Sudan: Różnice pomiędzy wersjami

W okolicach [[Chaszm al-Kirba]] we wschodnim Sudanie odkryto stanowisko [[kultura olduwajska|kultury olduwajskiej]], najstarszej kultury [[paleolit]]u. Później Sudan był jednym z terenów zajmowanych przez [[kultura aszelska|kulturę aszelską]], [[Kultura mustierska|kulturę mustiersko]] – [[Technika lewaluaska|lewaluaską]], by z czasem wytworzyć odrębne kultury o charakterze miejscowym. Pierwszą ważną kulturą rolniczą Sudanu była tzw. [[kultura Grupy A]] w [[Nubia|Nubii]] Dolnej, sięgająca ok. 3200 p.n.e. Znajdowała się ona pod bardzo silnym wpływem [[Starożytny Egipt|Egiptu]] i upadła w okresie [[I dynastia|I dynastii]] przede wszystkim z powodu wysuszenia klimatu. Ok. 2400 p.n.e. w Nubii Dolnej pojawia się [[kultura Grupy C]], a w Nubii Górnej spokrewniona z nią [[Królestwo Kermy|kultura Kerma]]. Ludność Grupy C w znacznie większym stopniu niż ludność Grupy A polega na hodowli, a nie rolnictwie, podobnie jednak jak ona utrzymuje żywe kontakty z Egiptem. W okresie egipskiego Średniego Państwa (ok. 2133–ok. 1786 p.n.e.) terytorium Grupy C zostaje zajęte przez Egipt, co jednak nie przerywa jej rozwoju. Egipcjanie wycofują się z Dolnej Nubii około 1650 p.n.e., a kiedy ponownie zajmują ją ok. 1550 p.n.e. kultura Grupy C znajduje się już w fazie schyłkowej i podlega penetracji ludności kultury Kerma i [[Kultura Pan-Grave|Pan-Grave]]. Jak na to wskazują zarówno zabytki archeologiczne, w szczególności zaś [[Nekropola|nekropolia]] w [[Kerma (miasto)|Kermie]], jak i zapiski w źródłach egipskich, ludność kultury Kerma była zorganizowana w potężne państwo, zdolne do rywalizacji z Egiptem. Szczyt potęgi Kermy przypada na okres osłabienia Egiptu w okresie rządów [[Hyksosi|Hyksosów]], kiedy jej władcy przejęli fortece egipskie w Nubii Dolnej i podporządkowali sobie lokalnych władców Grupy C.

Kiedy Egipt odrodził się za panowania [[XVIII dynastia|XVIII dynastii]] rozpoczął on podbój całej Nubii i ok. 1450 p.n.e. królestwo Kermy upadło. W okresie egipskiego Średniego Państwa i Drugiego okresu przejściowego (ok. 1786–ok. 1567 p.n.e.) w Nubii występuje także ludność tzw. [[kultura Pan-Grave|kultury Pan-Grave]], charakteryzująca się silnymi cechami [[Czarna rasa człowieka|negroidalnymi]]. Tych koczowników powszechnie identyfikuje się ze znanymi z przekazów egipskich Medżajami, którzy w okresie [[XII dynastia|XII]] i [[XIII dynastia|XIII dynastii]] starali się zawładnąć Dolną Nubią i [[Górny Egipt|Górnym Egiptem]], co im się prawdopodobnie częściowo udało. Egipska okupacja Nubii przynosi utratę przez nią własnej tożsamości kulturalnej. Prawdopodobnie ok. 1100 p.n.e. Nubię dotyka katastrofa ekologiczna w postaci znacznego obniżenia górnego poziomu terasy zalewowej [[Nil]]u, co powoduje że wysoko położone brzegi w Nubii Dolnej stają się niemożliwe do nawadniania przy pomocy dotychczas używanych technik. W rezultacie Nubia Dolna dramatycznie wyludnia się i pozostają w niej jedynie koczownicy. Niedługo potem kończy się egipska okupacja Nubii i około połowy IX w. p.n.e. na jej terenie powstaje państwo [[Kusz]] ze stolicą w [[Napata|Napacie]]. Szczyt potęgi Kusz osiąga w okresie od połowy VIII do połowy VII w. p.n.e., kiedy jego władcy panują także w Egipcie jako [[XXV dynastia]]. W IV w. p.n.e. stolica Kusz zostaje przeniesiona do [[Meroe]] w Nubii Górnej, gdzie były lepsze niż w Napacie warunki do kultywowania hodowli i rolnictwa. Meroe było także położone na skrzyżowaniu dróg handlowych i dzięki ożywionym kontaktom handlowym ze światem [[Epoka hellenistyczna|hellenistycznym]] i [[Cesarstwo rzymskie|rzymskim]] do Kusz przenikają wpływy kulturalne cywilizacji śródziemnomorskiej. O ówczesnym rozwoju kulturalnym świadczy fakt, iż w II w. p.n.e. [[język meroicki]] zaczęto zapisywać [[pismo meroickie|rodzimym alfabetem]].

