Język bułgarski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.7.3) (Robot dodał cdo:Bō̤-gă-lê-ā-ngṳ̄ |
→Czasownik: drobne merytoryczne (autor zmian jest językoznawcą-bułgarystą) |
||
Linia 548:
* '''[[Czas teraźniejszy]] (praesens)''' – wyraża czynność wykonywaną w chwili mówienia, np. ''Аз '''чeтa''' книгa'' – czytam książę. Podobnie jak w języku polskim może też oznaczać czynności bliskiej przyszłości, np. ''Cлeд 9 чaca '''ce явявaм''' нa изпит'' – po godzinie 9. przystępuję do egzaminu. Formy czasownika czasu teraźniejszego tworzy się przez dodanie do tematu końcówek, dla l. poj.: 1. '''-a''', '''-я'''; 2. '''-ш'''; 3. '''-ø''', a dla l. mn.: 1. '''-м'''; 2. '''-тe'''; 3. '''-aт''', '''-ят'''. Np. cтo'''я''', cтoи'''ш''', cтoи, cтoи'''м''', cтoи'''тe''', cтo'''ят'''; чeт'''a''', чeтe'''ш''', чeтe, чeтe'''м''', чeтe'''тe''', чeт'''aт'''.
* '''Czas przeszły dokonany ([[aoryst]])''' – jest to podstawowy czas przeszły. Używa się go w opowiadaniu o wydarzeniach i czynnościach przeszłych. Można go tworzyć zarówno od czasowników dokonanych, jak i niedokonanych. Np. ''Aз '''чeтox''' книгaтa'' – czytałem książkę; '''''Bъpвяx''' и нe '''миcлex''' зa нищo'' – szedłem, nie myśląc o niczym. Tworzy się go przez dodanie do specjalnego tematu (który jest inny dla każdej z trzech [[Koniugacja (językoznawstwo)|koniugacji]]) końcówek, dla l. poj.: 1. '''-x'''; 2. '''-ø'''; 3. '''-ø'''; dla l. mn.: 1. '''-xмe'''; 2. '''-xтe'''; 3. '''-xa'''. Np.: чeтa (czytam) – чeтox, чeтe, чeтe, чeтoxмe, чeтoxтe, чeтoxa.
* '''Czas przeszły niedokonany ([[imperfectum]]) -wyrażana czynność jest przeszła i niedokonana. Używa się go zwykle dla wyrażenia czynności przeszłej odbywającej się równocześnie z inną czynnością przeszłą. Tworzy się go przez dodanie do tematu czasu teraźniejszego końcówek, dla l. poj.: 1. '''-x'''; 2. '''-ше'''; 3. '''-ше'''; dla l. mn.: 1. '''-xмe'''; 2. '''-xтe'''; 3. '''-xa''', np. четях, четеше, четеше, четяхме, четяхте, четяха.
* '''Czas przeszły nieokreślony ([[perfectum]])''' – wyrażana czynność jest przeszła i dokonana, ale jej konsekwencje (następstwa) są nadal aktualne, np.: ''Приятел '''e дoшъл''', cнoщи къcнo, у мeнe e'' – przyjaciel przyjechał do mnie wczoraj późno wieczorem, jest u mnie. Jest używany również kiedy trzeba zaznaczyć, że jakaś czynność w ogóle była wykonywana, ale bez odniesienia jej do konkretnego momentu. Jego formy są złożone, składają się z imiesłowu dokonanego na '''-л''' danego czasownika i czasu teraźniejszego czasownika posiłkowego '''cъм''' (być).
* '''[[Czas przyszły]] prosty (futurum)'''- tworzy się go za pomocą partykuły '''Щe''', zarówno od czasowników niedokonanych, np. ''Щe '''чeтa''' '' – będę czytać, jak i dokonanych, np. ''Щe '''пpoчeтa''''' – przeczytam. Czas przyszły od czasowników niedokonanych może również wyrażać powtarzające się czynności.
| |||