Antoni Gaudí: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dexbot (dyskusja | edycje)
m Removing Link FA template (handled by wikidata)
→‎Życiorys: por. enwiki i eswiki
Linia 18:
 
== Życiorys ==
Urodził się w Reus koło [[Tarragona|Tarragony]] (Katalonia). Pochodził z wielodzietnej rodziny kotlarskiej. Jego pełne imię i nazwisko brzmi ''Antoni Plàcid Guillem Gaudí i Cornet'', jednak szerzej znany jest podkrócej jako ''Antonio Gaudí'' (z [[językJęzyk hiszpański|hiszpańską]] wersją imienia, jako ''Antonio Gaudí'',) lub po prostu ''Gaudí''.
 
W dzieciństwie był chorowity ([[Choroby reumatyczne|reumatyzm]]), przez co rzadko opuszczał dom. Przypuszcza się, że w tym okresie wyrobił sobie niespotykaną wyobraźnię, co pozwoliło mu potem stwarzać przełomowe projekty w architekturze. Choroby dzieciństwa zadecydowały też o jego późniejszym [[wegetarianizm|wegetariańskim]] i spędzanym na częstych spacerach trybie życia (zalecenia lekarskie). Już także w dzieciństwie stał się Gaudí samotnikiem. Potem podczas pracy nie lubił gdy mu przerywano. Miewał także, już od najmłodszych lat, żywiołowy temperament, ale wyglądał na człowieka pogrążonego we własnym świecie.
 
Gaudí rozpoczął kształcenie w Reus u [[Francesco Berengauer]]a, z którego synem długie lata potem współpracował. Następnie, także w Reus, jako jedenastolatek rozpoczął naukę w szkole [[Pijarzy|pijarskiej]]. Zawdzięczał jej Gaudí, jak sam potem mówił, poznanie prawdziwej wartości nauki chrześcijańskiej, która miała później duży wpływ na jego dzieła. Nie był zbyt dobrym uczniem; wykazywał się raczej jako ilustrator gazetki szkolnej czy preparator dekoracji. Najważniejszym jednak faktem z czasów szkolnych Gaudíego była, stworzona wraz z kolegami, próba zaprojektowania restauracji [[Klasztor w Poblet|klasztoru w Poblet]].
Linia 26:
Dało to Gaudíemu impuls do wyjazdu do Barcelony, gdzie przeniósł się w 1876 roku wraz z ojcem i siostrzenicą (reszta rodziny zmarła). Wcześniej już (1875) osiągnął cel, dla którego przyjechał do stolicy Katalonii i rozpoczął studia w Escula Tecina Superior de Arquitectura. Problemy finansowe ojca (sprzedaż rodzinnego domu) zmusiły Gaudíego do podjęcia pracy. Zarabiał jako asystent barcelońskich architektów: [[Francisco Villar]]a, [[Josep Fontseré|Josepa Fontsere]] i [[Joan Martorell|Joana Martorella]]. Ten ostatni właśnie wprowadził Gaudíego "na salony" architektury. Dzięki nowatorskim projektom i świetnemu rysunkowi otrzymał dyplom w 1878 i podjął pracę zawodową.
 
Na samym początku pracy w zawodzie, Gaudí brał każde zlecenie (za sprawą Martorella nie narzekał na ich brak). Projektował kioski, bramy wjazdowe, płoty i mury. Jego projekt gabloty dla sklepu fabrykanta rękawiczek, Estevego Comelli, doczekał się premiery na [[Wystawa światowa|Wystawie Światowej]] w [[Paryż]]u w 1878 roku. Na Wystawie ukazał się także inny projekt Gaudíego - osiedle domków robotniczych dla spółdzielni pracowniczej z [[Mataró]] (30 km od Barcelony) - choć nigdy go nie wykonano. Oba te projekty bardzo rozsławiły katalońskiego architekta. W tym czasie też zaprojektował Gaudí dla Barcelony gazowe światła uliczne. Jednak różnice zdań w czasie wykonywania projektu spowodowały zarzucenie przez miasto współpracy z Gaudím na zawsze.
 
