Różaniec (województwo lubelskie): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: usunięcie zbędnych kodów map
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Robot wspomógł poprawę ujednoznacznienia Podział administracyjny Polski 1975-1998 – zmieniono link(i) do Podział administracyjny Polski 1975–1998; zmiany kosmetyczne
Linia 29:
'''Różaniec''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] na [[Płaskowyż Tarnogrodzki|Płaskowyżu Tarnogrodzkim]], położona w [[województwo lubelskie|województwie lubelskim]], w [[powiat biłgorajski|powiecie biłgorajskim]], w [[Tarnogród (gmina)|gminie Tarnogród]].
 
Różaniec leży w południowej części woj. lubelskiego. Dzieli się na trzy części: sołectw Różaniec Pierwszy (880 mieszk.) i Różaniec Drugi (676 mieszk.) oraz tzw. [[Różaniec-Szkoła]]. Ze względu na taki podział, obie części posiadają własnych sołtysów. [[Podział administracyjny Polski 1975-19981975–1998|W latach 1975-1998]] miejscowość położona była w [[województwo zamojskie|województwie zamojskim]].
 
W skład parafii pw. Św. Antoniego wchodzą dwa kościoły; kościół filialny jest pod wezwaniem Św. [[Stanisław Kostka|Stanisława Kostki]]. W miejscowości są dwie szkoły podstawowe (w Różańcu II, Szkoła Podstawowa im. kardynała [[Stefan Wyszyński|Stefana Wyszyńskiego]]).
Linia 41:
 
== Historia ==
Wieś założona w roku [[1550]] przez Jana Dymitra Kuźmę, [[Akt erekcyjny|aktem erekcyjnym]] króla [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]], który nadał przywilej osadniczy z prawem karczowania puszczy nad rzeką [[Lubienia (dopływ Tanwi)|Lubienią]]. Królewską wieś Różaniec zamieszkiwało pierwotnie dwudziestu kmieci z których każdy posiadał pół [[Łan (miara powierzchni)|łana]] pola, oraz [[bartnictwo|bartnicy]]. We wsi znajdował się także [[młyn wodny]] i cerkiew prawosławna. W 1588 roku Różaniec razem z całym starostwem zamechskim znalazł się w posiadaniu [[Kanclerz wielki koronny|kanclerza]] [[Jan Zamoyski|Jana Zamojskiego]], który w [[1589]] włączył wieś do [[Ordynacja Zamojska|Ordynacji Zamojskiej]]. W [[1624]] wieś została doszczętnie spalona i zniszczona podczas [[Bitwa pod Martynowem#Najazd tatarski|najazdu tatarskiego]]. W wyniku najazdu około pięciuset osób zabito lub zabrano do [[jasyr|niewoli]]. Wieś jednak szybko się odbudowała i już w 1629 roku stał nowy [[folwark]] ordynacki. W początkach [[XVII wiek|XVII w.]] we wsi istniał też dwu łanowy folwark wójtowski, który był w posiadaniu rodziny Jamińskich – wnuków założyciela wsi. Podczas [[Potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] różaniecki folwark został ponownie zniszczony, ale już w [[1664]] roku odbudowano zabudowania dworskie i odnowiono ogród. Na początku osiemnastego stulecia w folwarku znajdował się budynek czeladni z którego korzystał [[podstarości]], a także [[staw rybny]]. W [[1705]] zbudowano w Różańcu [[browar]], a w [[1707]] roku na rzece Lubieni odbudowano młyn z [[Folusz (budynek)|foluszem]]. Przemarsze wojsk w czasie [[III wojna północna|wojny północnej]] sprawiły, że wieś znowu została wyniszczona. W roku 1739 wzniesiono nową cerkiew drewnianą na miejscu poprzedniej. W drugiej połowie XVIII wieku Różaniec zaczął pełnić funkcję ''klucza dóbr'' ordynacji, do którego należały [[Płusy (województwo lubelskie)|Płusy]] i [[Wola Różaniecka]]. Podczas zaboru austriackiego w [[1784]] roku [[Andrzej Hieronim Zamoyski|ówczesny ordynat]] osadził w Różańcu 12 rodzin [[Niemcy|niemieckich]]. W [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]] po [[1815]] Różaniec stał się wsią graniczną. Podczas [[Powstanie styczniowe|powstania w 1863]] roku miejscowi chłopi rekrutowali się do oddziałów powstańczych a dwór zaangażowany był w przemyt broni z [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]]. W [[XIX wiek|XIX]] wieku miejscowość była przejściowo siedzibą [[gmina Wola Różaniecka|gminy Wola Różaniecka]]. W [[Dwudziestolecie międzywojenne|latach międzywojennych]] główny folwark wyłączono z Ordynacji i w [[1934]] przejął go [[Państwowy Bank Rolny]]. Na terenie Różańca był też drugi folwark, zwany [[Bolesławin]]. Wieś zamieszkiwało około dwóch tysięcy mieszkańców. Żyli tu [[Polacy]], [[Ukraińcy]] i [[Żydzi]].
[[18 marca]] [[1943]] [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|w czasie okupacji niemieckiej]] jednostki Wehrmachtu, SS i żandarmerii dokonały pacyfikacji wsi. Spłonęło wówczas około 260 gospodarstw<ref>Józef Fijałkowski, Jan Religa "Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945", Książka i Wiedza 1981</ref> i zginęło ok. 200<ref name="Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945">{{cytuj książkę|tytuł=Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945|rozdział=Kazimierz Leszczyński "Pacyfikacje wsi" (wykaz wsi spacyfikowanych przez okupanta niemieckiego, sporządzony na podstawie materiałów [[Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu|Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce]])|wydawca=Wydawnictwo Zachodnie|miejsce=Poznań, Warszawa|rok=1962|strony = 230-235}}</ref> mieszkańców Różańca.