Ariusz: Różnice pomiędzy wersjami

Jego nauka na temat relacji [[Bóg Ojciec|Boga Ojca]] i [[Syn Boży|Syna Bożego]] oraz natury [[Bóstwo|Bóstwa]] zyskała dużą popularność wśród ówczesnych [[Starożytnychrześcijan Rzym|rzymskich]]najpierw chrześcijanna Wschodzie, później również na Zachodzie, szczególnie długo utrzymując się wśród plemion germańskich. ZostałaJuż onaw jednak325 r. uznana za sprzeczną z nauką [[Kościół łaciński|Kościoła powszechnego]], wyznającego [[współistotność]] Ojca i Syna, na [[Sobór nicejski I|soborze w Nicei]] w [[325]] roku, który orzekł [[współistotność]] i równość w Bóstwie Ojca i Syna.

Piotr, biskup [[Aleksandria|Aleksandrii]] wyświęcił go na [[Diakonat|diakona]], ale później wykluczył z gminy chrześcijańskiej zaw jegopowodów naukidyscyplinarnych. Z powrotem Ariusza przyjął biskup [[Achillas z Aleksandrii|Achillas]] – następca Piotra – czyniąc go proboszczem portowej dzielnicy Aleksandrii zwanej Baukalis. Kolejny biskup Aleksander wezwał go do siebie z prośbą o wytłumaczenie głoszonych i coraz popularniejszych nauk. Duchowny jednak oskarżył biskupa o herezję [[sabelianizm]]u. Ariusz zawarł swą doktrynę w dziele ''Thalia (Uczta)'', którego fragmenty zachowały się do dziś (zachowało się również kilka jego listów) w pismach św. Atanazego Wielkiego. Biskup Aleksander zwołał w (wg niektórych już w [[318|318 n.e.]]<nowiki/>po Chr., wg innych badaczy później, lecz przed 325) synod lokalny, który potępił noweAriusza i jego nauki. WOd [[320|320początku n.e.]]najpoważniejszym przeciwkoprzeciwnikiem AriuszowiAriusza był wystąpił [[Atanazy Wielki|Atanazy z Aleksandrii]], który po śmierci abp. Aleksandra w 328 po Chr. został wybrany patriarchą aleksandryjskim.

W 325 n.e. jeszcze formalnie pogański cesarz [[Konstantyn I Wielki]] zwołał do [[Nicea (Turcja)|Nicei]] – miasta w Azji Mniejszej – powszechnysynod, uznany po latach jako pierwszy sobór powszechny. Zachód, wNa soborze imieniutym [[papież]]a [[Papież Sylwester I|Sylwestra]], reprezentował doradcabp cesarza[[Hozjusz z Kordoby|Hozjusz]] z[[Diecezja Kordoby|biskup hiszpańskiej Kordoby]], [[Hozjuszbędący zrównież Kordoby|Hozjusz]]doradcą cesarza Konstantyna. Sobór skazał Ariusza na wygnanie, a jego księgi spalono. W [[334|334 n.e.]] uczeń Ariusza, [[Wulfila]], podjął się pracy misjonarskiej wśród [[Wizygoci|Wizygotów]], głosząc chrześcijaństwo ariańskiearianizm. Sam Ariusz zmarł w [[336]] roku. Stworzonaw przez niego doktryna stała siędrodze na tyleobrady popularnasynpdu, iżktóry zagroziłamiał papieskiej,go azrehabilitować sami cesarzprzyjąć Konstantynponownie Ido zostałKościoła. ochrzczony,Stworzona naprzez łożuniego śmiercidoktryna przezstała [[Euzebiuszsię zna Nikomedii|Euzebiusza ztyle Nikomedii]]popularna, przyjacielaiż Ariuszazagroziła katolickiej. [[Arianizm]] za rządów cesarzy [[Konstancjusz]]a i [[Walens]]a był podcieszył cesarskącesarskim opiekąpoparciem.

Od czasu zdławienia [[arianizm]]u Ariusz jest uznawany niemalże za symbol niewiary w [[Bóg|boskość]] [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] lub wiary w Jego niepełną boskość, a nawet wiary w Jezusa będącego pierwszym stworzeniem Boga. Na Ariusza powoływali się [[bracia polscy]] i inni [[Unitarianizm|unitarianie]]. Współcześnie całokształt poglądów Ariusza na temat [[Bóg Ojciec|Boga Ojca]] i [[Syn Boży|Syna Bożego]] zbudowany jest na podstawie zachowanych pism jego przeciwników z czasów [[Sobór nicejski I|kontrowersji]]. Dzieła samego Ariusza prawie w całości zostały zniszczone. Niemniej zachowały się pewne źródła, na podstawie których niektórzy dzisiejsi badacze sugerującetwierdzą, że wiara Ariusza odbiegałabyła odinna jejniż zrozumieniato, w jaki sposób ją rozumieli przez jego przeciwnikówprzeciwnicy. Poglądy tego typu wpisują się w szeroki nurt odbiegających od Tradycji poglądów wyznawanych w wielu kręgach teologicznych po II Soborze Watykańskim, nacechowanych rewizjonistycznym i tymirenistycznym samympodejściem oddo współczesnegowszystkich jejniemal rozumieniabez wyjątku poglądów teologicznych, uznawanych w Kościele katolickim przez wieki, do ostatniego soboru, jako oczywiste błędy przeciwne wierze. Wbłędów. Przykładem takiej apologii Ariusza jest wypowiedź herezjarchy zawarta w jednym z jego listów do [[Euzebiusz z Nikomedii|Euzebiusza z Nikomedii]]: Ariusz napisał:

