Wikipedia

Aktor: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Chkstate (dyskusja | edycje)
15 edycji
swieżutki artykuł, pewnie błędy się znajdą, z góry dziękuję za pomoc =)
Chkstate (dyskusja | edycje)
15 edycji
Anulowanie wersji nr 32203793 autora Chkstate
Znacznik: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć)
Linia 1:
{{disambigR|zawodu|[[Aktor (ujednoznacznienie)|inne znaczenia słów „Aktor” i „Aktorka”]]}}
[[File:Wiesław Nowicki.png|thumb|240px|Wiesław Nowicki w 1978r. ]]
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Wiesław Nowicki
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika =
|opis grafiki =
|podpis =
|data urodzenia = [[13 listopada]] [[1946]]
|miejsce urodzenia = [[Łódź]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = [[24 maja]] [[2012]]
|miejsce śmierci = Gdańsk
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku = Łódź
|zawód =
|miejsce zamieszkania =
|narodowość = [[Polacy|polska]]
|tytuł =
|edukacja =
|Alma Mater =
|uczelnia =
|wydział =
|stanowisko =
|pracodawca =
|majątek =
|wzrost =
|masa =
|partia =
|wyznanie =
|rodzice =
|małżeństwo = [[Wanda Neumann]]
|partner =
|partnerka =
|dzieci = Ewelina Nowicka
|krewni i powinowaci =
|odznaczenia = {{order|KZ|S}}
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
'''Wiesław Nowicki''' (ur. [[13 listopada]] [[1946]] w [[Łódź|Łodzi]] – zm. [[24 maja]] [[2012]] w [[Gdańsk|Gdańsku]]) – aktor, publicysta, dziennikarz i reżyser, działacz kulturalny i propagator muzyki klasycznej.
 
[[Plik:Stanisława Celińska.jpg|thumb|250px|[[Stanisława Celińska]] w odpowiedniej aktorskiej [[Charakteryzator|charakteryzacji]] i [[kostium]]ie występująca jako ''Japonka po przejściach'' w sztuce teatralnej ''[[Udając ofiarę]]'' [[Bracia Presniakow|Braci Presniakow]]]]
= Życie prywatne =
Syn [[Sabina Nowicka|Sabiny Nowickiej]] i łódzkiego aktora [[Zygmunt Nowicki|Zygmunta Nowickiego]], mąż aktorki [[Wanda Neumann|Wandy Neumann]], ojciec skrzypaczki i kompozytorki Eweliny Nowickiej. Ze strony matki wnuk z rodziny ksiegaży Glücksbergów i ze strony ojca wnuk łódzkiego tramwajarza Józefa Nowickiego.
 
'''Aktor''' – ([[łacina|łac.]] ''agere'' – działać) osoba odgrywająca przy pomocy szczególnego zachowania, technik cielesnych i głosowych rolę w teatrze lub w filmie. Od zwykłego człowieka odróżnia go ze strony samego aktora świadomość gry, ze strony widzów – szczególny sposób traktowania osoby jako aktora. Wobec widza istnieje na sposób dwoisty, jako odtwarzana postać, w którą się tymczasowo wciela, i zarazem jako żywy człowiek, posiadający własną rzeczywistą tożsamość i biografię<ref>Kosiński D., ''aktor'', [w:] ''Słownik wiedzy o teatrze'', Bielsko-Biała 2005, s. 99–130. ISBN 83-7266-326-2.</ref>.
W roku 1968 ukonczył Wydział Aktorski [[Państwowa_Wyższa_Szkoła_Filmowa,_Telewizyjna_i_Teatralna_im._Leona_Schillera_w_Łodzi|Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej]] im. [[Leon Schiller|Leona Schillera]] w Łodzi, mgr. sztuki. Rozpoczął studium doktoranckie [[Uniwersytet Łódzki|Uniwersytetu Łódzkiego]] w zakresie teatrologii, uk. w 1976r. pod kierunkiem naukowym profesora Stanisława Kaszyńskiego.
 
