Wikipedia

Wolfgang Pauli: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
Joanna Kośmider (dyskusja | edycje)
57 596 edycji
bibliografia→przypis, dodatkowe LZ, drobne redakcyjne (tymczasowa rozbudowa), WP:SK
Linia 20:
|www =
}}
{{Dopracować|dopisać życiorys, dopracować opis badań|data=2014-02}}
'''Wolfgang Pauli''' (ur. [[25 kwietnia]] [[1900]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[15 grudnia]] [[1958]] w [[Zurych]]u) – [[SzwajcariaSzwajcarzy|szwajcarski]] [[fizyka|fizyk]] [[Austriacy|austriackiego]] pochodzenia, od 1928 profesor w [[ETH|Związkowej Wyższej Szkole Technicznej]] w [[Zurych]]u, po 1939 pracujący na [[Princeton University|Uniwersytecie Princeton]] w [[Stany Zjednoczone|USA]], jeden z twórców [[Mechanika kwantowa|mechaniki kwantowej]]{{r|www.nobelprize}}.
 
== Osiągnięcia naukowe ==
WAby 1924wyjaśnić doświadczalne obserwacje, postulował w 1924 roku, że elektrony muszą mieć [[spin (fizyka)|spin]], aby wyjaśnić doświadczalne obserwacje.
 
W 1925 sformułował [[Reguła Pauliego|zakaz Pauliego]]regułę, według któregoktórej dwa [[elektron]]y (i generalnie [[fermion]]y) nie mogą znajdować się w tym samym [[Stan kwantowy|stanie kwantowym]].; Zakazregułę nazwano [[Reguła Pauliego|zakazem Pauliego]]. Tłumaczy tłumaczyon między innymi systematykę widm i budowę [[Układ okresowy pierwiastków|układu okresowego pierwiastków]]. W 1945 za to odkrycie otrzymał [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki|Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki]].
 
W 1930 wysunął [[hipoteza|hipotezę]] istnienia [[neutrino|neutrina]] (potwierdzoną eksperymentalnie przez [[Frederick Reines|Fredericka Reinesa]] i [[Clyde Cowan]]a w 1956), a w 1955 stworzył [[prawo zachowania parzystości CPT]]. Trzy lata później zmarł na raka.
 
Wspólnie z [[Carl Gustav Jung|C.G. Jungiem]] napisał książkę "Naturerklärung und Psyche" (1952), gdziew której opisano tzw. [[synchroniczność]], to jest stałe współwystępowanie zjawisk nie związanych ze sobą przyczynowo.
 