Po krótkiej wojnie z Rzymem w latach 24 – 20 p.n.e między oboma państwami zostaje ustanowiony trwały pokój. W I w n.e. w związku z wynalezieniem kieratu wodnego, umożliwiającego dostarczenie wody na większą wysokość ponad poziom rzeki, dochodzi do ponownego rozwoju rolnictwa w Nubii Dolnej. Okres pomiędzy I w p.n.e. a II w n.e. uznawany jest za złoty wiek królestwa meroickiego. Ok. 320 roku Meroe zdobywają plemiona [[Nobadzi|Nobadów]] i królestwo Kusz upada, prawdopodobnie wcześniej osłabione zbyt intensywnym użytkowaniem terenów do wypasu, nieekonomiczną gospodarką drewnem i zaniechaniem wymiany towarowej drogą nilową, co doprowadziło do izolacji Meroe od dróg handlowych<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=Tymowski (red.) | imię=Michał | autor link= Michał Tymowski | tytuł=Historia Afryki do początku XIX wieku | data=1996 | wydawca=Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo | miejsce=Wrocław, Warszawa, Kraków | isbn=83-04-04094-8 | strony=78, 85, 89, 93, 104, 192 – 193, 195, 197, 199, 201 – 207, 210 – 213, 215 – 219, 222, 224 – 231}}</ref>.

Po upadku królestwa Kusz tereny Nubii zajęły plemiona rolniczych Nobadów i koczowniczych [[Blemiowie (plemię)|Blemiów]], którzy najeżdżali terytorium rzymskiego Egiptu. W drugiej połowie V wieku Nobadzi wyparli Blemiów z Dolnej Nubii i w VI wieku Nubia była podzielona na trzy ich królestwa: [[Nobadia|Nobadię]], sięgająca poza II kataraktę, [[Makuria|Makurię]], rozciągającą się po rejon między IV a V kataraktą, oraz [[Alodia (państwo)|Alodię]], położoną między [[Nil Błękitny|Nilem Błękitnym]] a rzeką [[Atbara (rzeka)|Atbara]] i sięgającą granic [[Aksum]]. W VI wieku już wcześniej poddane wpływowi [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]] królestwa Nubii oficjalnie nawracają się na tę religię pod wpływem misji [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyńskich]], przy czym zwycięża wśród nich obrządek [[Monofizytyzm|monofizycki]]. Od [[Arabowie|arabskiego]] podboju Egiptu na północy pojawia się zagrożenie [[islam|muzułmańskie]], jednak po najeździe z lat 651/652 Arabowie zawierają z Makurią traktat, zwany ''bakt''<ref>Tymowski, ss. 298, 301 – 302, 545 – 547, 549</ref>, będący właściwie "rodzajem paktu o nieagresji", który "pozostaje zasadniczo w mocy przez całe następujące sześć wieków cywilizacji chrześcijańskiej w Nubii"<ref>Tymowski, s. 549</ref>.

Być może pod wpływem zagrożenia arabskiego w VII wieku dochodzi do zjednoczenia Makurii z Nobadią. Z końcem VIII wieku Nubia wkracza w okres największego rozkwitu, trwającego aż po XII w., co było spowodowane m.in. stałym wysokim poziomem wody Nilu, umożliwiającym intensywną gospodarkę rolną i łatwiejszą żeglugę przez katarakty nilowe. Jednocześnie wspólna płaszczyzna religijna Kościoła monofizyckiego z [[Metropolia (religia)|metropolią]] w [[Aleksandria|Aleksandrii]], obejmująca zjednoczone królestwo Nubii, Alodię i [[Etiopia|Etiopię]] sprzyja rozwojowi wspólnych kontaktów, przy czym Nubia utrzymuje je z całym kręgiem cywilizacji bizantyńskiej, co pomaga w rozwoju oryginalnej, miejscowej kultury. Ważnym czynnikiem w islamizacji Nubii było powstanie plemienia [[Banu al-Kanz]], wywodzącego się z mieszaniny elementów arabskich, nubijskich i Bedża (arabska nazwa starożytnych Blemiów). Banu al-Kanz mówili po [[język nubijski|nubijsku]], jednak ich noszący od roku 1007 dziedziczny tytuł Kanz ad-Daula wódz był pochodzenia arabskiego i wyznawali oni islam. Królowie nubijscy chcąc zapewnić sobie sojusz ze sprawującymi niemal niezależną władzę w Górnym Egipcie Banu al-Kanz doprowadzili do szeregu związków małżeńskich pomiędzy dwoma rodami, co jednak dawało Kanz ad-Daula prawo do dziedziczenia makuryckiego tronu.

