Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej – Zamek książąt Sułkowskich: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
{{Budynek infobox
|nazwa = Zamek
|zabytek = R/455/56 z 2.11.1956 r., 135/60 z 26.02.1960 r., A-133/76 z 3.09.1976 r.<ref>{{zabytek|śląskie}}</ref>
|zdjęcie = Sułkowski Castle, Bielsko-Biała 3.jpg
Linia 28:
|opis miejsca =
|znak na mapie = Legenda zamek.svg
|commons = Category:Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej
|www = http://www.muzeum.bielsko.pl
}}
Linia 36:
Został wzniesiony w [[XIV wiek]]u staraniem [[Księstwo Cieszyńskie|księcia cieszyńskiego]] [[Przemysław I Noszak|Przemysława I Noszaka]] i przez kolejne stulecia służył jako jedna z siedzib [[Piastowie cieszyńscy|Piastów cieszyńskich]]. Jest typem zamku miejskiego od początku włączonego w system fortyfikacji Bielska i będącego zarazem najsilniejszym elementem jego obwarowań. Pełnił także rolę śląskiej [[warownia|warowni]] granicznej, strzegąc wschodniej granicy [[Księstwo Cieszyńskie|Księstwa Cieszyńskiego]] na rzece [[Biała (dopływ Wisły)|Białej]] – oddzielającej [[Śląsk]] od [[Małopolska|Małopolski]].
Od końca [[XVI wiek]]u rola obronna zamku malała i przekształcał się on coraz bardziej w rezydencję szlachecką, stanowiąc od [[1572]] r. centrum administracyjno-gospodarcze [[Księstwo bielskie|państwa bielskiego]] (od [[1752]] r. Księstwo Bielskie) oraz siedzibę jego właścicieli. Na skutek licznych przebudów zatarte zostały jego dawne cechy stylowe. Ostatnia z nich miała miejsce w latach [[1855]]-[[1864]] (wtedy powstała m.in. [[eklektyzm (architektura)|eklektyczna]] fasada zwrócona ku [[Plac Bolesława Chrobrego w Bielsku-Białej|pl. Bolesława Chrobrego]]). Od [[1945]] r.
Ekspozycja
== Historia zamku ==
Linia 47:
Zamek wzniesiony przez władających [[Księstwo Cieszyńskie|Księstwem Cieszyńskim]] [[Piastowie cieszyńscy|Piastów]] przez ponad dwa stulecia służył jako jedna z ich siedzib. Od 1572 roku był centrum administracyjno-gospodarczym samodzielnego [[Księstwo bielskie|bielskiego państwa stanowego]], którym władali przedstawiciele szlacheckich rodzin [[Promnitzowie|Promnitzów]], [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]], [[Sunneghowie|Sunneghów]], [[Solmsowie|Solmsów]] i [[Haugwitzowie|Haugwitzów]]. W 1752 roku państwo to podniesione zostało do rzędu [[księstwo|księstw]] i przeszło w ręce familii [[Sułkowscy|Sułkowskich]]. [[Księstwo bielskie|Księstwo Bielskie]] istniało do 1849 roku, kiedy to podczas wprowadzania w [[Cesarstwo Austrii|Austrii]] nowoczesnego podziału [[administracja|administracyjnego]], likwidującego stare [[feudalizm|struktury feudalne]], jego tereny weszły w skład bielskiego starostwa powiatowego. Sam zamek oraz liczne dobra w mieście pozostawały w posiadaniu Sułkowskich do 1945 roku. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] zamek przejęty został przez Państwo Polskie i służył jako siedziba licznych instytucji kulturalnych. Od 1983 roku jego jedynym użytkownikiem było państwowe Muzeum w Bielsku-Białej.
Najstarszy opis zamku zawarty w urbarzu państwa bielskiego z 1571 roku:
Linia 52 ⟶ 53:
== Historia Muzeum ==
Muzeum w Białej otwarto [[3 grudnia]] [[1904]] roku. Zajmowało ono cztery lokale w południowym skrzydle pierwszego piętra [[Ratusz w Bielsku-Białej|Ratusza]], sąsiadując z pokojami Towarzystwa Obywatelskiego. Funkcjonowało tutaj do [[1920]] roku, kiedy to jego działalność zawieszono, eksponaty zmagazynowano w jednym pomieszczeniu, a lokal przeznaczono do innych celów. Muzeum otwarto ponownie dopiero w [[1932]] roku, tym razem w suterenach budowli, gdzie działało do wybuchu II wojny światowej, kiedy zostało zamknięte. Długoletnimi jego opiekunami byli dyrektor katolickiej szkoły ludowej Franciszek Farny i emerytowany naczelnik Komunalnej Kasy Oszczędności Wilhelm Kroczek.
