|
#PATRZ [[Podbój Italii przez Gotów]]
{{Inne znaczenia|bitwy z roku 490|inne [[Bitwa nad Addą|bitwy nad Addą]]}}
'''Podbój Italii przez Gotów''' (489-493) – wojna między zbudowanym przez [[Odoaker|Odoakra]] [[Państwo Odoakra|Królestwem Italii]] a wojskami [[Ostrogoci|Ostrogotów]] pod wodzą [[Teodoryk Wielki|Teodoryka]]. Ostrogoci wraz z [[Wizygoci|wizygockimi]] sojusznikami najechali [[Italia (kraina historyczna)|Italię]] w 489 roku. Bezpośrednią przyczyną był konflikt między powstałym na gruzach "Państwem Odoakra" a cesarzem wschodniorzymskim [[Zenon Izauryjczyk|Zenonem]], choć oficjalnie [[Cesarstwo Bizantyńskie]] nie brało udziału w zmaganiach wojennych.
Po początkowych sukcesach w bitwach [[Bitwa nad Isonzo (489)|nad Isonzo]] i pod Weroną Odoaker musiał się wycofać do Rawenny, jednak kontratak wyparł wojska Teodoryka z większości zajętych przez niego miast i zmusił jego wojska do ucieczki. Sytuacja zmieniła się wraz z nadejściem wizygockich posiłków dla Ostrogotów w 490 roku. Po serii zwycięstw (m.in. nad rzeką Sontius i pod Weroną), także i tym razem wojska Teodoryka poniosły klęskę w bitwie pod Faoentią, niedaleko stołecznej [[Rawenna|Rawenny]]. Odoaker ruszył w pościg, jednak 11 sierpnia 490 nad Addą Teodoryk wydał mu bitwę, którą wygrał. Odoaker po raz kolejny został zmuszony do wycofania się do Rawenny, gdzie wojska Gotów oblegały go bezskutecznie przez przeszło dwa lata. Ostatecznie wojnę zakończył rozejm, zgodnie z którym Teodoryk i Odoaker mieli wspólnie rządzić Italią jako cesarze. W dziesięć dni po zawarciu pokoju Teodoryk zamordował Odoakra i odtąd rządził samodzielnie.
== Historia ==
Rozpoczęta w 489 inwazja Italii przez wojska Teodoryka zapowiadała się na szybkie zwycięstwo, bowiem wojska Odoakra były wyczerpane długimi walkami z innymi plemionami germańskimi, z kolei Teodoryk posiadał poparcie cesarza wschodniorzymskiego [[Zenon Izauryjczyk|Zenona]], który obiecał mu władzę nad Italią{{odn|Strzelczyk|1984|s=126}}. Wojska Teodoryka przekroczyły Alpy, 28 sierpnia [[Bitwa nad Isonzo (489)|nad rzeką Aesontius drogę zagrodziły]] mu wojska Odoakra, jednak zostały pokonane a sam król Italii wycofał się do [[Werona|Werony]], gdzie 27 września jego wojska zbudowały ufortyfikowany obóz. Już trzy dni później Teodoryk z marszu pokonał wojska italskie i zajął miasto, ponownie zmuszając Odoakra do ucieczki, tym razem do Rawenny. Po zdobyciu Werony, w [[Mediolanum]] (dzisiejszy [[Mediolan]]) na stronę Teodoryka przeszedł również ''[[magister militum]]'' Odoakra, [[Tufa]], oraz dowodzony przez niego oddział doborowych wojsk [[Goci|Gockich]]{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}. Teodoryk wysłał Tufę z rozkazem zdobycia podstępem [[Rawenna|Rawenny]], jednak ten po raz kolejny zmienił front, a wysłane z nim wojska lojalne wobec króla Ostrogotów wycięto w pień{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}. Resztka wojsk pod wodzą Amala wycofała się do [[Ticinum]] (dzisiejsza [[Pawia (miasto)|Pawia]]), gdzie obległ je Odoaker; jego wojska odbiły również [[Cremona|Cremonę]] i obległy Mediolanum{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}. Mimo chwilowej przewagi po stronie Odoakra, żadna ze stron nie miała dość sił by pokonać drugą. Sytuację wykorzystali [[Burgundowie]], którzy w tym czasie najechali i spustoszyli [[Liguria|Ligurię]]{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}.