=== Historia ===
= Działalność aktorska =
Pierwsza informacja o występach aktorskich pochodzi z 534 roku p.n.e., kiedy to [[Tespis]], grecki poeta i aktor, twórca tragedii, w swych dziełach obok chórów wprowadził pierwszego aktora. Przedstawienie prawdopodobnie odbyło się [[23 października]] (zmiany w kalendarzu utrudniają dokładną ocenę) i jak głosi legenda, sam stanął na scenie ''Teatru Dionisosa'', stając się pierwszą osobą, która wypowiedziała tekst nie w trzeciej osobie, ale jako postać z przedstawienia. Zrewolucjonizowało to natychmiast sposób prezentowania opowieści. Przed jego występem używano chórów, narratora, ale nikt nie odgrywał roli postaci. Pomiędzy aktorem a chórem lub aktorem a [[koryfeusz]]em zaistniała możliwość prowadzenia dialogu, a więc mógł się pojawić konflikt dramatyczny. Drugiego aktora wprowadził [[Ajschylos]], a trzeciego aktora – [[Sofokles]].
Wiesław Nowicki po ukończeniu Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi w roku 1968 działał w wielu teatrach. Był aktorem [[Teatr Polski w Poznaniu|Teatru Polskiego w Poznaniu]], 1971-73 grał w [[Teatr Nowy w Łodzi|Teatrze Nowym w Łodzi]], w latach 1973-85 występował w [[Teatr Wybrzeże|Teatrze Wybrzeże]] w Gdańsku będąc także sekretarzem literackim [[Stanisław Hebanowski|Stanisława Hebanowskiego]] (1974-77).
 
=== Sztuka aktorska ===
W latach 1985-87 był kierownikiem literackim [[Miejski Teatr Miniatura|Teatru Miniatura]] w Gdańsku a w roku 1987 doradcą literackim [[Teatr w Grudziądzu|Teatru Ziemi Pomorskiej]] w Grudziądzu. W roku 1988 był także konsultantantem programowym [[Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego|Bałtyckiego Teatru Dramatycznego]] im. [[Juliusz Słowacki|Juliusza Słowackiego]] w Koszalinie a w latach 1988-94 został mianowany konsultantem programowym [[Teatr Polski w Bydgoszczy|Teatru Polskiego]] w Bydgoszczy.
Od aktorów oczekuje się zwykle całego zestawu umiejętności, między innymi dobrej emisji głosu, dykcji, wyrazistości ruchu i mimiki, zdolności analizowania i rozumienia tekstu dramatycznego, zdolności wywoływania i odgrywania uczuć. Obecnie nie przykłada się specjalnej wagi do cech fizycznych, przestały obowiązywać kanony piękna, które zresztą podlegały przemijającej modzie. Zwykle dobrzy aktorzy są wyszkoleni w śpiewie, tańcu, improwizacji, obserwacji i naśladowaniu, walce scenicznej i odgrywaniu tekstów klasycznych, posługiwaniu się dialektem i gwarą. Wielu aktorów bierze udział w długotrwałych kursach i uczęszcza do szkół pozwalających rozwinąć takie umiejętności. Szkoły te mają często bardzo różne filozofie i metodologie artystyczne.
 
Pionierzy nowoczesnej sztuki aktorskiej to m.in. [[Konstanty Stanisławski]], [[Lee Strasberg]], [[Uta Hagen]], [[Stella Adler]] i [[Sanford Meisner]].
Grał m. in. Hilariona w „Kuszeniu św. Antoniego” [[Gustave Flaubert|Gustave Flauberta]], Zielonego Pajaca w „Śnie” [[Felicja Kruszewska|Felicji Kruszewskiej]], Gregoire´a w „Teatrze odwiecznej wojny” Nikolaja Jewreinowa, Paszkę w „Zeszłego lata w Czulimsku” Aleksandra Wampilowa (wszystkie przedstawienia w reż. Stanisława Hebanowskiego), Mak-Yksa w „Pierścieniu wielkiej damy” [[Cyprian Kamil Norwid|Cypirana Kamila Norwida]], Jana w „Fantazym” i Króla w „Mazepie” [[Juliusz Słowacki|Juliusza Słowackiego]]. Otrzymał nagrody aktorskie na Festiwalach Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu.
 