Linia 61 ⟶ 62:
W 1941 roku hitlerowskie władze okupacyjne połączyły obydwa muzea miejskie w tzw. Heimatmuseum, które zostało ulokowane w Białej, w dawnym domu cechowym przy [[plac Wolności w Bielsku-Białej|placu Wolności]] 7. Dotrwało ono tutaj do końca [[II wojna światowa|II wojny światowej]].
W [[1945]] roku zadecydowano o reaktywowaniu działalności Muzeum. Tworzeniem placówki ulokowanej w Zamku książąt Sułkowskich zajął się [[Stanisław Oczko]] kierujący nią do [[1980]] roku. Muzeum Miejskie w Bielsku otwarto dla publiczności [[14 lutego]] [[1947]] roku, jednak już w [[1950]] roku upaństwowiono je i podporządkowano [[Muzeum Górnośląskie|Muzeum Górnośląskiemu w Bytomiu]]. Pełną samodzielność placówka odzyskała w [[1963]] roku, a po utworzeniu województwa bielskiego w [[1975]] roku została przeobrażona w Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej. Od lat siedemdziesiątych XX wieku przybywały oddziały terenowe: [[Muzeum w Bielsku-Białej - Willa Juliana Fałata|Willa Juliana Fałata]] (obecnie Fałatówka) (1971 rok), Muzeum Techniki Włókienniczej
== Ekspozycja stała ==
[[Plik:Archeologia (Bielsko) - kultura łużycka.JPG|thumb|250px|Wystawa archeologiczna]]
=== Dzieje Archeologiczno-Historyczne Podbeskidzia ===
Pomieszczenia skrzydła południowego mieszczą wystawę
Część archeologiczna ekspozycji stałej poświęcona jest najstarszym dziejom Bielska-Białej i okolic. Tworzą ją zabytki związane z najważniejszymi etapami kształtowania [[osadnictwo|osadnictwa]] na tym terenie: [[prehistoria|okresem prehistorii]], wczesnośredniowiecznymi dziejami [[Grodzisko w Starym Bielsku|grodziska w Starym Bielsku]], problematyką początków [[średniowiecze|średniowiecznego]] miasta oraz bielskiego zamku.
Linia 73 ⟶ 74:
Z pamiątek prehistorycznych na szczególną uwagę zasługują [[neolit]]yczne [[topór|topory]] i [[Topór|siekiery]] kamienne, naczynia gliniane [[kultura łużycka|kultury łużyckiej]], przykłady [[broń|broni]], części stroju i [[moneta|monet]] z okresu wpływów [[Cesarstwo rzymskie|rzymskich]]. Zabytki z [[Grodzisko w Starym Bielsku|grodziska w Starym Bielsku]] reprezentują naczynia gliniane oraz przedmioty żelazne pozyskane w trakcie badań archeologicznych prowadzonych na jego terenie przed wojną oraz w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Do najciekawszych, związanych z początkami średniowiecznego miasta i zamku w Bielsku, należy zaliczyć przykłady najstarszych fragmentów naczyń glinianych poprzedzających lokację miasta, kafle piecowe, broń i monety odkryte podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w tym rejonie. Ekspozycję uzupełnia poglądowy materiał ilustracyjny, w tym trzy makiety przedstawiające sytuację średniowiecznego miasta i wsi Bielsko oraz rekonstrukcję bielskiego zamku w okresie [[gotyk]]u i [[renesans]]u.
Część historyczna wystawy prezentuje najstarsze pamiątki z XVI-XIX wieku. Dotyczą one spraw [[Cech rzemiosła|cechowych]]. Są to m.in. dokumenty [[pergamin]]owe: „Zatwierdzenie statutu krawców w Bielsku przez burmistrza i rajców miasta Bielska” z [[4 listopada]] [[1562]] roku, „Przywilej [[Stefan Sunegh|Stefana Sunegha]] dla cechu piekarzy w Bielsku” z [[29 listopada]] [[1600]] roku, „Zatwierdzenie przywilejów cechu sukienników w Bielsku przez [[Jan Sunegh|Jana Sunegha]]” z roku [[1626]], „Zatwierdzenie statutu cechu postrzygaczy [[sukno|sukna]] i szlifierzy w Bielsku przez [[cesarz]]ową [[Maria Teresa Habsburg|Marię Teresę]]” z [[1784]] roku oraz [[przywilej]] królewski dla cechu szewców w Białej nadany przez [[król]]a [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] w roku [[1766]] z dużą [[pieczęć|pieczęcią]] królewską. Na uwagę zasługują Księga cechu szewców i siodlarzy w Bielsku z lat [[1599]]-[[1871]] oraz Księga cechu szewców w Białej, ujmująca sprawy przyjęć i wyzwoleń od roku [[1856]] do [[1871]]. Kwestie cechowe uzupełniają [[szponton]]y młodszego [[mistrz]]a cechowego (XVIII wiek), [[godło]] cechu szewców – but z cholewą (początek XIX wieku) oraz lady cechowe postrzygaczy, wilkomy, zawieszenia cechowe i [[emblemat]]y, a także świadectwa nauki w zawodzie szewca, dekarza czy cukiernika.
