Obleńce: Różnice pomiędzy wersjami

'''Obleńce, robaki obłe''' (Nemathelminthes, Aschelminthes) – tradycyjna nazwa grupy [[bezkręgowce|bezkręgowców]] charakteryzujących się nieczłonowanym, przeważnie wydłużonym i zwykle kolistym w przekroju ciałem. Przykładowymi przedstawicielami tej grupy są: [[glista ludzka]], [[Owsik ludzki|owsik]] i [[Włosień kręty|włosień spiralny]]. Współczesne porównawcze badania molekularne ujawniły brak pokrewieństwa [[filogeneza|filogenetycznego]] pomiędzy zwierzętami zaliczanymi do obleńców<ref>{{Cytuj książkę | tytuł= Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0| data=2008 | wydawca=[[pwn.pl]] Sp. z o.o. | isbn=978-83-61492-24-5}}</ref>.

 

Grupa ta była dawniej uznawana za [[typ (biologia)|typ]], do którego zaliczano:

* [[Kolcogłowy|Acanthocephala]] – [[kolcogłowy]]

* [[Wrotki (biologia)|Rotifera]] – [[Wrotki (biologia)|wrotki]]

 

Obleńce żyją wszędzie – zarówno w gorących źródłach, jak i w krajach polarnych. Żyją w ciałach innych organizmów, w ich odchodach, a także w mule i w glebie.

 

[[Plik:Soybean cyst nematode and egg SEM.jpg|thumb|200px|Cytrynkowata cysta mątwika (Heterodera glycines) ze swoim jajem]]

Obleńce różnią się od płazińców kształtem ciała – są [[Robaki|robakami]] o obłym ciele. Większość z nich to [[nicienie]]. Wykonując energiczne ruchy całym ciałem, potrafią utrzymać się w jelicie żywiciela.

[[Zwierzęta dwubocznie symetryczne|Dwubocznie symetryczne]], nieczłonowane, wydłużone i cylindryczne ciało, zwykle zwężające się na końcach. Pokryte są [[kolagen]]owym oskórkiem, pod którym znajdują się mięśnie. Mięśnie i oskórek tworzą razem wór skórno-mięśniowy. [[Jama ciała]] (nazywana [[pseudocel]]em) jest wypełniona płynem, a jelito jest drożne.

 

Obleńce są w większości [[Rozdzielnopłciowość|rozdzielnopłciowe]] i rozmnażają się przez gonady. Bardzo często nie mają żywiciela pośredniego, niewiele gatunków pozostało obojnacze. Np. glista ludzka mogąca rozmnażać się przez samozapłodnienie (główki z ogonkiem), lub bezpłciowo, przez podział poprzeczny wzdłuż szyjki.

 

U większości gatunków zbudowany jest z 1-3 komórek. Tworzą go dwa podłużne kanały wydalnicze biegnące wzdłuż ciała w bocznych wałkach hypodermalnych. Kanały te ślepo zakończone w tylnym odcinku ciała, łączą się w przednim odcinku po stronie brzusznej (nieco z tyłu za otworem gębowym) we wspólny, pojedynczy przewód wyprowadzający, zakończony otworem wydalniczym.

 

Osobliwością jest to, że wszystkie kanały układu wydalniczego znajdują się wewnątrz jednej olbrzymiej komórki, mającej kształt litery H. Komórka ta reguluje ilość wody i jonów w organizmie. Z kolei nierozpuszczalne produkty przemiany materii gromadzone są w fagocytarnych komórkach gwiaździstych występujących w jamie ciała

 

Zbudowany jak u płazińców, z parą lub parami zwojów głowowych na przodzie ciała i parą lub parami pni nerwowych wzdłuż ciała, połączonych spoidłami poprzecznymi. Układ zwany dyfuzyjny charakteryzujący się już dość złożoną budową

 

Obleńce oddychają, podobnie jak płazińce, całą powierzchnią ciała. Substancje odżywcze są rozprowadzane samoczynnie po całym organizmie. Posiadają tzw. otwarty układ krążenia.

Należą do beztlenowców fakultatywnych. Oddychają tlenowo i beztlenowo w zależności od warunków. Umożliwia im to [[hemoglobina hypodermalna]].

 

Układ pokarmowy rozpoczyna się otworem gębowym. Jest on otoczony wargami. W jelicie przednim tworzącym swoistą "jamę gębową" mogą znajdować się ząbki, szczęki bądź sztyleciki. W jelicie środkowym następuje trawienie pokarmu. Układ kończy ektodermalne jelito tylne i po raz pierwszy wykształcony odbyt.

 

 

# {{Cytuj książkę | tytuł= Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce | data=1984 | wydawca=[[Wiedza Powszechna]] | miejsce=Warszawa | isbn=83-214-0428-6}}