=== Aktorstwo a płeć ===
W 1977r. wspólnie z aktorką [[Wanda Neumann|Wandą Neumann]] założył nieinstytucjonalny zawodowy Teatr na Przymorzu. Interesował się kameralnym teatrem poetyckim, który zajmowałby się intelektualną refleksją na temat świata i samej natury ludzkiej. Poszukiwał swojej stylistyki teatralnej, własnej formuły artystycznej, która byłaby rodzajem scenicznej powiastki filozoficznej. Kierunek poszukiwań wyznaczały m. in. takie przedstawienia jak: „Mały książę” [[Antoine de Saint-Exupéry|Saint Exuperego]] i „Koncert wiosenny” na podstawie opowiadań [[Janusz Korczak|Janusza Korczaka]], a także spektakle wg. [[Jan Brzechwa|Jana Brzechwy]] i [[Julian Tuwim|Juliana Tuwima]]. Były to spektakle dwuosobowe, w których każdy z aktorów grał wiele ról. To nawiazanie do tradycji włoskich komediantów i do doświadczeń Arkadego Bajkina stworzyło pewną poetykę Teatru na Przymorzu. Od 1994r. był założycielem i dyrektorem Agencji Artystycznej Euroart w Gdańsku, zajmujacą się działalnością teatralną, muzyczną oraz wydawniczą.
W przeszłości pojęcie ''aktor'' ograniczało się jedynie do mężczyzn. W [[starożytność|starożytności]] i [[średniowiecze|średniowieczu]] uważano, że występowanie na scenie upadla kobietę. Dopiero w XVII w. zaprzeczyli temu [[Wenecja]]nie i kobiety zaczęły powszechnie brać udział w przedstawieniach. W czasach [[William Szekspir|Szekspira]] role kobiet odgrywali mężczyźni i chłopcy, chociaż istnieją dowody na potajemne występowanie kobiet przebranych za mężczyzn.
 
Aktorki czasem występują w rolach młodych chłopców, ponieważ pod pewnymi względami chłopiec bardziej jest podobny do dorosłej kobiety niż dorosłego mężczyzny. W angielskich teatrach rola „Piotrusia Pana” jest tradycyjnie odtwarzana przez kobietę. Dorosły w roli dziecka występuje częściej w spektaklu niż w filmie. Wyjątkiem jest dubbing w filmach animowanych, gdzie głosy chłopców są zwykle zarezerwowane dla kobiet.
=== Najważniejsze role teatralne ===
* Hilarion – „Kuszenie sw. Antoniego” Flauberta w reż. S.Hebanowskiego (prapremiera polska)
* Jan – „Fantazym” Słowackiego
* Mak-Yks – „Pierścień wielkiej damy” Norwida
* Charles – „Urodziny” [[John Whiting|Whitinga]]
* Kajfasz – „Judasz z Kariothu” Rostworowskiego
* Widmo – "Wesele" [[Stanisław Wyspiański|Stanisława Wyspiańskiego]]
* Mularz – "Sprawa Dantona" [[Stanisława Przybyszewska|Stanisławy Przybyszewskiej]] w reż. [[Maciej Karpiński|Macieja Karpińskiego]]
 
Długie korzenie w Wenecji ma tradycja grania przeciwnej płci dla efektu komicznego. Większość komedii Szekspira zawiera elementy przebierania się. W filmowych rolach wymagających gry w roli kobiety wystąpili [[Dustin Hoffman]] i [[Robin Williams]].
=== Role filmowe ===
* W filmie Złote Koło, 1981r.
* W filmie Stan wewnętrzny, 1983r.
* W serialu pt. Pan na Zuławach, 1984r.
 
