[[Plik:LB1494Kolophon.jpg|thumb|Kolofon Biblii Lubeckiej z 1494]]
'''Kolofon''' ([[stgr.]] κολοφών ''kolophōn'' = "szczyt, wierzchołek; czynność ostatecznie kończącazwieńczenie pracępracy") – formuła umieszczona na końcu średniowiecznej książki rękopiśmiennej, zawierająca [[explicit]] z tytułem dzieła, datację, imię pisarza, czasem jego funkcję (np. praesbiter, organista itp.) i pochodzenie, a nieraz także inne informacje dotyczące okoliczności powstania danego egzemplarza, np. na czyje polecenie czy za czyjego panowania powstał. Uzupełnieniem kolofonu bywały niekiedy osobiste wynurzenia pisarza, zwykle w formie wierszowanej (o charakterze okolicznościowym, pobożnym, poważnym bądź trywialnym itp<ref group=uwaga>Za przykład może służyć Kodeks Boerneriański.</ref>), najczęściej wyrażające zadowolenie z powodu ukończonego trudu pisarskiego. Kolofon rozwinął się w późnym średniowieczu ze zwięzłej formuły [[explicit|explicitu]]. Zwykle był wyróżniany przez pisarza graficznie (np. inną barwą [[Inkaust|inkaustu]] lub większymi literami).
W przypadku książki drukowanej kolofonem nazywana jest [[metryka książki|metryka wydawnicza]], w najstarszych drukach obejmująca imię i nazwisko autora dzieła, tytuł, miejsce druku, nazwisko drukarza/nakładcy i datę. W XV i XVI wieku kolofon występował jeszcze na końcu książki (podobnie jak w rękopisach), przy czym w XVI w. eksponowany był często na osobnej stronie. Następnie informacje zawarte w kolofonie zostały przeniesione na [[Karta tytułowa|kartę tytułową]].