W XIII wieku Nobadia stopniowo odrywa się od Makurii, a na jej terenie powstaje nowe państwo [[Do-tawo]]. Od roku 1276 Makurią wstrząsają walki o tron królewski, przy czym poszczególni pretendenci korzystają z pomocy sił [[Egipt Mameluków (średniowieczny)|mameluckich]], co prowadzi do coraz większego uzależnienia od muzułmańskiego sąsiada. Kolejny pretendent do tronu, [[Barszambo]] (1316 – 1317), przyjmuje islam i po zdobyciu z mamelucką pomocą [[Stara Dongola|Dongoli]] wprowadza go jako religię panującą. Tym samym chrześcijańskie królestwo Makurii upada, chociaż panowanie Barszambo nie trwa długo, ponieważ władzę w Makurii ostatecznie zagarniają biorący cały czas udział w tych walkach Banu al-Kanz. Ostatni dokument dotyczący Do-tawo pochodzi z 1484 roku, zaś ok. 1500 roku Alodia upada na skutek ataku Arabów Kawazma z północy i negroidalnych [[Fundż (lud)|Fundż]] z południa<ref>Tymowski, ss. 549 – 550, 562, 564 – 567, 873; {{Cytuj książkę | autor r=S. Hillelson-[C. E. Bosworth] | rozdział=Nūba 2. History (b) From the Ayyūbid period to the 16th century | nazwisko=Bosworth | imię=C.E. | nazwisko2=Van Donzel | imię2=E. | nazwisko3=Heinrichs | imię3=W.P. | nazwisko4=Lecomte | imię4=G.| tytuł=The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume VIII | data=1995 | wydawca=E.J. Brill | miejsce=Leiden | isbn=90-04-09834-8 | strony=90 – 91}}; {{Cytuj książkę | nazwisko= Holt | imię=Peter Malcolm | autor link=Peter M. Holt | inni= (przeł.) Barbara Czarska | tytuł= Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku | data=1993 | wydawca=Państw. Instytut Wydawniczy | miejsce=Warszawa | isbn=83-06-02290-4 | strony=155 – 159}}</ref>.

