Narciso Yepes: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (14) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q436169
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Narciso Yepes, de:Narciso Yepes.; zmiany kosmetyczne
Linia 25:
[[Plik: Firma de Narciso Yepes.JPG|240px|right]]
 
'''Narciso García Yepes''' (ur. [[14 listopada]] [[1927]] w [[Lorca]], zm. [[3 maja]] [[1997]] w [[Murcja (miasto)|Murcji]]) – [[Hiszpania|hiszpański]] wirtuoz [[gitara klasyczna|gitary klasycznej]], specjalizujący się w grze na [[gitara dziesięciostrunowa|gitarze dziesięciostrunowej]], a także [[kompozytor]].
 
== Biografia ==
Linia 32:
W wieku lat 13 rozpoczął naukę w Conservatorio de Valencia u pianisty i kompozytora [[Vicente Asencio|Vicente Asencia]]. Pobierał też lekcje harmonii, kompozycji i wykonawstwa.
 
16 grudnia 1947 zadebiutował w [[Madryt|Madrycie]] wykonaniem utworu [[Joaquin Rodrigo|Joaquina Rodriga]] [[Concierto de Aranjuez]] wraz z [[Ataúlfo Argenta|Ataúlfo Argentą]], dyrygującym Hiszpańską Orkiestrą Narodową. Występ spotkał się z uznaniem publiczności i pochlebnymi opiniami krytyków; w rezultacie przyniósł Yepesowi ogromny sukces i sławę. Wkrótce potem gitarzysta odbył tournée koncertowe po takich państwach jak Argentyna, Szwajcaria, Włochy, Niemcy i Francja. W tym okresie był najbardziej znany z wykonania ''Concierto de Aranjuez''. Jako pierwszy nagrał ten utwór komercyjnie w 1955.
 
W 1950, po występie w Paryżu, przez rok studiował interpretację pod kierunkiem skrzypka [[George Enescu]] i pianisty [[Walter Gieseking|Waltera Giesekinga]]. Jednocześnie nieformalnie dokształcał się u [[Nadia Boulanger|Nadii Boulanger]]. Następnie spędził dłuższy czas we Włoszech, gdzie spotykał się z wieloma artystami.
 
W 1952 napisał muzykę (w tym tytułową piosenkę ) do filmu ''Jeux interdits (Zakazane zabawy)'' w reżyserii [[René Clément]]a. Był też wykonawcą tej muzyki. W późniejszym okresie skomponował muzykę do filmów: ''La Fille aux Yeux d'Or'' (1961) i ''La viuda del capitán Estrada'' (1991). W filmowej wersji baletu [[Manuel de Falla|Manuela de Falli]] ''[[El amor brujo]] (Czarodziejska miłość )'' z 1967 wyreżyserowanej przez [[Francisco Rovira Beleta|Francisca Rovira Beleta]] wystąpił jako muzyk.
 
W [[1958]] ożenił się z Marysią Szumlakowską, młodą [[Polska|polską]] studentką filozofii. Urodziło im się dwóch synów: Juan de la Cruz (zmarł) i Ignacio Yepes, w przyszłości dyrygent i [[flet|flecista]], oraz córka Ana, tancerka i [[choreografia|choreograf]] [http://www.anayepes.com Ana Yepes].
Linia 45:
wykonywanie [[Transkrypcja (muzyka)|transkrypcji]] muzyki [[klawesyn]]owej.
 
Jednak głównym powodem skonstruowania instrumentu z dodatkowymi strunami była chęć uzyskania efektu [[rezonans]]u strun strojonych do C, A#, G#, F#. W efekcie powstała pierwsza gitara z pełnym chromatycznym rezonansem. W czasie gry brzmienie strun tej gitary jest wzbogacone o współwibrujące struny basowe, wpadające samoczynnie w rezonans ze struną wzbudzoną przez muzyka. Można to przyrównać do użycia prawego pedału podczas gry na [[fortepian]]ie, które umożliwia m.in. wibrację sąsiednich strun – nie od uderzenia młoteczka, ale przez przeniesienie drgań.
 
Po roku 1964 gitara dziesięciostrunowa stała się jedynym instrumentem Yepesa na jego tournée i koncertach na całym świecie – występował ze światowej sławy orkiestrami; dawał około 130 koncertów rocznie.
Linia 53:
Za swoją działalność był wielokrotnie honorowany, w tym złotym medalem za wybitne osiągnięcia w sztuce przez króla [[Juan Carlos I|Juana Carlosa I]], członkostwem Akademii [[Alfons X Mądry|Alfonsa X Mądrego]] i honorowym doktoratem [[Uniwersytet Murcji|Uniwersytetu Murcji]]. W 1986 przyznano mu narodową nagrodę muzyczną Hiszpanii oraz jednomyślnie wybrano do [[Królewska Akademia Sztuk Pięknych Św. Ferdynanda|Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych Św. Ferdynanda]]<ref>[http://www.narcisoyepes.org/] Narciso Yepes official website (in Spanish)</ref>.
 
W latach 80. założył zespół '''Trio Yepes''' wraz z synem Ignacio Yepesem, grającym na flecie i flecie prostym, oraz córką Aną, tańczącą do własnej choreografii.
 
Od 1993 ograniczył publiczne występy z powodu postępującej choroby. Ostatni koncert dał w marcu 1996 w hiszpańskim mieście [[Santander]].
Linia 75:
* "Recital Amerique Latine & Espagne" (Forlane, UCD 10907)
* "Les Grands d'Espagne, Vol. 4" (Forlane, UM 3903)
* "Les Grands d'Espagne, Vol. 5" (Forlane, UM 3907)
* "Fernando Sor - 24 Etudes" (Deutsche Grammophon, 139 364)
* "Spanische Gitarrenmusik aus fünf Jahrhunderten, Vol. 1" (Deutsche Grammophon, 139 365)
Linia 116:
* [http://www.anayepes.com Strona Any Yepes] {{lang|es}}
<!--interwiki-->
 
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=66653433|LCCN=n/82/145568|GND=124503888|TYP=p}}
 
{{DEFAULTSORT:Yepes, Narciso}}