Przełomowym zdarzeniem w życiu Gaudíego okazało się spotkanie z barcelońskim przemysłowcem, [[Eusebi Güell|Eusebim Güellem]], z którym architekt nawiązał przyjaźń. Eusebi Güell docenił sztukę Gaudíego i finansował wykonanie bardzo wielu jego projektów aż do 1918 roku, kiedy zmarł. Gaudí stworzył dla niego szereg budynków, wśród nich pawilon myśliwski i kościół. W tym czasie projektował też dla innych katalońskich przedsiębiorców, a także dla [[Kościół katolicki|Kościoła]] (pałac biskupi w [[Astorga (Hiszpania)|Astordze]] i budynki dla zakonu [[Teresa z Ávili|św. Teresy]]). Wykonał on w sumie około 20 poważniejszych projektów, przeważnie w Barcelonie i nieopodal niej.
Linia 36:
== Sztuka i styl ==
[[Plik:Casa Vicens (Gràcia) - 2.jpg|mały|Casa Vicens]]
Architekt w pierwszych swych dziełach zgodnie z duchem epoki czerpał z [[neogotyk]]u (inspirowanym projektami [[Francja|francuskiego]] architekta, [[Eugène Viollet-le-Duc|Eugène'a Viollet-le-Duca]]). W związku z tym projektował budynki o rysach gotycko-mauretańskich (te style krzyżowały się w [[Hiszpania|Hiszpanii]] często). Za manifest Gaudiego należy uznać [[Casa Vicens]] w Barcelonie (1883-18881883–1888), dom dla bogatego przedsiębiorcy [[Manuel Vicens|Manuela Vicensa]]. Widać w tym przykładzie zapowiedź nowego stylu, który już wkrótce Gaudí wypracował.
 
Styl Gaudiego był bardzo rzeźbiarski oraz [[secesja (sztuka)|secesyjny]]. Wykorzystywał [[łuk (architektura)|łuki]] [[parabola (matematyka)|paraboliczne]], fantastyczne formy i zawiłe desenie oraz organiczne kształty podpatrywane w przyrodzie. Nawiązywał niekiedy do płynności podwodnego świata. Dziś jest uważany za prekursora architektury biomorficznej.
Linia 56:
 
== Główne dzieła ==
* [[Casa Vicens]], 1883-18881883–1888
* [[Villa Qiujano]], 1883-18851883–1885
* [[Finca Güell]], 1884-18871884–1887
* El Capricho w [[Comillas]], 1883-18891883–1889
* [[Sagrada Família]], 1883-19261883–1926
* [[Pałac Güell]], 1886-18881886–1888
* [[Pałac biskupi w Astordze|Pałac biskupi]] w [[Astorga (Hiszpania)|Astordze]], 1889-18931889–1893
* [[Colegio teresiano]] (część zakonu św. Teresy), 1888-18891888–1889
* [[Casa de los botines]] w [[León (Hiszpania)|León]], 1892-18931892–1893
* [[Bodegas Güell]], 1895
* [[Casa Calvet]], 1898-19001898–1900
* krypta w [[Colonia Güell]], 1908-19161908–1916
* [[Bellesguard]], 1900-19091900–1909
* [[Park Güell]], 1900-19141900–1914
* [[Finca Miralles]], 1901-19021901–1902
* renowacja katedry w [[Palma de Mallorca]], 1903-19141903–1914
* [[Casa Batlló]], 1904-19061904–1906
* [[Casa Milà]] (''La Pedrera''), 1906-19101906–1910
* ogrody Artigas w [[La Pobla de Lillet]], 1905
* [[Colegi de Santa Maria de Jesús]], 1889-18941889–1894
 
== Zobacz też ==
Linia 83:
 
== Bibliografia ==
* ''Gaudi-wszystkie budowle'', Rainer Zerbst, Taschen/TMC Art 2010
 
== Linki zewnętrzne ==