Do ciekawych eksponatów należą pergaminowe przywileje królewskie dla [[luteranizm|ewangelików]] z Białej: króla [[August II Mocny|Augusta II Mocnego]] z [[1730]] roku i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z [[1766]] roku oraz dokument dotyczący deklaracji na rzecz wiary ewangelickiej córki Jonka Dzidy z Państwa Bielskiego z roku [[1782]]. Prezentowana jest również światłokopia dokumentu nadania [[prawa miejskie|praw miejskich]] miastu Białej w [[1723]] roku przez króla Augusta II Mocnego. [[Księstwo Cieszyńskie]] (Bielsko należało do niego do [[1572]] roku) ilustrują kolekcja monet z XV-XVII wieku (bitych w [[mennica]]ch w [[Cieszyn]]ie i [[Skoczów|Skoczowie]]) oraz mapa Księstwa Cieszyńskiego – [[miedzioryt]] ręcznie kolorowany, wydany w [[Norymberga|Norymberdze]] w [[1736]] roku.
Linia 79 ⟶ 80:
Można także zobaczyć materiał kartograficzny w postaci dwóch klocków [[atlas (publikacja)|atlasowych]] zawierających 175 [[mapa|map]] i [[plan (kartografia)|planów]] od XVI do XVIII wieku znanych [[kartografia|kartografów]] (m.in. [[Barham Ortelius|Abrahama Orteliusa]], [[Wilhelm Balue|Wilhelma Blaue]], [[Jean Babtiste Homann|Jana Baptysty Homanna]], Mateusza Seuttera, a także polskiego kartografa, [[Wacław Grodecki|Wacława Grodeckiego]]). Na uwagę zasługują samoistne dokumenty magistrackie oraz świadectwa szkolne wydane przez [[ewangelicy|ewangelickie]] i [[katolicyzm|katolickie]] szkoły w Bielsku i Białej z XIX wieku, a także inne interesujące obiekty dotyczące dziejów miasta.
=== Wystawa
Do najstarszych, XIV-wiecznych eksponatów należy figura [[Maria z Nazaretu|Matki Boskiej]] z Dzieciątkiem i ptaszkiem. Wśród prezentowanych rzeźb warto zwrócić uwagę na figurę Marii z grupy rzeźbiarskiej [[Święta Anna|''Św. Anna Samotrzeć'']], pochodzącą z XV wieku oraz na Madonnę płaszczową powstałą na początku następnego stulecia. Niezwykłym eksponatem jest [[tryptyk]]
W kolejnej sali, obok witraży pochodzących z [[1564]] roku, wyeksponowane zostały najciekawsze przykłady europejskiego malarstwa XVII stulecia. Interesujący zespół stanowią holenderskie sceny rodzajowe, [[portret]]y zbiorowe i indywidualne, wśród których na uwagę zasługuje
[[Plik:Muzeum Sułkowskich - niebieski salonik.JPG|thumb|250px|
Malarstwo włoskie reprezentuje
===
[[Plik:SALON BIEDERMEIEROWSKI w Muzeum w Bielsku–Białej.jpg|thumb|250px|Salon
W galerii [[malarstwo|malarstwa]] i [[grafika|grafiki]] znajdującej się we wschodnim skrzydle I piętra Zamku książąt Sułkowskich prezentowane są najciekawsze przykłady malarstwa polskiego i obcego od XIX wieku po współczesność. Szczególny nacisk położono na artystów, którzy na przestrzeni ostatnich stuleci związani byli z Bielskiem, Białą i okolicą.
W
Kolejne pomieszczenie,
W następnej sali im. [[Adam Bunsch|A. Bunscha]] prezentowane są prace artystów, którzy w latach [[1918]]-[[1939]] związani byli z Bielskiem, Białą i okolicą. Reprezentują oni różne orientacje artystyczne, [[Narodowość|narodowości]] i [[wyznanie|wyznania]]. Do czołowych twórców należeli: [[Julian Fałat]], [[Adam Bunsch]], [[Jakub Glasner]], [[Bertold Oczko]], [[Franciszek Zitzman]], [[Victor Strauss]] oraz [[Stanisław Ignacy Witkiewicz]].