Nowa epoka w dziejach Sudanu rozpoczęła się kiedy osmański wicekról Egiptu, [[Muhammad Ali (pasza)|Muhammad Ali]] (1805 – 1849), przedsięwziął inwazję na ten kraj. W latach 1820 – 1821 Egipcjanie bez większego trudu zajęli terytoria niegdyś podlegające Fundż, wraz z Kordofanem, jednak w roku 1822 wybuchło przeciwko ich władzy powstanie, którego stłumienie kosztowało ich sporo wysiłku. Stopniowo Egipt rozciągnął swoją władzę także na [[Kassala|Kassalę]] i [[Suakin]] (1840), [[Ekwatoria|Ekwatorię]] (1871), [[Bahr al-Ghazal]] (1873) i [[Darfur]] (1874). Dążąc do zwiększenia dochodów z podbitych terenów Egipcjanie inwestowali w rolnictwo, uruchomili linię telegraficzną i żeglugę parową na Nilu. Większość zysków z tych przedsięwzięć trafiała jednak do egipskiego skarbca. Kiedy w roku 1838 Egipt zniósł państwowy monopol na handel z Sudanem muzułmańscy i europejscy kupcy rozpoczęli walkę o miejscowy rynek kości słoniowej, w celu jej zdobycia nie wahając się zabierać bydło i ziarno, a także ludzi spośród plemion południa. Ostatecznie handel kością słoniową i niewolnikami stały się ze sobą nierozłączne. W celu zapobieżenia narastającej przemocy [[Ismail Pasza]] (1863 – 1879) zorganizował policję rzeczną na Nilu i dążył do rozciągnięcia egipskiej kontroli na południe. Pewne sukcesy w walce z handlem niewolnikami osiągnął namiestnik Ekwatorii [[Charles Gordon]], który w roku 1877 został generalnym gubernatorem Sudanu, jednak jego polityka doprowadziła do poparcia przez handlarzy niewolników rebelii jakie wybuchły w Bahr al-Ghazal, Darfurze i Kordofanie. Chociaż zostały one stłumione, Egipt w roku 1879 zbankrutował i stracił wszelkie możliwości działania. Tymczasem niezadowolenie muzułmańskich mieszkańców Sudanu z powodu wysokich podatków, kontroli sudańskiego handlu przez Egipt oraz zakazu handlu niewolnikami, który tradycyjnie był źródłem utrzymania znacznej liczby ludzi, narastało. Ponadto ponieważ Egipcjanie realizując swoją politykę w znacznej mierze polegali na Europejczykach, w oczach wielu dominacja egipska była jednocześnie dominacją chrześcijan.
{{osobny artykuł|Powstanie Mahdiego w Sudanie}}
W tej sytuacji w roku 1881 w Sudanie wybuchło [[Powstanie Mahdiego w Sudanie|powstanie]] pod wodzą [[Mahdi z Sudanu|Muhammada Ahmada]], który ogłosił się [[mahdi]]m. Do roku 1885 udało mu się wyprzeć z Sudanu Egipcjan i zabić Gordona podczas zdobywania [[Chartum]]u, ale jeszcze w tym samym roku Mahdi zmarł. Jego następca, [[Abdullahi]], prowadził politykę agresywnego islamizmu, wzywając do poddania się i nawrócenia na tę religię królową [[Wiktoria Hanowerska|Wiktorię]], egipskiego chedywa, sułtana osmańskiego i cesarza Etiopii. W rezultacie mahdyści znaleźli się w konflikcie zarówno z wewnętrznymi dysydentami w Darfurze, Bahr al-Ghazal i Ekwatorii, jak i Egiptem i Etiopią. W roku 1896, bojąc się że Sudan zostanie zajęty przez [[Francja|Francję]], od roku 1882 okupująca Egipt [[Wielka Brytania]] wysłała na jego podbój armię pod wodzą generała [[Horatio Kitchener, 1. hrabia Kitchener|Horatio Kitchenera]]. Ten w roku 1898 pokonał mahdystów pod [[Bitwa pod Omdurmanem|Omdurmanem]] i wraz ze śmiercią Abdullahiego w listopadzie 1899 roku ich państwo upadło<ref>Shillington, ss. 1488 – 1492</ref>.