Impas udało się przełamać dopiero latem 490 roku, gdy Ostrogotów wsparł kontyngent [[Wizygoci|wizygocki]] przysłany na pomoc Teodorykowi przez króla [[Alaryk II|Alaryka II]]{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}{{odn|Strzelczyk|1984|s=126}}. Nadejście posiłków zmusiło Odoakra do zwinięcia oblężenia i wycofania się na południe. Jego wojska poniosły klęskę w bitwach nad [[Socza|rzeką Sontius]] i u wrót [[Werona|Werony]], jednak udało im się przegrupować w Rawennie i dokonać wypadu{{odn|Jaques|2007|s=8}}. W bitwie pod [[Faoentia|Faoentią]] (dzisiejsza [[Faenza]]) Ostrogoci ponieśli klęskę i tym razem to ich wojska zostały zmuszone do ucieczki{{odn|Jaques|2007|s=8}}. Teodoryk ruszył na północ, ścigany przez Odoakra i jego wojska; zatrzymał się dopiero 11 sierpnia 490 nad Addą{{odn|Strzelczyk|1984|s=126}}, niedaleko miasteczka Acerrae, w miejscu przeprawy [[Via Aemilia]] przez rzekę{{odn|Jaques|2007|s=8}}.
Tym razem wojska Teodoryka wyszły z bitwy zwycięsko, zaś Odoaker musiał znów uciekać do Rawenny, ścigany przez wojska Gotów{{odn|Jaques|2007|s=8}}{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}{{odn|Strzelczyk|1984|s=126}}. Mury Rawenny, otoczone bagnami i licznymi rzekami, okazały się w praktyce nie do zdobycia i oblężenie przeciągało się{{odn|Strzelczyk|1984|s=126}}; żadna ze stron nie była w stanie zdobyć przewagi w bitwie. Główne siły Odoakra zostały zamknięte w mieście, jednak poza nim, w dolinie [[Adyga|Adygi]], pozostał silny korpus pod dowództwem Tufy. W sierpniu 491 dodatkowo zasiliły go siły [[Fredericus|Fryderyka]], króla [[Rugiowie|Rugiów]], którzy po konflikcie z Teodorykiem opuścili jego armię i przeszli do obozu przeciwnika{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}. Ostatecznie jednak między nowymi sprzymierzeńcami również wybuchł konflikt, w wyniku którego obaj wodzowie zginęli a ich wojska poszły w rozsypkę{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}.
W tym czasie Odoaker spróbował przebić się z Rawenny, jednak w nocnej wycieczce 9-10 lipca 491 jego armia poniosła klęskę, w bitwie zginął m.in. głównodowodzący jego wojsk [[Livilia]] oraz gros jego złożonej z [[Herulowie|Herulów]] gwardii przybocznej{{odn|Wolfram|1990|s=281-282}}. Miasto pozostało jednak w jego rękach, choć wiosną i latem 492 roku Goci rozpoczęli w [[Rimini]] budowę floty, dzięki której chcieli odciąć Rawennę od dostaw zapasów drogą wodną{{odn|Strzelczyk|1984|s=126}}. Miasto jednak trwało w oporze{{odn|Strzelczyk|1984|s=126}}. Ostatecznie 25 lutego 493 biskup Rawenny Jan wynegocjował układ pokojowy między oboma wodzami. Zgodnie z jego postanowieniami obaj mieli wspólnie rządzić Italią. Po trzech latach oblężenia 5 marca 493 wojska Teoderyka wkroczyły do miasta. Dziesięć dni później Teodoryk zamordował Odoakra podczas uczty i przejął władzę nad krajem{{odn|Wolfram|1990|s=283}}.
== Źródła ==
=== Przypisy ===
{{Przypisy-lista|l. kolumn = 2}}
=== Bibliografia ===
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Jaques | imię = Tony | tytuł = Dictionary of Battles and Sieges | url = http://books.google.com/books?id=3amnMPTPP5MC&pg=PA8 | wydawca = Greenwood Publishing Group | rok = 2007 | strony = 8 | tom = 1: A-E | seria = Dictionary of Battles and Sieges: A Guide to 8,500 Battles from Antiquity Through the Twenty-first Century | isbn = 978-0-313-33537-2 | język = en | odn = tak }}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Strzelczyk | imię = Jerzy | tytuł = Goci: rzeczywistość i legenda | url = http://books.google.com/books?id=2XCbAAAAMAAJ | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | rok = 1984 | strony = 460 | seria = Seria ceramowska | isbn = 978-83-06-00654-4 | język = pl | odn=tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Wolfram | imię = Herwig | inni = Thomas J. Dunlap (tłum.) | tytuł = History of the Goths | url = http://books.google.com/books?id=xsQxcJvaLjAC | wydawca = University of California Press | data = 1990-01-01 | strony = 613 | isbn = 978-0-520-06983-1 | język = en | odn=tak}}
[[Kategoria:Bitwy Ostrogotów|Adda]]
| 