Powstanie Comuneros w Kastylii: Różnice pomiędzy wersjami

'''Powstanie Comuneros w Kastylii''', hiszp.: ''Guerra de las Comunidades de Castilla'' – rebelia w Hiszpanii w latach [[1520]]-[[1522]] przeciwko habsburskiemu królowi Karolowi V, zakończona porażką powstańców.

 

W roku [[1516]] zmarł król [[Ferdynand Aragoński|Ferdynand II Aragoński]], który dzięki małżeństwu z [[Izabela I Kastylijska|Izabelą I Kastylijską]] położył podstawy dla politycznego zjednoczenia [[Hiszpania|Hiszpanii]]. Ferdynand nie pozostawił po sobie synów, w wyniku czego sukcesja przeszła na rzecz rodu Habsburgów. Córka króla [[Joanna Szalona|Joanna]], żona [[Filip I Piękny|Filipa Pięknego]] zmarłego w roku 1506, uczyniła głównym spadkobiercą syna Filipa Karola. Karol, urodzony w roku 1500 we [[Flandria (region)|Flandrii]] nie był jednak popularny w Hiszpanii i uważany był za obcego. W chwili śmierci Ferdynanda liczył zaledwie 16 lat, jednak na skutek choroby psychicznej matki (oficjalnej regentki) podjął próby zdobycia władzy.

 

W roku [[1519]] jako [[Karol V Habsburg|Karol V]], został wybrany królem niemieckim, a dynastia Habsburgów stała się europejska potęgą. Stało się to powodem długich i kosztownych wojen z największym konkurentem Habsburgów: Francją. Karol powrócił też do swoich hiszpańskich planów, podnosząc znacznie podatki w kraju dotkniętym suszą oraz nieurodzajem, co jeszcze bardziej przyczyniło się do ubożenia ludności. W roku 1519 Karol przebywał za granicą, troszcząc się o sprawy cesarstwa, wysyłając do Hiszpanii namiestnika Adriana z Utrechtu, późniejszego papieża Hadriana IV. Hiszpanie wykorzystali tę sytuację do wywołania powstania.

 

Rebelia rozpoczęła się [[16 kwietnia]] [[1520]] r. w mieście Toledo. Adrian wraz z kilkoma przedstawicielami władzy Karola zostali wypędzeni, a powstańcy zamierzali stworzyć nowy rząd. Matka Karola tymczasem znajdowała się w zamku w Tordesillas, gdzie była więźniem syna, pomimo swojej choroby, która nie pozwalała jej na zajmowanie się polityką.

 

W międzyczasie Padilla, który został usunięty ze stanowiska głównodowodzącego powstania, ponownie został nim mianowany po pierwszych porażkach. W roku 1521 jego wojska pokonały siły Karola w [[bitwa pod Torrelobaton|bitwie pod Torrelobaton]], co jednak nie było w stanie odwrócić losów powstania na skutek przewagi liczebnej przeciwnika, który ściągał posiłki z całego cesarstwa. [[23 kwietnia]] [[1521]] r. wojska Habsburgów zadały powstańcom decydującą klęskę w [[bitwa pod Villalar|bitwie pod Villalar]], w której śmierć ponieśli najważniejsi dowódcy powstańców Juan de Padilla, Francesco Maldonado i Juan Bravo, kilku z przywódców stracono po bitwie. Ostatnim źródłem oporu było Toledo, którego obroną dowodziła wdowa po Padilli Maria Pacheco. 25 października wynegocjowała ona z Karolem warunki kapitulacji, w wyniku której obrońcy miasta zachowali życie. Na początku roku [[1522]] walki wybuchły jednak na nowo, po raz kolejny kończąc się porażką powstańców. Maria Pacheco zbiegła wówczas do [[Portugalia|Portugalii]].

 

Po upadku powstania Karol V stał się niekwestionowanym władcą Hiszpanii popieranym przez szlachtę. Kraj stał się główną areną cesarstwa, do którego zaczęło wkrótce napływać złoto i srebro z kolonii amerykańskich. Przyczyniło się to do rozbudowy armii lądowej oraz floty hiszpańskiej, a także odbudowy kraju. Niewielkie korzyści z tego miała jednak ludność cywilna. Na dodatek w wyniku olbrzymiej inflacji spowodowanej wielkim importem metali szlachetnych, gospodarka kraju znacznie się osłabiła. Autorytarne rządy Karola V oraz jego syna Filipa osłabiły pozycję państwa, co wykorzystały w następnych dekadach największe państwa konkurencyjne Francja i Anglia.

 

* C. R. Hoefler, ''Der Aufstand der kastilischen Staedte gegen Kaiser Karl V''.

* Joseph Perez, ''La revolution des Comunidades de Castilla (1520-1522)'', Bordeaux 1970.