Na mocy konwencji podpisanej w 1899 roku Wielka Brytania i Egipt ogłosiły wspólną władzę nad Sudanem i tym samym stał się on [[Kondominium (kolonia)|kondominium]] tych dwóch państw. W praktyce jednak władza Egiptu była jedynie nominalna i przez cały okres istnienia kondominium zarówno rządzący Sudanem generalny gubernator jak i wszyscy wyżsi urzędnicy byli Brytyjczykami, a w okresie pogorszenia się stosunków brytyjsko-egipskich w latach 1924 – 1936 z Sudanu zostali usunięci wszyscy egipscy urzędnicy i żołnierze. Obawiając się ponownego wybuchu powstania inspirowanego mesjanistycznym islamem Brytyjczycy popierali wszelkie jego oficjalne formy, jednocześnie prześladując jego mniej ortodoksyjne odłamy. Poza tym utrzymywali politykę niskich podatków oraz mimo oficjalnego sprzeciwu wobec niewolnictwa faktycznie tolerowali jego istnienie. Kiedy wybuchła [[I wojna światowa]], Brytyjczycy dokonali w roku 1916 ostatecznej aneksji [[Sułtanat Dar Fur|Sułtanatu Dar Fur]], który odrodził się po powstaniu Mahdiego, ponieważ obawiali się współpracy jego władcy z Osmanami. Podbój południowego Sudanu zakończył się dopiero w roku 1928, kiedy ostatecznie złamano opór Nuerów. W przeciwieństwie do północnej, muzułmańskiej części kraju, na południu językiem urzędowym był angielski, a nie arabski, miejscowi urzędnicy i wojska byli pochodzenia brytyjskiego bądź rodzimego, zaś miejscowe szkolnictwo oparto na chrześcijańskich misjach. Ponadto utrudniano napływ ludności z północy na południe. Skutkiem takiej polityki było pogłębienie różnic pomiędzy północą a południem. W dziedzinie gospodarczej obok budowy linii kolejowych, odbudowy Chartumu i budowy portu w [[Port Sudan]], największą inwestycją Brytyjczyków było założenie wielkich plantacji [[Bawełna (roślina)|bawełny]] w regionie [[Al-Dżazira (wilajet)|Al-Dżaziry]]. Stały się one główną siłą napędową ekonomii Sudanu, jednak jednocześnie sprawiły iż stał się on typową "gospodarką monokulturową", uzależnioną od wahań cen jednego surowca na rynkach światowych. Podczas [[Wielki kryzys|wielkiego kryzysu]] zysk z plantacji bawełny spadł 4-krotnie, by potem znowu gwałtownie wzrosnąć w latach 1946 – 1953. Świadectwem pojawienia się w Sudanie ruchu [[Nacjonalizm|nacjonalistycznego]] były protesty przeciwko usunięciu Egipcjan w roku 1924 podjęte przez ruch [[Liga Białej Chorągwi|Ligi Białej Chorągwi]]. Sąsiadując z [[Włoska Afryka Wschodnia|Włoską Afryką Wschodnią]] Sudan brał bezpośredni udział w [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] i w kwietniu 1942 roku Generalny Kongres Absolwentów założony przez [[Ismail al-Azhari|Isma'ila al-Azhariego]] zażądał od rządu brytyjskiego szeregu ustępstw, w tym prawa do samostanowienia Sudanu po wojnie. Żądania te zostały odrzucone, jednak w roku 1943 Brytyjczycy utworzyli w Sudanie zalążek parlamentu. Powstały wówczas dwie partie, [[Al-Aszikka]] Al-Azhariego, która opowiadała się za unią z Egiptem, i [[Umma (sudańska partia polityczna|Umma]], przeciwna jej utrzymaniu.

Wojskowy przewrót w Egipcie w roku 1952 doprowadził do przełamania impasu w rokowaniach egipsko-brytyjskich i w roku 1953 zawarto traktat, zgodnie z którym miało dojść do ewakuacji wojsk egipskich i brytyjskich z Sudanu, a po trzech latach sudańskie zgromadzenie konstytucyjne miało zadecydować o przyszłości kraju. Wybory do sudańskiego parlamentu wygrały ugrupowania proegipskie zjednoczone w ramach [[Partia Narodowo-Unionistyczna|Partii Narodowo Unionistycznej]] i Al-Azhari został premierem, jednocześnie jednak gwałtowne demonstracje przeciwników unii z Egiptem były świadectwem ich siły. Zastępując 800 brytyjskich urzędników kolonialnych jedynie 4 z ich stanowisk oddano przedstawicielom południa, które nie było reprezentowane podczas rozmów w roku 1953. W rezultacie w roku 1955 w Ekwatorii wybuchł bunt, będący początkiem [[Pierwsza wojna domowa w Sudanie|wojny domowej]], który jednak przygasł po daniu południowcom obietnicy autonomii. 1 stycznia 1956 roku Sudan proklamował niepodległość<ref>Shillington, ss. 1494 – 1497; {{Cytuj książkę | autor r=M.W. Daly | rozdział=Sūdān 1. History and political development | nazwisko=Bosworth | imię=C.E. | nazwisko2=Van Donzel | imię2=E. | nazwisko3=Heinrichs | imię3=W.P. | nazwisko4=Lecomte | imię4=G.| tytuł=The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume IX | data=1997 | wydawca=E.J. Brill | miejsce=Leiden | isbn=90-04-10422-4 | strony=746 – 748}}; {{Cytuj książkę | nazwisko= Madeyska | imię=Danuta | autor link= Danuta Madeyska| tytuł= Historia współczesna świata arabskiego | data=2008 | wydawca=Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego | miejsce=Warszawa | isbn=83-235-0544-0 | strony=127 – 129}}</ref>.