=== Sztuka Współczesna Podbeskidzia ===
=== Grafika Przełomu XIX i XX Wieku ===
Ekspozycja ta znajduje się w korytarzu biegnącym wzdłuż wewnętrznego dziedzińca. Pierwszy odcinek skrzydła wschodniego zamku przeznaczony został na prezentację grafiki artystycznej, czyli takiej, w której cały proces twórczy od projektu, poprzez dobór odpowiedniej techniki i opracowania formy druku, do wykonania odbitek zwanych rycinami, skupiony jest w ręku artysty. Eksponowane prace pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Stanowią przegląd wszystkich rodzajów technik graficznych: płaskich, wklęsłych i wypukłych, jedno- i wielobarwnych; od miedziorytów, akwafort, akwatint, poprzez linoryty, litografie, drzeworyty, po mezzotinty. Są one częścią liczącego blisko 100 sztuk zbioru publikowanego w rocznikowych tekach ''Jahressmappe der Gesellschaft für vervielfältigende Kunst'' w latach 1898-1922. Z tym wiedeńskim wydawnictwem współpracowali najlepsi europejscy graficy przełomu XIX i XX wieku z Austrii, Belgii, Czech, Francji, Holandii, Niemiec, Polski, Szwajcarii i Włoch. Podejmowana przez nich tematyka to przede wszystkim różnego typu pejzaże, choć nie brak i prac o charakterze symbolicznym, metafizycznym czy alegorycznym.
Wśród prezentowanych prac warto zwrócić uwagę na swobodnie komponowane barwne litografie Polaka Józefa Rapackiego, polskiego Żyda Armina Horowitza, Austriaków Franza Wacika i Maxa Suppantschnitscha. Niezwykle pracochłonną i trudną techniką drzeworytu barwnego, w którym dla każdego zastosowanego koloru artysta przygotował odrębny klocek drukarski, posługiwali się m.in.: Niemiec Carl Theodor Thiemann, Austriacy Carl Moll i Josef Stoitzner, Czech Adolf Zdrazila, Francuz Paul Emil Colin oraz Maximilian Kurzweil – jeden z najwybitniejszych grafików secesyjnych operujący płaszczyznowymi plamami czystego koloru i Wilhelm Lange, którego ''Ciemny dzban'' jest przykładem rzadko podejmowanego wówczas w grafice tematu, jakim jest martwa natura. Większość z prezentowanych odbitek to miedzioryty i pokrewne im akwaforty. Do grona znakomitych miedziorytników przełomu XIX i XX wieku należą: Francuz Eugéne Béjot, Niemcy Otto Richard Bossert, Otto Ubbelohde i Walter Ernest Zeising, pochodzący z Styrii Luigi Kasimir, Czesi Josef Vaic i František Šimon oraz szwajcarski grafik Max Pollak. Niezwykle malarskie, przywodzące skojarzenia z akwarelą są barwne miedzioryty Martena van der Loo, twórcy nastrojowych miejskich i nadmorskich pejzaży holenderskich.
=== Salon Muzyczny ===
[[Plik:SALON MUZYCZNY w Muzeum w Bielsku.jpg|thumb|350px|Salon Muzyczny
Centralną część skrzydła południowego na zamkowym piętrze zajmuje
Obecny wygląd sali udało się uzyskać po renowacji wnętrza w 2002 roku. XIX-wieczna architektura salonu utrzymana w duchu [[klasycyzm]]u wzbogacona jest wielobarwną, zabytkową [[polichromia|polichromią]] [[plafon]]u oraz XVIII-wiecznym w większości wyposażeniem w postaci mebli i obrazów. Artykulacja ścian ogranicza się do jej podziału za pomocą [[pilaster|pilastrów]] z korynckimi [[kapitel]]ami, które bezpośrednio podtrzymują [[strop (budownictwo)|strop]]. Przestrzeń pomiędzy pilastrami ściany północnej wypełnia galeria portretów XVIII-wiecznych, wśród których na uwagę zasługuje Portret [[August III Sas|Augusta III Sasa]] ([[1746]]) autorstwa [[Dominikus von der Smissen|Dominikusa von der Smissena]]. W ścianie południowej znajdują się okna, stanowiące podstawowe oświetlenie salonu. Przestrzeń ściany między oknami wypełniają obrazy z połowy XVIII wieku autorstwa [[Joseph Siffred Duplessis|Josepha Siffreda Duplessisa]].▼
Na ścianach zachodniej i wschodniej widnieją kryształowe lustra oprawione w złocone, [[architektura neobarokowa|neobarokowe]] ramy skomponowane z bujnych liści akantu. Ustawione naprzeciw siebie, po dwa na każdej z wymienionych ścian, optycznie powiększają przestrzeń sali i jednocześnie nawiązują do XVII-wiecznych tradycji galerii lustrzanych.▼
Między lustrami na osi podłużnej wnętrza znajdują się zgodnie z układem amfiladowym przejścia komunikacyjne do innych pomieszczeń: od strony zachodniej widnieje przejście do części historycznej ekspozycji zamkowej, natomiast od strony wschodniej do
Ściana wschodnia salonu muzycznego dodatkowo wyposażona jest w zabytkowe komody, które wraz z zegarem typu cartel stanowią unikatowy przykład meblarstwa w stylu – [[André Charles Boulle|A.Ch. Boulle’a]] – nadwornego ebenisty króla [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]]. Na szczególną uwagę zasługuje [[rokoko]]wy piec znajdujący się w północno-zachodnim narożniku salonu. Muzyczny charakter sali podkreśla fortepian stołowy z [[1856]] roku oraz obrazy, takie jak ''Podwieczorek przy klawikordzie'' (II poł. XVIII wieku) autorstwa [[Duncan Mackellar|Duncana Mackellara]] czy portret kompozytora [[Christoph Willibald Gluck|Christopha Willibalda Glucka]] ([[1776]]) pędzla J.
