Kapitalizm państwowy: Różnice pomiędzy wersjami

 

Pojęcie ''państwowego kapitalizmu'' wśród przedstawicieli nurtów lewicowych jest współcześnie używane najczęściej przez neotrockistów, ale ma swoje podłoże także w klasycznym marksizmie. Teoretyk tego nurtu, współpracownik [[Karol Marks|Karola Marksa]] - [[Fryderyk Engels|Fryderyk Engels]] uważał, że sama zmiana formy własności sił wytwórczych z prywatnej na akcyjną bądź państwową ''"nie usuwa [ich] kapitalistycznego charakteru"'', a czyni jedynie państwo ''"kapitalistą zbiorowym"''. Zdaniem Engelsa, {{Cytat|''"Nowoczesne państwo jest bez względu na swoją formę machiną w istocie swej kapitalistyczną, państwem kapitalistów, idealnym kapitalistą zbiorowym. Im więcej sił wytwórczych przejmuje ono na swoją własność, w tym większym stopniu staje się rzeczywistym kapitalistą zbiorowym, tym więcej obywateli wyzyskuje. Robotnicy pozostają robotnikami najemnymi, proletariuszami. Stosunki kapitalistyczne nie zostają zniesione, przeciwnie, zaostrzają się do ostatecznych granic. Ale doszedłszy do tych granic, zmieniają się w swoje przeciwieństwo. Państwowa własność sił wytwórczych nie rozwiązuje konfliktu, ale kryje w sobie formalny środek, możliwość jego rozwiązania."''|}} Faktyczną zmianę stosunków własnościowych Engels upatrywał w przekazaniu społeczeństwu, rozumianemu jako ogół pracowników, pełnego zarządu nad uprzednio upaństwowioną własnością w gospodarce (tj. w ''"uspołecznieniu"'', ''"nadaniu społecznego charakteru"'' siłom wytwórczym ''"bez półśrodków"''), co miało nastąpić w jego ocenie w toku [[materializm_dialektyczny|dialektycznego]] rozwoju społeczno-gospodarczego<ref>[http://www.marxists.org/polski/marks-engels/1876/anty_dur/03.htm Fryderyk Engels, ''Dzieła'', tom 20., ''Anty Dühring'' wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1969.]</ref>, jednak takie przewidywania nigdy się nie sprawdziły. Engels postulował przekształcenie nie tylko form własności i sposobu zarządzania (na ''uspołeczniony'') w gospodarce, ale także metod produkcji, podziału wytworów pracy i wymiany.

 

== Leninizm ==