Wały Chrobrego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
przywrócenie wersji z infoboksem, proszę przez zapisaniem przeglądać swoje zmiany
drobne
Linia 14:
|kod mapy = Szczecin
}}
'''Wały Bolesława Chrobrego''' (do 1945 roku ''Hakenterrasse = Taras Hakena'') – taras widokowy o długości ok. 500 m w [[Szczecin]]ie na skarpie wzdłuż [[Odra|Odry]]. Słynne założenie urbanistyczno-architektoniczne współtworzące, wraz z Gmachem Głównym [[Muzeum Narodowe w Szczecinie|Muzeum Narodowego w Szczecinie]], [[Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie|Zamkiem Książąt Pomorskich]] i katedrą pw. św. Jakuba, nadodrzańską sylwetę miasta, widoczną z głównych tras dojazdowych od wschodu biegnących przez mosty i wiadukty. Zaprojektowane i wzniesione według koncepcji [[Wilhelm Meyer-Schwartau|Wilhelma Meyera-Schwartau]] w latach 1902-1921 z inicjatywy nadburmistrza [[Hermann Haken (prawnik)|Hermanna Hakena]], na cześć którego został taras pierwotnie nazwany.
 
== Historia ==
Linia 21:
W latach 1906-1912 w północnej części tarasu zbudowano według projektu Paula Kieschke kompleks architektoniczny dla ówczesnej [[Rejencja szczecińska|Rejencji Szczecińskiej]], w którym obecnie mają swoją siedzibę [[Budynek Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie|Urząd Wojewódzki]]. W centrum rozpoczęto budowę gmachu Muzeum Miejskiego według projektu Wilhelma Meyera-Schwartau - obecnie [[Muzeum Narodowe w Szczecinie]]. Zbudowano skrzydło od strony od strony Odry i elewacje boczne. Budowę przerwano w 1913 - planowanego skrzydła od strony miasta nigdy nie wzniesiono. Dalej na południe od muzeum zbudowano dwa gmachy: w latach 1902-1905 Zakład Ubezpieczeń Społecznych projektowany przez Emila Drewsa oraz Naczelna Dyrekcję Ceł zaczętą przez K. Hinckledeyna, zakończoną w latach 1918-1921 przez Osterwolda. Planowano na skraju nigdy nie zbudowaną wieżę. Dzisiaj obydwa połączone gmachy są siedzibą [[Akademia Morska w Szczecinie|Akademii Morskiej]]. Za muzeum rozciąga się w kierunku miasta regularny, prostokątny plac, z kompleksem tarasów wyrównujących różnicę między placem a wyżej położonym terenem miasta, na szczycie których znajduje się park o nieregularnym planie. W centrum tarasu znajdował się pierwotnie pomnik cesarza [[Fryderyk III Hohenzollern|Fryderyka III]]. Obecnie wznosi się tam betonowy pomnik [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]] dłuta Sławomira Lewińskiego, odsłonięty w 1960.
 
HakenterasseWały Bolesława Chrobrego przetrwało działania wojenne bez większych uszkodzeń. Powojenne ingerencje dotyczyły przede wszystkim wnętrz budynków. Część gmachu Muzeum adaptowano na potrzeby [[Teatr Współczesny w Szczecinie|Teatru Współczesnego]], zmieniono zwieńczenia wieży i zlikwidowano narożne pawiloniki na dachu. W niszach po obu stronach fontanny postawiono figury [[Jan z Kolna|Jana z Kolna]] i [[Wyszak]]a. Nazwy miast zachodniopomorskich zamieniono na polskie. Od zachodniej strony Akademii Morskiej dobudowano basen i salę gimnastyczną. W podziemia północnego pawilonu i przylegającą skarpę wbudowano restaurację Chrobry. Na na krańcach promenady mieszczą się drewniane budynki restauracji Columbus i Colorado. Po 1989 oczyszczono zszarzałe elewacje tarasów, latarń i [[Muzeum Narodowe w Szczecinie|Gmachu Głównego Muzeum Narodowego w Szczecinie]] oraz Urzędu Wojewódzkiego oraz częściowo zrekonstruowano dawne malatury hallów w obydwu budynkach. Odrestaurowano też w murze oporowym tarasu tablicę dedykacyjną ku czci Hermanna Hakena.
 
Całe założenie jest jednym z najciekawszych i najbardziej monumentalnych kompleksów urbanistyczno-architektonicznych z początku XX w. w tej części Europy. W centrum znajduje się symetryczna osiowa kompozycja łącząca taras centralny, gmach Muzeum[[Muzeum Narodowe w Szczecinie|Muzeum]] i plac miejski. Budynki po bokach Muzeum mają już mniej regularne rzuty. Ich historyzujące [[neorenesans]]owe elewacje, nawiązujące do [[renesans]]u niderlandzkiego, z czerwonej cegły i bielą kamiennych obramień otworów, kontrastują z wczesnomodernistycznym budynkiem Muzeum, i murem oporowym tarasu, wyłożonych piaskowcem. Najbardziej na południe wysunięty budynek dawnego Zakładu Ubezpieczeń zbudowano w stylu [[Architektura neobarokowa|neobarokowym]]. Od strony miasta kompozycję zamyka swobodnie zakomponowany park. Dawne Hakenterasse zostały więc zaprojektowane jako kompleks różnorodny stylowo łączący nowoczesność z tradycją. Symetryczny rygor centrum jest stopniowo łagodzony przez flankującą zabudowę i park o coraz bardziej rozluźnionej kompozycji, płynnie łączącej centralne założenie osiowe z typową zabudową miejską.