===
Od [[7 kwietnia]] [[2006]] roku jedna z sal ekspozycji stałej poświęcona jest zagadnieniom [[Etnografia|etnograficznym]] pokazującym wielokulturowość ludności zamieszkującej okolice Bielska i Białej, szczególnie wsi objętych obecnie granicami administracyjnymi miasta. Teren ten pod żadnym względem nie był jednolity – po lewej stronie [[Biała (dopływ Wisły)|rzeki Białej]] wyraźne były wpływy [[kultura ludowa|kultury ludowej]] [[Śląsk Cieszyński|Śląska Cieszyńskiego]], po prawej – wpływy [[małopolska|małopolskie]]. Do tego po obu stronach rzeki mieszkała ludność polska i niemiecka
▲[[Plik:SALON MUZYCZNY w Muzeum w Bielsku.jpg|thumb|350px|Salon Muzyczny w Muzeum w Bielsku–Białej]]
Jednym z ważniejszych, a przy tym łatwych do uchwycenia wyznaczników odrębności był strój. Na wystawie obejrzeć można przykład stroju cieszyńskiego, w okolicy Bielska nazywanego śląskim, w najbogatszej jego odmianie: ze srebrnym, pozłacanym pasem wykonanym techniką [[filigran]]u, takim samym [[orpant]]em, zawieszanym na piersiach, pomiędzy ramiączkami
▲Centralną część skrzydła południowego na zamkowym piętrze zajmuje salon muzyczny. Jest to najbardziej okazałe i reprezentacyjne wnętrze Zamku, gdzie przeszłość, prezentowana przez zabytkowy wystrój, łączy się z teraźniejszością poprzez aktualne wydarzenia kulturalne, które się w niej odbywają.
Strój kobiet z okolic Białej zaliczyć można do grupy strojów [[Lędzianie|laskich]], noszonych na terenach podgórskich. Jeden z przykładów prezentowanych w tej części ekspozycji pochodzi ze [[Straconka (Bielsko-Biała)|Straconki]], drugi to strój ślubny Katarzyny Światłoch z [[Mikuszowice (Bielsko-Biała)|Mikuszowic Krakowskich]] z [[1919]] r., ofiarowany Muzeum przez córkę
▲Obecny wygląd sali udało się uzyskać po renowacji wnętrza w 2002 roku. XIX-wieczna architektura salonu utrzymana w duchu [[klasycyzm]]u wzbogacona jest wielobarwną, zabytkową [[polichromia|polichromią]] [[plafon]]u oraz XVIII-wiecznym w większości wyposażeniem w postaci mebli i obrazów. Artykulacja ścian ogranicza się do jej podziału za pomocą [[pilaster|pilastrów]] z korynckimi [[kapitel]]ami, które bezpośrednio podtrzymują [[strop (budownictwo)|strop]]. Przestrzeń pomiędzy pilastrami ściany północnej wypełnia galeria portretów XVIII-wiecznych, wśród których na uwagę zasługuje Portret [[August III Sas|Augusta III Sasa]] ([[1746]]) autorstwa [[Dominikus von der Smissen|Dominikusa von der Smissena]]. W ścianie południowej znajdują się okna stanowiące podstawowe oświetlenie salonu. Przestrzeń ściany między oknami wypełniają obrazy z połowy XVIII wieku autorstwa [[Joseph Siffred Duplessis|Josepha Siffreda Duplessisa]].