{{Przypisy}}
= Reżyseria =
Obok działalności aktorskiej w roku 1971 powołał do życia Teatr Atelier w Łodzi, gdzie zajął sie reżyserią. Swoich premier doczekały takie sztuki jak „Upadek” wg. [[Albert Camus|Alberta Camusa]] i „Proces” wg. [[Franz Kafka|Kafki]] (reż. i wyk.). Od roku 1987-1988 reżyserowal w [[Bałtycki_Teatr_Dramatyczny_im._Juliusza_Słowackiego|Bałtyckim Teatrze Dramatycznym]] w [[Koszalin|Koszalinie]] „Teatr Prof. Tutki” [[Jerzy Szaniawski|Jerzego Szaniawskiego]] oraz „Dwie opowieści” [[Ksawery Pruszyński|Ksawerego Pruszyńskiego]] (także adaptacja i wykonanie). W roku 1989 reżyserował także w [[Teatr Polski w Bydgoszczy|Polskim Teatrze]] Bydgoszczy, m.in. „Sztukę konwersacji” [[Kazimierz Brandys|Kazimierza Brandysa]] a w 1991r. „Król Maciuś na wyspie bezludnej” [[Jan Korczak|Jana Korczaka]] (adaptacja i reżyseria). Wyreżyserował także wiele sztuk teatralnych w Teatrze im. [[Juliusz Osterwa|Juliusza Osterwy]] w Gorzowie Wielkopolskim: „Wańkowicz krzepi” wg. [[Melchior Wańkowicz|Melchiora Wańkowicza]] i [[Krzysztof Kąkolewski|Krzysztofa Kąkolewskiego]] 1980r. [[Teatr Wybrzeże]] 1985r.
 
=== Zobacz też ===
= Dziennikarstwo =
{{wikisource|Encyklopedia staropolska/Aktorowie|hasło ''Aktor'' w Encyklopedii staropolskiej|tekst=nie}}
Wiesław Nowicki stworzył wiele audycji telewizyjnych jak „Salon artystyczny Wiesława Nowickiego“, „Twarze” i „Musica noster amor“, o tematyce kulturalnej prowadząc wywiady dla Telewizji Trójmiasto w Gdańsku 1994-1996, Gdańskiej Telewizji Kablowej z osobowościami sceny muzycznej jak [[Wanda Wiłkomirska]], [[Krzysztof Jakowicz]], [[Konstanty Andrzej Kulka]] oraz filmy biograficzne o [[Paweł Adamowicz|Pawle Adamowiczu]], [[Tomasz Posadzki|Tomaszu Posadzkim]] oraz [[Jan Zarębski|Janie Zarębskim]].
{{wikisłownik|aktor}}
Napisał ponad siedemset tekstów m.in. na łamach Wprost, Teatru, Sceny, Twórczosci, Odry, Tak i Nie, Odgłosów, Tygodnika Kulturalnego, Życia Literackiego, Kujaw i Pomorza. Pisał stale felietony o tematyce teatralnej i muzycznej w [[Dziennik Bałtycki|Dzienniku Bałtyckim]], [[Wieczór Wybrzeża|Wieczorze Wybrzeża]].
{{wikiquote|dopełniacz=o aktorze}}
{{commonscat|Actors|Aktorzy}}
{{commonscat|Actress|Aktorki}}
 
{{zobacz kategorię|aktorstwo|formy sceniczne|kinematografia|telewizja}}
=== Wybrane Publikacje ===
* "Ludzie prawdziwi Tadeusza Gwiazdowskiego", Teatr, 1985r.
* "Klisza Pamięci", wspomnienie o Stanisławie Hebanowskim, 1987r.
* "Teatr Mariana Kołodzieja", w Tak i Nie, 1990r.
* "Korczak nieznany", w Kujawy i Pomorze, 1993r.
* "Jerzy Kreczmar", w Kujawy i Pomorze, 1994r.
 
[[Kategoria:Zawody]]
= Nagrody i odznaczenia =
[[Kategoria:Kinematografia]]
Otrzymał [[Srebrny Krzyż Zasługi]] w r. 1986 i Medal Prezydenta Miasta Gdańska w r. 1978, nagrodę na Festiwalu Jednego Aktora we Wrocławiu 1968 i 69 r. za monodramy „Żale Orfeusza nad Eurydyką” [[Franciszek Dionizy Kniaźnin|Kniażnina]] i „Biografia heroiczna” wg. [[Jerzy Lovell|Jerzego Lovella]].
[[Kategoria:Teatr]]
Od 2007 roku ustanowił wraz z [[Towarzystwo Przyjaciół Łodzi|Towarzystwem Przyjaciół Łodzi]] medale "Pro publico bono" pamięci [[Sabina Nowicka|Sabiny Nowickiej]], przyznawane szczególnie zasłużonym dla kultury polskiej i samego miasta. Jest wyrazem uznania dla tych artystów, pisarzy, dziennikarzy i społeczników, których charakteryzuje kreatywny stosunek do rzeczywistości, którzy już teraz, poprzez swoja pracę, pozostawili po sobie wyrazisty ślad na Ziemi, działając w myśl zasady "Pro publico bono".
[[Kategoria:Aktorstwo| ]]
 
