująca się wykrywaniem ukrytych wad wyrobów (do tego celu używa się głównie [[kobalt|kobaltu]]u <sup>60</sup>Co) oraz szczelności urządzeń i grubości spawów (głównie izotop [[krypton|kryptonu]]u <sup>85</sup>Kr).
Górnictwo wykorzystuje radionuklidy do badania położenia i koncentracji rozległych złóż rud metali i paliw kopalnych.
Radioizotopy są stosowane w różnego rodzaju czujnikach, detektorach substancji. [[ameryk|Ameryk]] <sup>241</sup>Am produkowany w reaktorach jądrowych ma zastosowanie - od będących w powszechnym użyciu przeciwpożarowych [[czujnik]]ów dymu po specjalistyczne czujniki chemiczne wykrywające śladowe ilości [[metale ciężkie|metali ciężkich]] w [[woda|wodzie]].
Linia 44:
 
=== Biologia ===
W [[biochemia|biochemii]] stosuje się często izotopy jako znaczniki. Wprowadza się je celowo do [[cząsteczka|cząsteczek chemicznych]], a następnie tak "oznakowane" cząsteczki wprowadza się do [[organizm]]u po czym dzięki [[detekcja|detekcji]] emitowanego przez nie promieniowania gamma śledzi się ich rozmieszczenie oraz obecność w różnych związkach pośrednich. Umożliwia to badanie mechanizmów reakcji chemicznych oraz szlaków [[metabolizm|metabolicznych]] w [[organizm]]ie. Najczęściej stosowanymi do tych celów izotopami są: [[węgiel-14|węgla]] <sup>14</sup>C i <sup>15</sup>N. Ta sama metoda pozwala śledzić rolę i obieg mikroelementów w organizmach.
W badaniach środowiska naturalnego wykorzystują izotopy promieniotwórcze poprzez dodawanie ich śladowych ilości do emitowanych zanieczyszczeń. Dzięki temu można określić zasięg, rozprzestrzenianie i koncentrację odpadów od danego punktu emisyjnego. Jest możliwe także określanie kierunków przepływu powierzchniowych prądów wodnych, pomiary wód pochodzących z opadów deszczu i śniegu oraz prędkości i szlaki przepływ np. podziemnych rzek i innych ciągów wodnych.
Izotopy znajdują także zastosowanie w badaniu wpływu [[pestycydy|pestycydów]] i [[nawozy|nawozów]] na organizmy żywe. Poddając eksperymentalne zwierzęta napromieniowaniu można znacznie zwiększyć ilość mutacji tym samym przyspieszając powstawanie nowych odmian o bardziej korzystnych cechach uprawnych i hodowlanych.
 
=== Medycyna ===
Linia 56:
 
W badaniu układu kostnego stosuje się związki fosforanowe. Przeprowadzane badania mają na celu wykrycie ognisk nowotworowych w przypadku pierwotnych nowotworów kości oraz przerzutów nowotworowych w celu określenia miejsc ewentualnej resekcji chirurgicznej.
Jako źródło promieniowania gamma radioizotopy są stosowane w medycynie do niszczenia [[rak (choroba)|komórek rakowych]]. Stosuje się je jako tak zwane bomby naświetleniowe – czyli duże porcje promieniowania skierowane w opanowane przez raka miejsca lub w formie [[chemioterapia|chemioterapii]] radiacyjnej. Podaje się wtedy pacjentowi promieniotwórcze związki mające naturalne powinowactwo do tkanek rakowych. Bardzo dobre efekty daje [[molibden]]-99 produkujący silnie promieniotwórczy [[technet]]-99m (<sup>99m</sup>Tc → <sup>99</sup>Tc + [[promieniowanie gamma|kwant γ]], [[Czas połowicznego rozpadu|T<sub>½</sub>]] ok. 6 h).
 
Izotopowe znaczniki pozwalają śledzić nietypowe, patologiczne szlaki metaboliczne związane ze specyficznymi wadami genetycznymi.
Linia 114:
[[sr:Радиоизотоп]]
[[sv:Radionuklid]]
[[th:นิวไคลด์รังสี]]
[[uk:Радіонукліди]]
[[ur:مشعہ نویدہ]]