Na ekspozycji są także przedmioty z zakresu sztuki – przede wszystkim obrazy olejne na płótnie z przedstawieniami Matki Boskiej i Chrystusa, ale także jedyny w muzealnych zbiorach XIX-wieczny obrazek olejny na szkle i przykłady grafiki: XVIII-wieczny [[drzeworyt]] na papierze z przedstawieniem Świętej Rodziny i pochodzący z [[Rzym]]u z [[1899]] r. [[staloryt]] na płótnie
▲Na ścianach zachodniej i wschodniej widnieją kryształowe lustra oprawione w złocone, [[architektura neobarokowa|neobarokowe]] ramy skomponowane z bujnych liści akantu. Ustawione naprzeciw siebie, po dwa na każdej z wymienionych ścian, optycznie powiększają przestrzeń sali i jednocześnie nawiązują do XVII-wiecznych tradycji galerii lustrzanych.
=== Damski Salonik i Gabinet Pana ===
▲Między lustrami na osi podłużnej wnętrza znajdują się zgodnie z układem amfiladowym przejścia komunikacyjne do innych pomieszczeń: od strony zachodniej widnieje przejście do części historycznej ekspozycji zamkowej, natomiast od strony wschodniej do salonu w stylu biedermeier.
Dwie sale pierwszego piętra skrzydła północnego zamku zostały poddane gruntownym pracom konserwatorskim, w ramach których odsłonięto fragmenty architektoniczno-iluzjonistycznych [[polichromia|polichromii]] podstropowych z czwartej ćwierci [[XVI wiek|XVI]] lub początku [[XVII wiek|XVII]] wieku, przedstawiających wolutowe [[wspornik]]i podtrzymujące [[gzyms]] i [[belkowanie]] dekorowane roślinno-geometrycznym [[fryz]]em, umieszczonym na cynobrowym tle. Zabiegom konserwatorskim poddano także [[sklepienie|sklepienia]] krzyżowo-żebrowe, z wielopłatkowymi [[rozeta (architektura)|rozetami]] w [[zwornik (architektura)|zwornikach]], powstałe po pożarze zamku splądrowanego przez [[Szwedzi|Szwedów]] podczas [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] w [[1646]] roku.▼
W salach tych wyeksponowano pamiątki po
▲Ściana wschodnia salonu muzycznego dodatkowo wyposażona jest w zabytkowe komody, które wraz z zegarem typu cartel stanowią unikatowy przykład meblarstwa w stylu – [[André Charles Boulle|A.Ch. Boulle’a]] – nadwornego ebenisty króla [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]]. Na szczególną uwagę zasługuje [[rokoko]]wy piec znajdujący się w północno-zachodnim narożniku salonu. Muzyczny charakter sali podkreśla fortepian stołowy z [[1856]] roku oraz obrazy, takie jak ''Podwieczorek przy klawikordzie'' (II poł. XVIII wieku) autorstwa [[Duncan Mackellar|Duncana Mackellara]] czy portret kompozytora [[Christoph Willibald Gluck|Christopha Willibalda Glucka]] ([[1776]]) pędzla J. S. Duplessisa. Blasku i okazałości dodają salonowi cztery kryształowe żyrandole, które, mieniąc się różnorodnymi kolorami, potęgują nastrój tego wnętrza. Salon muzyczny prócz funkcji muzealnej spełnia także rolę pomieszczenia, gdzie każdego miesiąca odbywają się odczyty literackie i koncerty muzyczne.
Ekspozycję uzupełniono poddanymi [[konserwacja zabytków|konserwacji]] meblami, grafikami, obrazami, mapami, rzeźbami, [[tkanina]]mi i różnego rodzaju [[bibelot]]ami pochodzącymi ze zbiorów własnych Muzeum. W jednej z sal zaaranżowano rodzaj męskiego gabinetu z empirowymi meblami zdobionymi okuciami z [[brązu]] złoconego. Warto tu zwrócić uwagę na trzyramienny, dziewięcioświecowy, dziewiętnastowieczny [[żyrandol]] wykonany także z brązu złoconego. Druga sala została zaaranżowana jako
▲Od [[7 kwietnia]] [[2006]] roku jedna z sal ekspozycji stałej poświęcona jest zagadnieniom [[Etnografia|etnograficznym]] pokazującym wielokulturowość ludności zamieszkującej okolice Bielska i Białej, szczególnie wsi objętych obecnie granicami administracyjnymi miasta. Teren ten pod żadnym względem nie był jednolity – po lewej stronie [[Biała (dopływ Wisły)|rzeki Białej]] wyraźne były wpływy [[kultura ludowa|kultury ludowej]] [[Śląsk Cieszyński|Śląska Cieszyńskiego]], po prawej – wpływy [[małopolska|małopolskie]]. Do tego po obu stronach rzeki mieszkała ludność polska i niemiecka, z tzw. „niemieckiej wyspy językowej” ([[język niemiecki|niem.]] ''Bielitzer Insel''), społeczność [[katolicyzm|katolicka]] i [[luteranizm|ewangelicka]].