[[af:Akteur]]
= Bibliografia =
[[als:Schauspieler]]
* [http://filmpolski.pl/fp/index.php/1114349 Role Filmowe]
[[ar:ممثل]]
* [[Sabina Nowicka]]
[[an:Actor]]
* [http://tplodzi.republika.pl/medal_nowickiej.html Medal Pro Publico Bono im. Sabiny Nowickiej]
[[ast:Actor]]
* [http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/583885,zmarl-wieslaw-nowicki-wieloletni-aktor-teatru-wybrzeze,id,t.html?cookie=1 Dziennik Bałtycki - Zmarł Wiesław Nowicki]
[[az:Aktyor]]
* [http://www.rp.pl/artykul/554266,882184.html Rzeczpospolita - Wiesław Nowicki nie żyje]
[[bn:অভিনেতা]]
* [http://mpk.lodz.pl/showarticle.action?article=2930&arch=true MPK Łódź o Józefie Nowickim]
[[zh-min-nan:Ián-goân]]
 
[[be:Акцёр]]
{{DEFAULTSORT:Nowicki, Wiesław}}
[[be-x-old:Актор]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Łodzią]]
[[bs:Glumac]]
[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi]]
[[br:Aktour]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1946]]
[[bg:Актьор]]
[[Kategoria:Zmarli w 2012]]
[[ca:Actor]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Doły w Łodzi]]
[[cs:Herec]]
[[Kategoria:Polscy reżyserzy teatralni]]
[[cy:Actor]]
[[Kategoria:Polscy aktorzy teatralni]]
[[da:Skuespiller]]
[[de:Schauspieler]]
[[et:Näitleja]]
[[el:Ηθοποιός]]
[[en:Actor]]
[[eo:Aktoro]]
[[eu:Aktore]]
[[fa:هنرپیشه]]
[[fr:Acteur]]
[[fy:Akteur]]
[[ga:Aisteoir]]
[[gd:Actair]]
[[gl:Actor]]
[[ko:배우]]
[[hr:Glumac]]
[[io:Aktoro]]
[[id:Pemeran]]
[[is:Leikari]]
[[it:Attore]]
[[he:שחקן]]
[[ka:მსახიობი]]
[[ksh:Schauspeller]]
[[kk:Актер]]
[[sw:Mwigizaji]]
[[la:Actor]]
[[lv:Aktieris]]
[[lb:Schauspiller]]
[[lt:Aktorius]]
[[jbo:xeldraci]]
[[hu:Színész]]
[[mk:Глумец]]
[[ml:അഭിനേതാവ്]]
[[mr:अभिनेता]]
[[ms:Pelakon]]
[[nl:Acteur]]
[[nds-nl:Akteur]]
[[ne:अभिनेत्री]]
[[ja:俳優]]
[[no:Skuespiller]]
[[nn:Skodespelar]]
[[nov:Aktore]]
[[oc:Actor]]
[[or:ଅଭିନେତ୍ରୀ(ନାରୀ କଳାକାର)]]
[[uz:Aktyor]]
[[ps:لوبګر]]
[[pt:Ator]]
[[ro:Actor]]
[[qu:Aranway pukllaq]]
[[ru:Актёр]]
[[sa:अभिनेता]]
[[sq:Aktori]]
[[simple:Actor]]
[[sk:Herec]]
[[sl:Igralec (umetnik)]]
[[szl:Szauszpiler]]
[[sr:Глумац]]
[[sh:Glumci]]
[[fi:Näyttelijä]]
[[sv:Skådespelare]]
[[tl:Artista]]
[[ta:நடிகர்]]
[[th:นักแสดง]]
[[tg:Ҳунарпеша (филм)]]
[[tr:Oyuncu]]
[[uk:Актор]]
[[ur:اداکار]]
[[vec:Ator]]
[[vi:Diễn viên]]
[[wa:Acteur di cinema]]
[[yi:אקטיאר]]
[[bat-smg:Aktuorios]]
[[zh:演員]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Aktor”