Mika Waltari: Różnice pomiędzy wersjami

|narodowość = Fin

|ważne dzieła = ''Egipcjanin Sinuhe'', ''Czarny Anioł'', ''Turms nieśmiertelny'',

Waltari urodził się w [[Helsinki|Helsinkach]]. W wieku pięciu lat stracił ojca, Toimi Armas Waltariego, [[luteranizm|luterańskiego pastora]]. W dzieciństwie był świadkiem [[Wojna domowa w Finlandii|fińskiej wojny domowej]]. Studiował na [[Uniwersytet Helsiński|Uniwersytecie Helsińskim]] [[teologia|teologię]], tak jak chciała jego matka Olga Maria Johansson, lecz wkrótce rzuciłporzucił ten kierunek na rzecz [[filozofia|filozofii]], [[estetyka|estetyki]] i [[literatura|literatury]]. Studia ukończył w [[1929]] r. WPodczas czasienich studiówpisał pisałjuż wiersze i opowiadania do różnych magazynówczasopism, natomiast pierwsza książkapierwszą Waltariegoksiążkę zostaławydano wydanamu w [[1925]] r. W [[1927]] r. udał się w podróżwyjechał do [[Paryż]]a, gdzie napisał swoją pierwszą ważniejszą powieść – ''Suuri illusioni'' (Wielka iluzja), historię cygańskiego życia. Przez jakiś czas należał także do liberalnego ruchu literackiego ruchu [[Nosiciele Ognia|"Tulenkantajat"]], później jego poglądy polityczne i społeczne uległy zmianie na konserwatywne. Ożenił się w [[1931]] r., miał córkę [[Satu Waltari|Satu]], która także została pisarką.

W latach [[1930]]-[[1940]] Waltari aktywnie działał jako [[dziennikarz]] i [[krytyka literacka|krytyk]], pisał dla wielu gazet i magazynówczasopism, podróżował także wiele po Europie. Redagował magazyn ''Suomen Kuvalehti''. W tym samym czasieRównocześnie pisał [[powieść|powieści]], [[dramat]]y, [[nowela|nowele]] i scenariusze, penetrująctworząc często dalekiew odbardzo siebiezróżnicowanych style stylach i [[gatunek literacki|gatunkigatunkach literackieliterackich]]. W tym czasie napięty plan zajęć i stanowczawytężona praca spowodowały [[Zaburzenia afektywne dwubiegunowe|psychozę maniakalno-depresyjną]], cierpiał też na [[bezsenność]] i [[Zaburzenia depresyjne|depresję]], często do tego stopnia, że potrzebował hospitalizacji. Waltari brał udziałuczestniczył i często wygrywałodnosił sukcesy w literackich konkursach po– to,głównie abydla pokazaćukazania krytykom jakośćwartości swojejswych pracyutworów. JedenJednemu z tych konkursów przyczyniłzawdzięczał sięnp. dozwiększone zwiększenia zainteresowaniazainteresowanie jednym z jego bohaterów, Inspektorem– inspektorem Palmu, gburowatym detektywem helsińskiej policji, który pojawił się w trzech powieściach. Wszystkie(wszystkie zostały sfilmowanesfilmowano). WaltariBył napisałteż takżeautorem scenariuszscenariusza do popularnej [[film animowany|kreskówki]] ''Kieku ja Kaiku'', oraz napisał przewodnikprzewodnika dla "ambitnych pisarzy", który miał wpływ na wielu młodszych twórców, m.in. [[Kalle Päätalo]].

W czasiePodczas wojny radziecko-fińskiej w latach [[Wojna zimowa (1939-1940)|1939-40]], oraz [[Wojna radziecko-fińska 1941-1944|1941-44]] Waltari pracował w rządowym centrum informacji. Swoje pisarskie zdolności wykorzystywał także w służbie politycznej [[propaganda|propagandy]]. W [[1945]] r. opublikował swojąswą najbardziej znaną [[powieść historyczna|powieść historyczną]], – ''[[Egipcjanin Sinuhe|EgipcjaninaEgipcjanin Sinuhe]]''. Książka stałaStała się ona międzynarodowym [[bestseller]]em i podstawą do nakręcenia w [[1954]] r. w [[Hollywood]] filmu o tym samym tytule.

Waltari napisał jeszcze siedem [[powieść historyczna|powieści historycznych]], umiejscowionychktórych fabuła umiejscowiona jest w różnych okresach historycznychdziejów ; m.in. akcja ''[[Czarny Anioł|Czarnego Anioła]]'' rozgrywa się w [[Konstantynopol]]u, tuż przed upadkiem miasta. W swoich powieściach Waltari wyraża pesymizm, natomiast w dwóch utworach, umiejscowionych w [[Cesarstwo rzymskie|cesarstwie rzymskim]], swoje [[chrześcijaństwo|chrześcijańskie]] przekonania. W [[1957]] r. pisarz stał się członkiem [[Fińska Akademia|Fińskiej Akademii]]; otrzymał także honorowy tytuł doktora uniwersytetu w [[Turku]] w [[1970]] r.

Waltari był jednym z najbardziej płodnychnajpłodniejszych fińskich pisarzy,: napisał co najmniej 29 [[powieść|powieści]], 15 nowel, 6 zbiorów [[opowiadanie|opowiadań]] lub [[baśń|baśni]], 6 tomów [[poezja|poezji]] i 26 sztuk teatralnych, także scenariusze, słuchowiska radiowe, reportaże, tłumaczenia, setki recenzji i artykułów. Waltari jestJest także fińskim pisarzem najbardziej znanym fińskim pisarzem na świecie, – jego dzieła zostałyutwory przetłumaczoneprzetłumaczono na ponad 40 języków.

== DziełaUtwory przetłumaczone na język polski ==

* ''[[Egipcjanin Sinuhe]]'' (tłum. ze szwedzkiego Zygmunt Łanowski, ''Sinuhe egyptilainenegyptiläinen'', [[1945 w literaturze|1945]])

* ''[[Turms, nieśmiertelny]]'' (tłum. ze szwedzkiego Zygmunt Łanowski, ''Turms kuolematon'', [[1955 w literaturze|1955]])

** ''Rzymianin Minutus'' (tłum. Kazimiera Manowska, ''Minutus roomalainenroomaläinen'')