== Upamiętnienie ==
Został wyróżniony Nagrodą Nobla w roku 1945. Od roku 1953 był członkiem [[Royal Society]]. Jego imieniem nazwano krater księżycowy. Jego dorobek został upamiętniony w licznych publikacjach{{r|MacTutor}}
; Książki:
* I. Duck, E.C.G Sudarshan, ''Pauli and the spin-statistics theorem'' (River Edge, NJ, 1997).
* J. Hendry, ''The creation of quantum mechanics and the Bohr-Pauli dialogue'' (Dordrecht, 1984).
* K.V. Laurikainen, ''Beyond the atom : the philosophical thought of Wolfgang Pauli'' (Berlin, 1988).
* S. Richter, ''Wolfgang Pauli : Die Jahre 1918-1930. Skizzen zu einer wissenschaftlichen Biographie'' (Aarau, 1979).
* ''Theoretical Physics in the Twentieth Century, a Memorial Volume to Wolfgang Pauli'' (New York, 1960).
; Artykuły:
* K. Bleuler, Wolfgang Pauli-über sein Werk und seine Ideen zu den Grundlagen der Physik, Geometry and theoretical physics (Berlin, 1991), 298-303.
* K. Bleuler, ''Wolfgang Pauli: his scientific work and his ideas on the foundations of physics, Geometry and theoretical physics'' (Berlin, 1991), 304-310.
* W. Eisenberg, M. Füting, E. Krause, ''Wolfgang Pauli-mehr als nur ein Klassiker der modernen Physik'', Wiss. Z. Martin- Luther- Univ. Halle- Wittenberg Math.- Natur. Reihe 39 (2) (1990), 127-136.
* W. Eisenberg, ''Zu den Wirklichkeitsauffassungen der Physiker Wolfgang Pauli und Ludwig Boltzmann'' (Vergleich), in Mathematik und Wirklichkeit (1991), 47-54.
* C.P. Enz, ''The space, time and field concepts in Wolfgang Pauli's work'', Symposium on the foundations of modern physics (Singapore, 1985), 127-145.
* C.P. Enz, ''Wolfgang Pauli, physicist and philosopher'', Symposium on the foundations of modern physics (Singapore, 1985), 241-255.
* C.P. Enz, ''50 years ago Pauli invented the neutrino'', Helv. Phys. Acta 54 (3) (1981/82), 411-418.
* E.A. Giannetto, F. Pozzi, ''Non-separability and synchronicity : Pauli, Jung and a new historical, philosophical perspective on quantum physics'', in The foundations of quantum mechanics, Lecce, 1998 (River Edge, NJ, 2000), 251-259.
* N.H. de V. Heathcote, ''Wolfgang Pauli, Nobel prize winners in physics, 1901-1950'' (New York, 1953), 411-421.
* K.V. Laurikainen, ''Wolfgang Pauli's conception of reality'', Symposium on the foundations of modern physics (Singapore, 1985), 209-228.
* K.V. Laurikainen, ''Wolfgang Pauli and the Copenhagen philosophy'', Symposium on the foundations of modern physics (Singapore, 1985), 273-287.
* K.V. Laurikainen, ''Wolfgang Pauli and philosophy'' (Finnish), Arkhimedes 34 (4) (1982), 206-222.
* A. Pais, ''Wolfgang Ernst Pauli, in The genius of science'' (Oxford, 2000), 210-262.
* E.L. Schucking, Jordan, ''Pauli, politics, Brecht … and a variable gravitational constant, in On Einstein's path'', New York, 1996 (New York, 1999), 1-14.
* M. A. Szalek, ''Pauli versus the Maxwell equations and the Biot-Savart law'', Phys. Essays 10 (1) (1997), 95-102.
* K.von Meyenn, ''Pauli, Schrödinger and the conflict about the interpretation of quantum mechanics'', in Symposium on the foundations of modern physics, Joensuu, 1985 (Singapore, 1985), 289-302.
* K. von Meyenn, ''Pauli's belief in exact symmetries, in Symmetries in physics'' (1600-1980), San Feliu de Guixols, 1983 (Barcelona, 1987), 329-360.
 
== Zobacz też ==
Linia 34 ⟶ 63:
* [[efekt Pauliego]]
 
{{Przypisy|
== Bibliografia ==
*<ref name=www.nobelprize>{{Cytuj stronę | url = http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1945/pauli-biofacts.html | tytuł = Wolfgang Pauli - BiographicalFacts | data dostępupraca = 2013-12-14The |Nobel autorPrize =in Physics 1945 Nobelprize.org| opublikowany = Nobel Media AB 2013| pracajęzyk = en | data = | językdostępu = en2014-03-03}}, [http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1945/pauli-bio.html Biographical], Nobel Lecture, December 13, 1946, ''[http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1945/pauli-lecture.html Exclusion Principle and Quantum Mechanics]'' </ref>
* <ref name="MacTutor">{{Cytuj stronę | url = http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/Biographies/Pauli.html | tytuł = Wolfgang Ernst Pauli | autor = J.J. O'Connor, E.F. Robertson | praca = MacTutor History of Mathematics | opublikowany = www-history.mcs.st-and.ac.uk | język = en | data dostępu = 2014-03-03}}</ref>
}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.ethbib.ethz.ch/exhibit/pauli/pauli.html Wolfgang Pauli and Modern Physics] na: ETH-Bibliothek, Zürich
* [http://science.howstuffworks.com/dictionary/famous-scientists/physicists/wolfgang-pauli-info.htm Wolfgang Pauli] na: science.howstuffworks.com
* [http://cds.cern.ch/collection/Pauli%20Archive%20Photos Pauli Archive Photos] na: CERN Document Server
 
{{Nobel Fizyka}}
Linia 49 ⟶ 85:
[[Kategoria:Zmarli w 1958]]
 
{{linkLink FA|nl}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wolfgang_Pauli”