ZWbrew powyższegopewnym wynikapoglądom, żeAriusz przynajmniejnigdy przeznie jakiś czaswierzył Ariuszwe wierzyłwspółistotna wz Bogiem pełnąOjcem boskość [[Syn Boży|Syna Bożego]], którąLogosu, toJezusa boskość odziedziczył po [[Bóg Ojciec|Ojcu]]Chrystusa. Na takie poglądy Ariusza na temat Ojca i Syna wskazuje również wyznanie wiary napisane przez jego ucznia, [[Wulfila|Wulfilę]]. Mimo tego, że Ariusz wierzył w boskość Jezusa Chrystusa na sposób adopcjanistyczny, nadal nie uznawałuznając on [[Współistotność|współistotności]] (homoousios) Boga (Ojca) i SynaBoga, –a ichwięc bycia w tej samej boskiej [[Istota|substancji]]istoty jakow jedendwóch [[Bóg]]osobach wOjca kilku osobachi Syna, którapodważając totym współistotnośćsamym stanowidogmat najważniejszyrówności elementw dogmatuBóstwie oi [[Trójcaróżnicy Święta|Trójcyw Świętej]]osobach (rozszerzonego również ow [[DuchTrójca ŚwiętyŚwięta|DuchaTrójcy ŚwiętegoPrzenajświętszej.]]).

Od [[Goci|Gotów]], już po śmierci [[Wulfila|Wulfili]] (w roku 383), arianizm przejęły kolejne plemiona [[Germanie|germańskie]]: [[Gepidowie]] i [[Wandalowie]]. Później [[Alamanowie]], [[Turyngowie]] i [[Longobardowie]]. Jedynie [[Frankowie]] pozostali [[poganie|poganami]]. W [[V w.]] ludy germańskie wtargnęły do [[Imperium rzymskie|imperium rzymskiego]]. Władcy germańscy mianowali ariańskich biskupów i osadzali ich na biskupstwach. Zatem chrześcijaństwo ariańskie było w pełni kontrolowane przez książąt, mocodawców ariańskich biskupów. Dlatego germańscy władcy wspierali arianizm i zwalczali chrześcijaństwo nicejskie, trudne do kontrolowania przez władców. Wielu z nich siłą nawracało na arianizm swych nowych, katolickich poddanych w [[Galia|Galii]], Hiszpanii i Afryce północnej. [[Wizygoci]] w 415 r. podbili [[Akwitania|Akwitanię]] i [[Prowansja|Prowansję]]. Ich król [[Euryk]] przepędził z podległego mu terytorium biskupów katolickich i osadził na ich miejscu podległych mu biskupów ariańskich. Podbiwszy w Hiszpanii germańskich [[Swebowie|Swebów]], zmusił ich do przyjęcia arianizmu. W Afryce Wandalowie założyli własne państwo. Wandalscy królowie [[Genzeryk]] i [[Huneryk]] wypędzali katolickich biskupów, a nawet skazywali na śmierć za odmowę przejścia na arianizm. Dochodziło nawet do mordowania przez żołnierzy Huneryka ludności miejscowej (niegermańskiej) zgromadzonej na nabożeństwach nieariańskich. W wyniku tej polityki wszystkie miejsca kultu w królestwie Wizygotów przeszły w ręce arian. Zmuszano ludzi do [[apostazja|apostazji]]. Zerwał z tą praktyką król [[Hilderyk]], ale został pozbawiony władzy w roku [[532]], a jego następca [[Gelimer]] powrócił do starych praktyk. Działo się tak dlatego, że arianizm był wyznaniem Germanów. Ludność miejscowa (rzymska w Italii, galorzymska w Galii, mieszkańcy Hiszpanii i Afryki Północnej) była wyznania katolickiego. Zatem konflikt religijny nakładał się na niechęć ludności rzymskiej do najeźdźców, obcych kulturowo i religijnie. Gwałty władców germańskich jedynie pogłębiały te różnice.