Kułak: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
linki do innego hasła; drobne red. |
źródła/przypisy, drobne redakcyjne |
||
Linia 2:
'''Kułak''' – pojęcie stosowane w propagandzie bolszewickiej w [[ZSRR]] na określenie chłopów niechętnych władzy komunistycznej lub forsowanej przez komunistów [[kolektywizacja|kolektywizacji wsi]] (przełom lat 20. I 30. XX wieku), albo stawiających opór przy przejmowaniu ich ziemi przez [[kołchoz|kołchozy]]. Po II wojnie światowej pojęcie było wykorzystywane w podobnych kontekstach w propagandzie [[demokracja ludowa|państw demokracji ludowej]].
W okresie przymusowej [[kolektywizacja w ZSRR|kolektywizacji]] uznanie za kułaka oznaczało zaliczenie do wrogów władzy radzieckiej (por. [[wróg ludu]]), przeciw któremu uzasadnione było stosowanie wszelkich form represji państwowej. Chłop uznany przez lokalne władze partyjne za kułaka, jak i jego rodzina, podlegali [[rozkułaczanie|rozkułaczeniu]], co oznaczało konfiskatę całego majątku, przejęcie ziemi przez [[kołchoz]], a następnie deportację do obozów [[GUŁAG]]u lub zesłanie do odległych rejonów ZSRR{{r|Holodomor}}.
Przed rewolucją bolszewicką kułak (ros. кулак – ''pięść'') oznaczał bogatego chłopa, który prowadził gospodarstwo rolne zatrudniającego pracowników najemnych do sezonowych prac polowych. W ludowej rosyjskiej tradycji był często złośliwie portretowany jako samolub i sknera, "który trzyma w garści całą wieś".
Po rewolucji propaganda bolszewicka nadawała temu pojęciu wyjątkowo pejoratywne zabarwienie. W ideologii bolszewików bogaci chłopi stanowili wroga klasowego (obok burżuazji czy drobnomieszczaństwa), nie sprzyjającego rewolucji komunistycznej, dlatego należało ich zniszczyć. Jaskrawo przerysowany obraz kułaka-krwiopijcy i wyzyskiwacza ludu był wykorzystywany zwłaszcza w sytuacjach powtarzających się trudności z zaopatrzeniem w żywność w miastach lub w okresach klęsk głodowych na [[Powołże|Powołżu]], [[Kubań|Kubaniu]] czy [[Ukraińska SRR|sowieckiej Ukrainie]]{{r|Solz}}. Prawdziwe przyczyny tych zjawisk były oczywiście inne (niewydolność
Obok kułaka celem propagandowej nagonki w okresie kolektywizacji był także [[podkułacznik]]. Za podkułacznika mógł być uznany każdy mieszkaniec wsi, który nie posiadał majątku (trudno go więc było zaliczyć do kułactwa), a który był niechętny władzy komunistycznej lub opierał się kolektywizacji.
Oskarżając "klasę kułaków" na terenie [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]] o agitację przeciwko [[kołchoz]]om oraz o [[sabotaż]], władze ZSRR rozpętały w roku 1933 [[wielki głód na Ukrainie]] ([[język ukraiński|ukr.]] ''Hołodomor'') w wyniku którego zginęły miliony ludzi
== W Polsce ==
Według klasyfikacji urzędowej chłopi zostali podzieleni na biedniaków, średniaków i kułaków. Biedniak był pozytywny, średniak neutralny, kułak – godny napiętnowania. Piętnowany był m.in. przy pomocy [[Artykuł prasowy|artykułów prasowych]], [[reportaż]]y radiowych, [[Dzieło literackie|utworów literackich]], [[plakat]]ów. Na rysunkach był przeważnie osobnikiem o złośliwym wyrazie twarzy, ubranym "po pańsku" ([[Marynarka (ubranie)|marynarka]], [[kamizelka]], często widoczny łańcuszek do zegarka kieszonkowego). W reportażach opisywany był jako osobnik, który chowa [[Zboża|zboże]], nie chcąc podzielić się z innymi, potrzebującymi. Kułaków należało „rozkułaczyć”, czyli odebrać im [[majątek|majątki]]. Preferowaną formą własności rolnej była własność [[PGR|państwowa]] lub [[Spółdzielnia|spółdzielcza]], które powstawały w wyniku [[Kolektywizacja|kolektywizacji]]. Również średniacy byli pod lupą i należało ich pilnować, „neutralizować”, aby nie stali się kułakami. Ataki na kułaków skończyły się w [[PRL]] w końcu [[Lata 50. XX wieku|lat 50. XX w.]], a w latach 70. władze [[PZPR|partyjne]] i państwowe zaczęły wręcz promować dobrze gospodarujących i przedsiębiorczych [[rolnik]]ów.
{{Przypisy
<ref name="kanibale">{{cytuj książkę |tytuł=Wyspa kanibali. Deportacja i śmierć na Syberii |autor=Nicolas Werth |wydawnictwo=Znak |rok=2011 |isbn=978-83-240-1624-2}}</ref>
<ref name="Solz">{{cytuj książkę |tytuł=Archipelag Gułag 1918-1956|autor=Aleksander Sołżenicyn|wydawnictwo=Znak |rok=2008|tom=3|str=333|isbn=978-83-7510-343-4}}</ref>
<ref name="Holodomor">{{cytuj książkę|autor=Stanisław Kulczycki|tytuł = Hołodomor. Wielki Głód na Ukrainie 1932-1933 jako ludobójstwo. Problem Świadomości |wydawca=Wydawnictwo Kolegium Europy Wschodniej. Wrocław 2008|isbn=978-83-61617-20-4}}</ref>
}}
== Zobacz też ==
| |||