W roku 1964 masowe demonstracje zmusiły Abbuda do ustąpienia i Sudan na powrót stał się republiką parlamentarną. Kolejne słabe rządy koalicyjne nie były jednak w stanie rozwiązać problemów kraju, w tym mimo podejmowanych prób ugody zaprowadzić pokoju na południu. W roku 1969 w wyniku kolejnego zamachu stanu dyktatorską władzę przejął pułkownik [[Dżafar Muhammad an-Numajri]]. Początkowo zbliżony do sudańskich [[komunizm|komunistów]] i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], po nieudanym komunistycznym zamachu stanu w roku 1971 an-Numajri zbliżył się do krajów zachodnich. W roku 1973 udało mu się zawrzeć pokój z południem, które otrzymało autonomię. Nietrafione inwestycje gospodarcze oraz napływ ogromnych rzesz uchodźców z głodującej [[Etiopia|Etiopii]], [[Uganda|Ugandy]] i [[Czad]]u zachwiały gospodarką Sudanu i kraj stał się poważnie zadłużony, co zmusiło Numajriego do podjęcia niepopularnych oszczędności w celu zagwarantowania sobie pomocy [[Międzynarodowy Fundusz Walutowy|MFW]]. Próbując ratować poparcie na islamskiej północy w roku 1983 an-Numajri wprowadził w Sudanie [[szariat|szari'at]], co jednak doprowadziło do ponownego wybuchu [[II wojna domowa w Sudanie|powstania na południu]].

W roku 1985 an-Numajri został obalony i Sudan po raz trzeci wszedł w okres rządów parlamentarnych, które jednak okazały się tak samo nieskuteczne jak poprzednio. W roku 1989 wojskowy pucz wyniósł do władzy [[Omar al-Baszir|Omara al-Baszira]]<ref>Shillington, ss. 1496 – 1501; Daly, ss. 749 – 750; Madeyska, ss. 129 – 131</ref>, który "wprowadził klasyczną formę dyktatury wojskowej: został prezydentem, premierem, ministrem obrony i głównodowodzącym armii. Ponadto rozwiązał parlament, zawiesił konstytucję, wprowadził stan wyjątkowy, zdelegalizował partie polityczne"<ref>Madeyska, s. 131</ref>. Politycznym zapleczem nowego rządu był [[Islamizm|islamski fundamentalizm]], którego głównym przywódcą i ideologiem w Sudanie był [[Hasan at-Turabi]]. Dążąc do rozszerzenia muzułmańskiego fundamentalizmu na całą Afrykę i Bliski Wschód sudański rząd traktował wojnę z południem jako [[dżihad]], a popieranie islamskiego terroryzmu doprowadziło do jego izolacji na na arenie międzynarodowej. Sudan zaczął się jednak cieszyć poparciem Chin, które pod koniec lat dziewięćdziesiątych rozpoczęły eksploatację jego złóż ropy naftowej. W tym samym okresie Omar al-Baszir zaczął dążyć do poprawy stosunków Sudanu z innymi państwami. W latach 2000 – 2002 nastąpił rozłam pomiędzy nim a at-Turabim.

W roku 2005 zawarto pokój z południem, znosząc obowiązywanie w nim [[szariat]]uszariatu i zgadzając się na [[Referendum niepodległościowe w Sudanie Południowym|referendum niepodległościowe w roku 2011]], w efekcie którego Południe 9 lipca 2011 ogłosiło niepodległość. Od roku 2003 rząd sudański musi jednak zmagać się z [[Konflikt w Darfurze|konfliktem w Darfurze]], gdzie doszło do walk pomiędzy arabskimi koczownikami i murzyńskimi rolnikami, przy czym al-Baszir zdecydował się popierać tych pierwszych<ref>Shillington, s. 1504 ; Daly, s. 750; Madeyska, ss. 132 – 136</ref>. W marcu 2009 [[Międzynarodowy Trybunał Karny]] wydał nakaz aresztowania al-Baszira pod zarzutem [[Zbrodnie wojenne|zbrodni wojennych]] i [[Zbrodnia przeciwko ludzkości|zbrodni przeciwko ludzkości]] popełnionych w Darfurze. 26 kwietnia 2010 roku w Sudanie zostały przeprowadzone [[Wybory powszechne w Sudanie w 2010 roku|wybory powszechne]], w których wygrał al-Baszir, ale doszło w ich trakcie do rażących nadużyć z punktu widzenia demokracji<ref>{{cytuj stronę| url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7923102.stm | tytuł =Warrant issued for Sudan's leader | data dostępu = 22 lipca 2010 | autor= | opublikowany = BBC NEWS | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://www.monde-diplomatique.pl/index.php?id=1_5 | tytuł = Po wyborach w Sudanie | data dostępu = 22 lipca 2010 | autor= Jérôme Tubiana | opublikowany = Le monde diplomatique | język = pl}}</ref>.