=== Salon Biedermeierowski ===
▲Jednym z ważniejszych, a przy tym łatwych do uchwycenia wyznaczników odrębności był strój. Na wystawie obejrzeć można przykład stroju cieszyńskiego, w okolicy Bielska nazywanego śląskim, w najbogatszej jego odmianie: ze srebrnym, pozłacanym pasem wykonanym techniką [[filigran]]u, takim samym [[orpant]]em, zawieszanym na piersiach, pomiędzy ramiączkami zeszytego ze spódnicą [[gorset]]u – żywotka i srebrną filigranową broszką, spinającą bluzkę – [[kabotek]] pod szyją. Prezentowane stroje zwane niemieckimi lub starobielskimi (kobiecy z niektórymi elementami oryginalnymi, a męski w całości zrekonstruowany) to depozyt wieczysty „Trachten – und Volkstanzgruppe Bielitz-Biala e.V. – Braunschweig” (Zespół Strojów i Tańca Ludowego Bielsko-Biała zarejestrowany w [[Brunszwik]]u) w [[Niemcy|Niemczech]]. Inny przykład stroju noszonego w okresie międzywojennym w [[Stare Bielsko|Starym Bielsku]], ma już wyraźne wpływy ówczesnej [[moda (styl)|mody]] miejskiej (spódnica zakończona falbanką).
XIX-wieczny Salon Biedermeierowski to przykład pomieszczenia klasycznego dla mieszczańsko-przemysłowej społeczności Bielska i Białej tego okresu. Biedermeier, jako sztuka mieszczańska środkowej Europy, wykształcił szereg typowych form artystycznych obejmujących różne dyscypliny – poczynając od charakterystycznego portretu kobiecego czy męskiego, pary portretów, poprzez portrety dzieci, miniatury, wyroby rzemiosła artystycznego, głównie wykonane ze szkła lub porcelany, na funkcjonalnych meblach kończąc.
W sposób szczególny w tej Sali została wyeksponowana twórczość malarska Petera Michala Bohúňa. Był przede wszystkim znakomitym portrecistą, ale także autorem scen rodzajowych, historycznych i religijnych. Jego malarstwo – poprzez drobiazgowe oddanie wszystkich elementów i szczegółów stroju, materii tkanin, biżuterii, szlachetnych kamieni, misternie upiętych fryzur – dostarcza wielu informacji o ówczesnym ubiorze, uczesaniu, wystroju wnętrz, codziennych zajęciach i obyczajowości. Od strony ikonograficznej i historycznej płótna tego artysty są wielkim, zbiorowym dokumentem epoki. Na uwagę zasługują portrety: Franza Geyera – właściciela fabryki sukna – i jego żony Amalii; Karola Ferdynanda Sennewaldta – kupca i burmistrza Bielska w latach 1860-1867 – oraz jego żony Eleonory Amalii.
▲Strój kobiet z okolic Białej zaliczyć można do grupy strojów [[Lędzianie|laskich]], noszonych na terenach podgórskich. Jeden z przykładów prezentowanych w tej części ekspozycji pochodzi ze [[Straconka (Bielsko-Biała)|Straconki]], drugi to strój ślubny Katarzyny Światłoch z [[Mikuszowice (Bielsko-Biała)|Mikuszowic Krakowskich]] z [[1919]] r., ofiarowany Muzeum przez córkę, Zofię Śliwę. Obok kompletów strojów i fotografii archiwalnych, pokazujących, w jaki sposób te stroje były noszone, na wystawie zobaczyć można także malowane skrzynie służące do przechowywania ubiorów odświętnych, bieliznę kobiecą i przedmioty związane z jej praniem i prasowaniem, a także kącik przeznaczony do higieny osobistej.
▲Na ekspozycji są także przedmioty z zakresu sztuki – przede wszystkim obrazy olejne na płótnie z przedstawieniami Matki Boskiej i Chrystusa, ale także jedyny w muzealnych zbiorach XIX-wieczny obrazek olejny na szkle i przykłady grafiki: XVIII-wieczny [[drzeworyt]] na papierze z przedstawieniem Świętej Rodziny i pochodzący z [[Rzym]]u z [[1899]] r. [[staloryt]] na płótnie „Chusta Świętej Weroniki”. Nie zabrakło XX-wiecznych [[oleodruk]]ów, które jeszcze dzisiaj spotkać można w wielu wiejskich i podmiejskich starych domach. Portret pp. Procnerów ze [[Straconka (Bielsko-Biała)|Straconki]] i laurki z okazji 25. i 50. lecia ich ślubu to pamiątki rodzinne, przekazane do zbiorów Muzeum przez ich syna z żoną.
▲[[Plik:Saloniki.jpg|thumb|200px|Saloniki w Muzeum w Bielsku-Białej]]
▲Dwie sale pierwszego piętra skrzydła północnego zamku zostały poddane gruntownym pracom konserwatorskim, w ramach których odsłonięto fragmenty architektoniczno-iluzjonistycznych [[polichromia|polichromii]] podstropowych z czwartej ćwierci [[XVI wiek|XVI]] lub początku [[XVII wiek|XVII]] wieku, przedstawiających wolutowe [[wspornik]]i podtrzymujące [[gzyms]] i [[belkowanie]] dekorowane roślinno-geometrycznym [[fryz]]em, umieszczonym na cynobrowym tle. Zabiegom konserwatorskim poddano także [[sklepienie|sklepienia]] krzyżowo-żebrowe, z wielopłatkowymi [[rozeta (architektura)|rozetami]] w [[zwornik (architektura)|zwornikach]], powstałe po pożarze zamku splądrowanego przez [[Szwedzi|Szwedów]] podczas [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] w [[1646]] roku.
Nie sposób pominąć i innych znajdujących się tu wizerunków bielszczan i bialan autorstwa m.in.: galicyjskiego malarza Mikołaja Strzegockiego i wiedeńskiego portrecisty Karola Arenda. Cieszyński mistrz pędzla Edward Świerkiewicz w 1844 roku uwiecznił w akwareli Karola Schreinzera – pierwszego właściciela Hotelu Pod Czarnym Orłem – i jego żonę Aloizę.
▲W salach tych wyeksponowano pamiątki po Rodzinie [[Sułkowscy|Sułkowskich]] przekazane do zbiorów Muzeum przez Hubertusa Sułkowskiego, m.in. srebrny komplet do kawy, zdobiony grawerowanym [[monogram]]em Sułkowskich, porcelanowy komplet toaletowy z monogramem Thaidy Sułkowskiej, [[akwarela|akwarele]] przedstawiające Ludwika Jana Nepomucena Sułkowskiego i jego brata Maksymiliana, [[grafika|grafikę]] z wizerunkiem [[wikt:nestor|nestora]] rodu, pierwszego właściciela księstwa bielskiego Aleksandra Józefa Sułkowskiego.
Uzupełnieniem malarstwa są biedermeierowskie meble charakteryzujące się prostotą i funkcjonalnością konstrukcji oraz solidnością rzemieślniczego wykonania. Możemy tu zobaczyć tak popularne w owym czasie jednorodne garnitury do salonów, składające się ze stołu na jednej nodze, tzw. gerydonu, kanapy, dwóch foteli i czterech krzeseł o charakterystycznej linii oparcia przypominającej wachlarz, serce lub formę nerkową. Są tu również popularne stoliki do robót ręcznych, zwane niciakami, i wzorniki haftów biedermeierowskich. Nieodzownym wyposażeniem biedermeierowskiego wnętrza były komody, sekretery i serwantki wypełnione porcelaną, szkłem i różnego rodzaju bibelotami. Prezentowane wyroby ze szkła pochodzą głównie z czeskich i śląskich hut.
▲Ekspozycję uzupełniono poddanymi [[konserwacja zabytków|konserwacji]] meblami, grafikami, obrazami, mapami, rzeźbami, [[tkanina]]mi i różnego rodzaju [[bibelot]]ami pochodzącymi ze zbiorów własnych Muzeum. W jednej z sal zaaranżowano rodzaj męskiego gabinetu z empirowymi meblami zdobionymi okuciami z [[brązu]] złoconego. Warto tu zwrócić uwagę na trzyramienny, dziewięcioświecowy, dziewiętnastowieczny [[żyrandol]] wykonany także z brązu złoconego. Druga sala została zaaranżowana jako „damski salonik” z białymi neorokokowymi meblami, którego ozdobą, obok [[rokoko]]wych grafik, jest znaleziony na terenie zamku biały, cylindryczny piec o kaflach dekorowanych elementami zaczerpniętymi z mitologii greckiej.
=== Sala z
[[Plik:SalazRycerzem.jpg|thumb|left|150px|Sala z
Sala ta stanowi szczególny rodzaj ekspozycji muzealnej. Jest ona próbą ukazania za pomocą odsłoniętych
=== Galeria Zamkowa ===
{{Osobny artykuł|Galeria Zamkowa Muzeum w Bielsku-Białej}}
[[Galeria Zamkowa Muzeum w Bielsku-Białej|Galeria Zamkowa]] mieści się na parterze w południowo-zachodnim narożniku historycznego
== Zobacz też ==
|